فشار مغزی یا ICP عارضه‌ای است که در طی آن فرد در اطراف جمجمه‌ی خود احساس فشار می‌کند. این عارضه ممکن است در اثر افزایش مقدار مایعات در جریان در اطراف مغز ایجاد شده باشد. برای مثال ممکن است مایع مغزی نخاعی که در حالت طبیعی از مغز محافظت می‌کند در مغز افزایش یافته و یا میزان خون در مغز به علت یک آسیب یا یک تومور زیاد شده باشد. افزایش فشار مغزی خود نشان‌دهنده‌ی وجود تورم در بافت‌های مغز چه در اثر بیماری‌های مغزی و چه در اثر بیماری‌هایی چون مننژیت می‌باشد. افزایش فشار جمجمه‌ای می‌تواند به علت آسیب‌های مغزی نیز ایجاد شود. همچنین این عارضه خود می‌تواند باعث ایجاد آسیب‌های مغزی شود.
افزایش فشار جمجمه‌ای یک عارضه‌ی خطرناک است که نیازمند تشخیص و درمان فوری می‌باشد. افزایش فشار مغزی ممکن است در اثر بیماری‌های عصبی و غیرعصبی ایجاد شده و علائم آن بسته به گروه سنی بیماران متفاوت باشند. درمان با تأخیر و یا عدم درمان صحیح فشار مغزی می‌تواند باعث آسیب‌های موقت و دائمی به مغز، کما و یا حتی مرگ شود. هر چه زودتر به دنبال درمان عارضه‌ی فشار جمجمه‌ای بروید، نتایج بهتری خواهید گرفت.جهت اطلاع از روش‌ها و مراحل درمان مشکل بالا رفتن فشار مغز و دریافت مشاوره درباره‌ی مراقبت‌های لازم برای چنین بیمارانی می‌توانید با ما از طریق شماره تلفن 02188415320 تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
- 1 علل ایجاد و عوامل خطر عارضه‌ی فشار مغزی چیست‌اند؟
- 2 علائم
- 2.1 علائم افزایش فشار جمجمه‌ای در کودکان
- 3 تشخیص
- 4 روش‌های درمانی
- 4.1 دارودرمانی
- 4.2 عمل جراحی
- 4.3 درمان سرطان
- 5 پیشگیری
علل ایجاد و عوامل خطر عارضه‌ی فشار مغزی چیست‌اند؟
ضربه‌ی مستقیم به سر شایع‌ترین علت ایجاد فشار مغزی است. ازجمله دیگر علل شایع این عارضه می‌توان موارد زیر را نام برد:,/p>
- عفونت
- تومور
- سکته
- آنوریسم
- صرع
- تشنج
- هیدروسفالی که عارضه‌ای است که در طی آن مایع نخاعی در حفره‌های مغز تجمع پیدا می‌کنند.
- آسیب‌های مغزی شدید که در آن‌ها در اثر بالا بودن بیش‌ازحد فشارخون، خونریزی مغزی ایجاد می‌شود
- هیپوکسی یا کمبود سطح اکسیژن خون
- مننژیت که به التهاب غشاهای محافظ دور مغز و نخاع گفته می‌شود.
علائم
علائم فشار مغزی عبارت‌اند از:
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- افزایش فشارخون
- تضعیف توانایی‌های ذهنی
- گیج شدن در مورد زمان، مکان و افراد با بدتر شدن فشار بر روی سر
- دوبینی
- عدم واکنش مردمک چشم‌ها نسبت به تغییرات نور
- تنفس سطحی و کم‌عمق
- تشنج
- کاهش سطح هوشیاری
- کما
این علائم ممکن است نشان‌دهنده‌ی عارضه‌های خطرناک دیگری به‌جز فشار مغزی نیز باشند مانند سکته، تومور مغزی و یا آسیب‌های اخیر به سر.
علائم افزایش فشار جمجمه‌ای در کودکان
افزایش فشار مغز در کودکان می‌تواند به دلیل کودک‌آزاری ایجاد شده باشد به‌خصوص سندرم کودک تکان خورده (SBS) که در آن یک کودک کم سن و سال تا حد آسیب مغزی پیش رفته است. علائم افزایش فشار مغزی برای کودکان و بزرگسالان مشابه است ولی در کودکان برخی علائم اضافی دیده می‌شوند که خاص نوزادان زیر 12 ماه سن می‌باشند. ازآنجایی‌که صفحه‌های استخوانی تشکیل‌دهنده‌ی جمجمه در نوزادان نرم‌تر از کودکان و بزرگسالان است، ممکن است این صفحه‌ها در اثر افزایش فشار جمجمه‌ای از یکدیگر جدا شوند. به این عارضه، باز شدن بخیه‌های جمجمه گفته می‌شود. افزایش فشار مغزی همچنین می‌تواند باعث بیرون‌زدگی فونتانل (نقطه‌ی نرم روی سر نوزاد) شود.
تشخیص
لازم است تا پزشک شما از برخی سوابق مهم پزشکی شما باخبر شود. پزشک از شما خواهد پرسید که آیا اخیراً ضربه‌ای به سر شما اصابت کرده و یا توموری در مغز شما تشخیص داده شده است. سپس وی یک معاینه‌ی فیزیکی را انجام خواهد داد. همچنین فشارخون شما چک شده و مردمک‌های چشم شما ازنظر باز و بسته شدن در پاسخ به نور مورد بررسی قرار می‌گیرند.همچنین ممکن است فشار مایع مغزی نخاعی شما با استفاده از روش‌های مخصوصی اندازه‌گیری شود. عکس‌برداری از مغز با استفاده از سی تی اسکن و یا اسکن MRI نیز ممکن است برای تائید تشخیص لازم باشد.
روش‌های درمانی
اصلی‌ترین هدف از انجام درمان، کاهش دادن فشار درون جمجمه‌ی شماست. هدف بعدی، مشخص کردن علل اصلی ایجاد این عارضه است. درصورتی‌که به عارضه‌ی افزایش فشار مغزی مبتلا باشید، تیم درمان شما را با دقت تحت نظر خواهند داشت. ممکن است آن‌ها برای اندازه‌گیری فشار مغزی از وسیله‌ی کوچکی استفاده کنند که از طریق سوراخ ریزی در درون جمجمه کار گذاشته می‌شود. از سرفه کردن، عطسه کردن و خم شده تا حد امکان دوری کنید چراکه می‌توانند باعث افزایش فشار مغزی شوند. برای کمک به کاهش فشار مغز می‌توانید سر تحت خود را نیز اندکی شیب‌دار قرار دهید. زمانی که علت ایجاد فشار جمجمه‌ای مشخص شد، متخصص مغز و اعصاب و تیم او می‌توانند آن را درمان کنند. روش‌های درمانی مورداستفاده ممکن است شامل موارد زیر باشند:
دارودرمانی
پزشک شما ممکن است داروهای کورتیکواستروئید را تجویز کند. هر نوع هورمون استروئیدی که نقش ضدالتهابی داشته و بتواند تورم و شدت پاسخ ایمنی بدن (جواب بدن نسبت به حضور عوامل بیگانه در درون آن) را کاهش دهد می‌تواند برای درمان مورداستفاده قرار بگیرد. این داروها می‌توانند به کاهش و یا جلوگیری از تورم مغز و همچنین ادم مغزی کمک کنند. دگزامتازون یکی از داروهای کورتیکواستروئیدی است که به‌طور رایج برای درمان فشار بالای مغزی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
درصورتی‌که عفونت علت اصلی ایجاد فشار مغزی تشخیص داده شود، داروهای آنتی‌بیوتیک برای فرد تجویز می‌شوند. این داروها عوامل بیماری‌زای باکتریایی و میکروبی را از بین می‌برند. همچنین برای تسکین درد و اضطراب و یا برای کنترل تشنج نیز داروهایی به شما داده خواهند شد. مانیتول و آب‌نمک هیپرتونیک نیز می‌توانند فشار مغزی را کاهش دهند. طرز عمل این داروها، خارج کردن مایعات از بدن می‌باشد. ازآنجایی‌که اضطراب با بالا بردن فشارخون می‌تواند افزایش فشار مغزی را شدیدتر کند، ممکن است داروهای مسکن و آرام‌بخش نیز برای شما تجویز شوند.
عمل جراحی
ممکن است برای خارج کردن مایع مغزی نخاعی و کاهش فشار مغزی لازم باشد تا از یک شنت مغزی استفاده شود. شنت به مجرایی گفته می‌شود که خون یا دیگر مایعات بدن از طریق آن، از قسمتی از بدن به قسمت دیگر منتقل می‌شوند. مایع مغزی نخاعی اضافی با استفاده از این روش، از مغز به سمت شکم تخلیه می‌شود. تخلیه‌ی مایع مغزی نخاعی می‌تواند تا حد زیادی مؤثر باشد حتی اگر تنها مقدار کمی از این مایع تخلیه شده باشد. تخلیه‌ی مداوم توصیه نمی‌شود چراکه می‌تواند فرایند تحت نظر داشتن فشار مغزی را مختل کند.
درمان سرطان
اگر افزایش فشار مغزی در شما به علت سرطان در مغز ایجاد شده است، درمان سرطان می‌تواند فشار جمجمه‌ای را کاهش دهد. برای برداشتن تومور احتمالاً انجام عمل جراحی ضروری بوده و باید تا حد ممکن است حجم تومور کاسته شود. همچنین ممکن است لازم باشد تا تحت پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی داخل نخاعی قرار بگیرید تا تومور از بین برود. شیمی‌درمانی داخل نخاعی با کمک یک سوراخ در ستون فقرات ناحیه‌ی کمر و با استفاده از تکنیک اومایا انجام می‌شود. ذخیره‌ساز اومایا وسیله‌ای است که با کمک عمل جراحی در زیر پوست سر قرار داده می‌شود. این ذخیره‌ساز به‌منظور رساندن مستقیم مواد شیمی‌درمانی به مایع مغزی نخاعی در اطراف مغز و نخاع مورداستفاده قرار می‌گیرد.
ازجمله روش‌های درمانی برای فشار مغزی که رواج کمتری دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برداشتن بخشی از جمجمه
- استفاده از داروهای القاکننده‌ی کما
- سرد کردن عمدی بدن یا هیپوترمی القایی
پیشگیری
شما نمی‌توانید از بروز عارضه‌ی افزایش فشار مغزی جلوگیری کنید ولی می‌توانید جلوی آسیب به سر خود را بگیرید. همیشه به هنگام دوچرخه‌سواری و یا انجام ورزش‌های تماسی از کلاه ایمنی استفاده کنید. در زمان رانندگی کمربند ایمنی خود را ببندید و سعی کنید صندلی خود را در دورترین فاصله نسبت به داشبورد یا صندلی جلویی تنظیم کنید. همیشه کودکان را در صندلی ایمنی مخصوص خود سوار کنید. یکی از شایع‌ترین علل آسیب به سر، زمین خوردن در خانه است به‌خصوص در افراد مسن. می‌توانید با خشک و مرتب نگه‌داشتن سطح زمین در خانه، از زمین خوردن جلوگیری کنید. در صورت لزوم می‌توانید دستگیره‌هایی را نیز در محیط خانه‌ی خود نصب کنید.
داروهای ضد افسردگی و زوال عقل: آیا ارتباطی وجود دارد؟
زوال عقل یک اختلال عصبی است. هیچ درمانی برای این بیماری مزمن و پیشرونده، که حافظه و همچنین قضاوت در عملکرد، رفتار و…
