شقاق مقعد چیست؟ + روش های درمان شقاق 

شقاق مقعدی یک زخم پارگی یا باز (زخم) است که در پوشش روده بزرگ، نزدیک مقعد ایجاد می‌شود.

علائم شقاق مقعد

شایع ترین علائم شقاق مقعدی عبارتند از:

• یک درد شدید هنگام مدفوع، اغلب به دنبال درد سوزشی عمیق که ممکن است چندین ساعت طول بکشد
• خونریزی هنگام مدفوع – بیشتر مردم متوجه مقدار کمی خون قرمز روشن یا در استخر خود یا روی دستمال توالت می شوند.

چه زمانی به پزشک عمومی مراجعه کنیم

اگر فکر می کنید شقاق مقعدی دارید به پزشک عمومی مراجعه کنید.

اجازه ندهید خجالت شما را در جستجوی کمک باز دارد. شقاق مقعدی مشکل رایجی است که پزشکان عمومی برای مقابله با آن استفاده می کنند.

بیشتر شقاق مقعدی بدون درمان بهبود می‌یابد، اما پزشک عمومی می‌خواهد سایر بیماری‌های با علائم مشابه، مانند هموروئید (بواسیر) را رد کند.

آنها همچنین می توانند در مورد اقدامات خودیاری و درمان هایی که می توانند علائم شما را تسکین دهند و خطر بازگشت شقاق را کاهش دهند، به شما اطلاع دهند.

تشخیص شقاق مقعدی

پزشک عمومی از شما در مورد علائم و نوع دردی که تجربه کرده اید می پرسد. آنها همچنین ممکن است در مورد عادات دستشویی شما بپرسند.

آنها معمولاً با باز کردن آرام باسن شما می توانند شقاق را ببینند.

معاینه دیجیتال رکتال، که در آن پزشک عمومی یک انگشت روغن کاری شده و دستکش دار را به پایین بدن شما وارد می کند تا ناهنجاری ها را احساس کند، معمولاً برای تشخیص شقاق مقعدی استفاده نمی شود زیرا احتمالاً دردناک است.

پزشک عمومی ممکن است شما را برای ارزیابی تخصصی ارجاع دهد اگر فکر کند چیزی جدی ممکن است باعث شقاق شما شده باشد.

این ممکن است شامل معاینه کامل تری از پایین بدن شما باشد که با استفاده از داروی بیهوشی برای به حداقل رساندن درد انجام می شود.

گاهی اوقات، ممکن است فشار اسفنکتر مقعدی برای شقاق هایی که به درمان های ساده پاسخ نداده اند، اندازه گیری شود.

اسفنکتر مقعد حلقه ای از عضلات است که مقعد را باز و بسته می کند.

چه چیزی باعث ایجاد شقاق مقعدی می شود؟

شقاق مقعدی معمولاً در اثر آسیب به پوشش مقعد یا کانال مقعدی، آخرین قسمت روده بزرگ، ایجاد می‌شود.

بیشتر موارد در افرادی رخ می دهد که یبوست دارند، زمانی که یک مدفوع به خصوص سفت یا بزرگ، پوشش مجرای مقعد را پاره می کند.

سایر علل احتمالی شقاق مقعدی عبارتند از:

• اسهال مداوم
• بیماری التهابی روده (IBD)، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
• بارداری و زایمان
• گاهی اوقات، یک عفونت مقاربتی (STI)، مانند سیفلیس یا تبخال، که می تواند کانال مقعد را آلوده و آسیب برساند.
• داشتن ماهیچه های اسفنکتر مقعد به طور غیرمعمول سفت، که می تواند کشش را در کانال مقعد شما افزایش دهد و آن را مستعد پارگی کند.

در بسیاری از موارد، هیچ علت روشنی قابل شناسایی نیست.

درمان شقاق مقعدی توسط پزشک عمومی

پزشک عمومی می تواند دارویی را برای کمک به کاهش علائم و تسریع روند بهبودی تجویز کند.

این می تواند شامل ملین ها برای کمک به ضایع شدن راحت تر و پماد ضد درد باشد که مستقیماً روی مقعد خود قرار دهید.

ممکن است در موارد مداوم شقاق مقعدی که اقدامات خودیاری و دارو کمکی نکرده است، جراحی توصیه شود.

جراحی اغلب در درمان شقاق مقعد بسیار موثر است، اما خطر کمی از عوارض، مانند از دست دادن موقت یا دائمی کنترل روده (بی اختیاری روده) را به همراه دارد.

شقاق مقعدی معمولاً در عرض چند هفته بدون نیاز به درمان بهبود می یابد.

اما اگر ناشی از یبوست باشد که درمان نشده باقی بماند، به راحتی می توانند برگردند.

در برخی افراد، علائم ناشی از شقاق مقعدی 6 هفته یا بیشتر طول می کشد (شقاق مقعدی مزمن).

اقدامات خودیاری عبارتند از:

• افزایش مصرف روزانه فیبر با گنجاندن مقدار زیادی از غذاهای پرفیبر در رژیم غذایی خود مانند میوه، سبزیجات و غلات کامل
• جلوگیری از کم آبی با نوشیدن آب فراوان
• تلاش برای ورزش بیشتر – برای مثال، با پیاده روی یا دویدن روزانه
• کار کردن در مکان و زمانی از روز که بتوانید به راحتی وقت خود را در توالت بگذرانید
• وقتی احساس می‌کنید نیاز به توالت رفتن را به تاخیر نیندازید
• اگر از دستمال مرطوب استفاده می‌کنید، از محصولاتی که حاوی معطر یا الکل هستند اجتناب کنید، زیرا ممکن است منجر به ناراحتی یا خارش شود – اگر از دستمال توالت استفاده می‌کنید، از یک برند نرم استفاده کنید و از پاک کردن بیش از حد سخت خودداری کنید.
• چند بار در روز، مخصوصاً بعد از مدفوع، کف خود را در یک حمام آب گرم خیس کنید تا ماهیچه های مقعد شل شوند.

درمان توسط دارو

تعدادی از داروهای مختلف وجود دارد که پزشک ممکن است برای کمک به کاهش علائم و بهبود شقاق مقعدی توصیه کند.

ملین ها

ملین ها نوعی دارویی هستند که می توانند به شما کمک کنند تا راحت تر ضایع شوید.

برای بزرگسالان مبتلا به شقاق مقعدی معمولاً قرص ها یا گرانول های ملین حجیم تجویز می شود. اینها با کمک به مدفوع شما در حفظ مایعات عمل می‌کنند و باعث نرم‌تر شدن و کمتر خشک شدن آن می‌شوند.

برای کودکان مبتلا به شقاق مقعدی معمولاً محلول خوراکی ملین اسمزی تجویز می شود. این نوع ملین با افزایش میزان مایعات در روده ها عمل می کند که بدن را تحریک می کند تا نیاز به مدفوع داشته باشد.

پزشک عمومی ممکن است توصیه کند که درمان را با دوز کم شروع کنید و به تدریج هر چند روز یک بار آن را افزایش دهید تا زمانی که بتوانید هر 1 یا 2 روز یکبار ضایعات نرم را دفع کنید.

داروهای مسکن

اگر بعد از مدفوع درد سوزش طولانی مدت دارید، پزشک ممکن است مصرف مسکن های رایج مانند پاراستامول یا ایبوپروفن را توصیه کند که می توانید از داروخانه خریداری کنید.

اگر تصمیم به مصرف این داروها دارید، حتماً دستورالعمل‌های دوز موجود در بروشور یا بسته اطلاعاتی بیمار را دنبال کنید.

گلیسریل تری نیترات

اگر علائم شما در عرض یک یا 2 هفته بهبود نیافت، پزشک عمومی ممکن است دارویی به نام گلیسریل تری نیترات (GTN) را تجویز کند، پمادی که روی کانال مقعدی معمولاً دو بار در روز استفاده می شود.

GTN با گسترش عروق خونی در داخل و اطراف مقعد، افزایش خون رسانی به شقاق و کمک به بهبود سریعتر آن عمل می کند. همچنین می تواند به کاهش فشار در کانال مقعد کمک کند، که باید درد را کاهش دهد.

معمولاً باید حداقل 6 هفته یا تا زمانی که شقاق شما به طور کامل بهبود یابد، از پماد GTN استفاده کنید.

اکثر شقاق های حاد (کمتر از 6 هفته وجود دارند) با درمان GTN بهبود می یابند. در صورت استفاده صحیح، از هر 10 شقاق مزمن، حدود 7 مورد با درمان GTN بهبود می یابد.

سردرد یک عارضه جانبی بسیار شایع پماد GTN است که نیمی از افرادی که از آن استفاده می کنند، تحت تاثیر قرار می گیرد. برخی افراد نیز پس از استفاده از پماد احساس سرگیجه یا سبکی سر می کنند.

GTN برای کودکان یا زنان باردار یا شیرده مناسب نیست.

اگر سردرد مشکل ساز است، کاهش مقدار پماد استفاده شده برای چند روز می تواند کمک کننده باشد. استفاده از مقداری پماد به اندازه یک نخود 5 یا 6 بار در روز اغلب بهتر از استفاده از مقدار بیشتر دو بار در روز است.

بی حس کننده های موضعی

اگر درد مقعدی شدید دارید، پزشک ممکن است قبل از مدفوع، یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن مقعد شما تجویز کند.

داروی موضعی دارویی است که مستقیماً به ناحیه آسیب دیده مالیده می شود. این به بهبود شقاق کمک نمی کند، اما می تواند به کاهش درد کمک کند.

لیدوکائین رایج ترین بی حس کننده موضعی است که برای شقاق مقعدی تجویز می شود. این دارو به صورت ژل یا پماد است و معمولاً فقط برای مدت کوتاهی (چند روز) استفاده می شود.

مسدود کننده های کانال کلسیم

مسدود کننده های کانال کلسیم، مانند دیلتیازم، نوعی دارویی است که معمولا برای درمان فشار خون بالا (فشار خون بالا) استفاده می شود.

با این حال، مسدود کننده‌های موضعی کانال کلسیم که مستقیماً روی مقعد اعمال می‌شوند، در درمان برخی از افراد مبتلا به شقاق مقعد نیز مفید بوده‌اند.

مسدود کننده های موضعی کانال کلسیم با شل کردن عضله اسفنکتر و افزایش خون رسانی به شقاق عمل می کنند.

عوارض جانبی می تواند شامل سردرد، سرگیجه و خارش یا سوزش در محل هنگام استفاده از دارو باشد. هر گونه عارضه جانبی باید طی چند روز پس از عادت کردن بدن به دارو برطرف شود.

تصور می‌شود مسدودکننده‌های موضعی کانال کلسیم تقریباً به اندازه پماد GTN برای درمان شقاق مقعد مؤثر هستند و اگر داروهای دیگر کمکی نکرده باشند، ممکن است توصیه شوند.

مانند پماد GTN، معمولاً باید حداقل به مدت 6 هفته یا تا زمانی که شقاق شما به طور کامل بهبود یابد، از مسدود کننده های کانال کلسیم استفاده کنید.

تزریق سم بوتولینوم

سم بوتولینوم یک درمان نسبتا جدید برای شقاق مقعدی است. معمولاً اگر داروهای دیگر کمکی نکرده باشند استفاده می شود. سم بوتولینوم یک سم قوی است که استفاده از آن در دوزهای کم بی خطر است.

اگر شقاق مقعدی دارید، می توان از تزریق سم برای فلج کردن عضله اسفنکتر استفاده کرد. این باید از اسپاسم عضله جلوگیری کند، به کاهش درد کمک کند و به شقاق اجازه دهد تا بهبود یابد.

دقیقاً مشخص نیست که تزریق سم بوتولینوم برای شقاق مقعدی چقدر موثر است، اما تحقیقات نشان می دهد که این تزریق برای بیش از نیمی از افرادی که آن را انجام می دهند مفید است. این مشابه درمان با پماد GTN و مسدود کننده های موضعی کانال کلسیم است.

اثرات تزریق سم بوتولینوم حدود 2 تا 3 ماه باقی می ماند که به طور معمول باید زمان کافی برای بهبود شقاق داشته باشد.

چگونه علائم شقاق مقعد را کاهش دهیم؟

اتخاذ برخی اقدامات خودیاری ساده می‌تواند رفتن به توالت را آسان‌تر کند.

این به شقاق های موجود اجازه می دهد تا بهبود پیدا کنند و همچنین شانس شما برای ایجاد شقاق جدید در آینده را کاهش می دهد.

اقدامات خودیاری برای جلوگیری از یبوست عبارتند از:

• فیبر فراوان در رژیم غذایی شما، مانند میوه و سبزیجات و نان سبوس دار، ماکارونی و برنج – بزرگسالان باید حداقل 30 گرم فیبر در روز مصرف کنند.
• با نوشیدن مایعات زیاد هیدراته بمانید
• نادیده گرفتن میل به دفع کردن – این می تواند باعث خشک شدن مدفوع شما شود و دفع آن سخت تر شود.
• ورزش منظم – هدف شما باید حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته باشد

می‌توانید با مصرف مسکن‌های ساده مانند پاراستامول یا ایبوپروفن، یا با خیس کردن کف بدنتان در حمام گرم چند بار در روز، به‌ویژه پس از اجابت مزاج، درد را تسکین دهید.

چه کسی تحت تأثیر قرار گرفته است

شقاق مقعدی بسیار شایع است و از هر 10 نفر حدود 1 نفر در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا می شوند.

آنها هر دو جنس را به طور مساوی تحت تأثیر قرار می دهند و افراد در هر سنی می توانند به آنها مبتلا شوند.

اما کودکان و بزرگسالان جوان بین 15 تا 40 سال بیشتر در معرض شقاق مقعدی هستند.