دندان قروچه یا بروکسیسم چیست و چگونه درمان می‌شود؟ 

دندان قروچه یا بروکسیسم به شرایطی گفته می‌شود که فرد دندان‌های خود را به شدت روی یک دیگر فشار داده یا می‌ساید. این شرایط بیشتر در کودکان رایج بوده اما بزرگسالان نیز می‌توانند به دندان قروچه مبتلا شوند. در ادامه این مطلب با استناد به اطلاعات پزشکی جدید، علاوه بر بررسی دلیل دندان قروچه کودکان و بزرگسالان، به علائم این شرایط و همچنین روش‌های کنترل و درمان آن اشاره خواهیم کرد؛ با ما همراه باشید.

دندان قروچه چیست؟

فشردن دندان‌ها به یک دیگر معمولا واکنشی در مقابل استرس، عصبانیت یا تحت فشار قرار گرفتن است. اما زمانی که فرد بدون استرس یا عصبانیت ناگهانی و بدون هیچ دلیلی دندان‌های خود را به یک دیگر فشار دهد، دچار دندان قروچه یا همان بروکسیسم (به انگلیسی Bruxism) شده است. دندان قروچه هم می‌تواند در خواب رخ دهد و هم امکان آن در بیداری وجود دارد.

علت دندان قروچه

علت دندان قروچه در بزرگسالان چندان مشخص نیست و می‌تواند ناشی از مسائل مختلف باشد. دندان قروچه معمولا در خواب اتفاق می‌افتد که این مسئله می‌تواند ناشی از استرس، فشار روانی و یا اختلالات خواب مثل آپنه خواب باشد. با این حال، علت دندان قروچه برخی افراد نیز به عادت شخصی آن‌ها برگشته و ممکن است تنها به این دلیل در خواب یا بیداری دندان قروچه کنند.

علت دندان قروچه در کودکان

حدود 15 الی 33 درصد کودکان دندان قروچه می‌کنند. علت دندان قروچه در کودکان بیشتر شناخته شده است؛ بروکسیسم کودکان معمولا در دو مرحله از زندگی بسیار شایع است: اول زمانی که دندان‌های شیری آن‌ها در حال بالا آمدن هستند و دیگر زمانی که این دندان‌ها جای خود را به دندان‌های دائمی می‌دهند. اگر علت دندان قروچه در کودکان تنها به بالا آمدن دندان‌های آن‌ها مربوط شود، معمولا بعد از تکمیل شدن دوره دیگر شاهد دندان قروچه نخواهیم بود.

سایر علل دندان قروچه

همانطور که عنوان شد، علت دندان قروچه چندان مشخص نیست اما یک سری از فاکتور‌ها هستند که در بروز دندان قروچه تاثیرگذار هستند. این فاکتورها عبارتند از:

سن: شانس بروز دندان قروچه در کودکان زیر 2 سال نسبت به گروه‌های سنی دیگر بیشتر است. با اینکه بروکسیسم این کودکان معمولا به دلیل در آمدن دندان‌های شیری آن‌ها رخ می‌دهد اما سن نیز یک عامل تعیین کننده در این مسئله به شمار می‌رود.

همچنین بخوانید: استرس و اضطراب چگونه سبب دردهای فک، صورت و دندان می شود ؟

نوع شخصیت: علت دندان قروچه گاهی اوقات به نوع شخصیت افراد برمی‌گردد. شانس افرادی که شخصیتی تهاجمی، عصبی، رقابتی یا بیش فعال دارند برای بروز دندان قروچه بیشتر است.

دارو‌ها و سایر مواد مصرفی: بروکسیسم می‌تواند عوارض نه چندان رایج برخی داروها مثل داروهای ضد افسردگی باشد. کشیدن تنباکو یا نوشیدن نوشیدنی‌های حاوی کافئین یا الکل نیز ممکن است علت دندان قروچه در افراد بزرگسال باشند.

سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده دندان قروچه می‌کند، شانس بالایی وجود دارد که افراد دیگر نیز به شرایطی مشابه دچار شوند. اشتراک دندان قروچه در خواب در بین افراد یک خانواده نسبت به دندان قروچه معمولی شایع‌تر است.

اختلالات خاص: برخی بیماری‌ها و اختلالات خاص مثل بیماری پارکینسون، زوال عقل، اختلال ریفلاکس معده، صرع ، وحشت شبانه، اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی می‌توانند علت دندان قروچه باشند.

علائم و عوارض دندان قروچه

در بسیاری از موارد، دندان قروچه هیچ علائمی نداشته و سبب عوارض نمی‌شود. با توجه به اینکه دندان قروچه معمولا هنگام خواب رخ می‌دهد، عدم بروز علائم یا عوارض باعث این خواهد شد که بسیاری از افراد دچار بروکسیسم هرگز متوجه شرایط خود نشوند. البته، شرایط در همه افراد یکسان نبوده و ممکن است این عوارض دندان قروچه برای بعضی‌ها رخ دهد:

• سردرد
• گوش درد
• درد صورت
• درد چانه
• شکستن دندان یا از بین رفتن پر شدگی

درمان دندان قروچه

برای متوقف کردن دندان قروچه، هم می‌توانید از روش‌های خانگی استفاده کرده و هم به سراغ راه‌های پزشکی بروید. البته، ابتدا توصیه می‌شود که روش‌های درمان خانگی دندان قروچه در خواب یا دندان قروچه معمولی را امتحان کرده و سپس به سراغ روش‌های درمانی پزشکی بروید.  از جمله اقداماتی که می‌توانند به شما برای متوقف کردن و از بین بردن عوارض دندان قروچه کمک کنند عبارتند از:

استفاده از محافظ دندان قروچه

محافظ دندان قروچه بین دو ردیف بالا و پایین دندان شما قرار گرفته و از اتصال آن‌ها به یک دیگر جلوگیری می‌کند. محافظ دندان قروچه می‌تواند به شکل آماده خریداری شود و یا به شکل اختصاصی توسط دندان پزشک برای فک شما ساخته شود. اگر دندان قروچه مزمن دارید یا متوجه شده‌اید که در خواب دندان‌هایتان را روی هم فشار می‌دهید، استفاده از محافظ دندان قروچه بهترین راه برای جلوگیری از آسیب رسیدن به آن‌ها و همچنین ترک عادت بروکسیسم است.

بازسازی دندان

اگر بروکسیسم به دندان‌های شما آسیب وارد کرده باشد بهتر است به دندان پزشک مراجعه کنید تا وضعیت دندان‌های شما را بررسی کرده و در صورت لزوم آن‌ها را بازسازی کند. پریدگی بخشی از دندان، لق شدن یا حساسیت آن می‌تواند نشانه‌ای از آسیب ناشی از دندان قروچه به دندان‌ها باشد.

کنترل استرس و مدیریت خشم

همانطور که عنوان شد استرس و خشم عواملی مهم در بروز بروکسیسم هستند. سعی کنید از طریق روش‌هایی مثل مدیتیشن یا مشاوره استرس خود را تا حد امکان کاهش داده و همچنین یاد بگیرید که خشم خود را نیز کنترل کنید.

دارو برای دندان قروچه

به طور کلی، داروها تاثیر چندانی روی متوقف کردن دندان قروچه نداشته و به عنوان مثال، نمی‌توان گفت که قرص برای درمان دندان قروچه وجود دارد. با این حال برخی داروها ممکن است که به صورت غیر مستقیم کمی در کاهش دندان قروچه تاثیر بگذارند:

داروهای شل کننده عضلات: بر برخی موارد بروکسیسم، ممکن است که پزشک شما مصرف داروهای شل کننده عضلات را را پیش از خواب، برای دوره کوتاهی، توصیه کند.

تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس ممکن است به برخی افراد که از دندان قروچه شدید رنج می‌برند کمک کند. البته، این روش تنها در صورتی تجویز خواهد شد که شرایط بیمار وخیم بوده و سایر راهکارها برای درمان بروکسیسم موثر واقع نشده باشند.

همچنین بخوانید: آسیبهای دندانی در کودکان

داروهای کاهش استرس: پزشک شما ممکن است در برخی موارد برای کاهش استرس یا سایر اختلالات روحی و احساسی که سبب بروکسیسم می‌شود برای مدت کوتاهی استفاده از داروهای کاهش دهنده استرس یا داروهای ضد افسردگی را توصیه کند.

کلام آخر

دندان قروچه یا بروکسیسم شرایطی است که در آن فرد دندان‌های خود را روی یک دیگر فشار می‌دهد. بروکسیسم معمولا هنگام خواب رخ داده و در کودکان بیشتر شایع است. استرس، خشم یا فشار روحی می‌توانند علت دندان قروچه باشند و برای درمان آن کنترل چنین احساساتی توصیه می‌شود.

به طور کلی، داروی خاصی برای درمان دندان قروچه وجود ندارد اما برخی داروها مثل داروهای شل کننده عضلات یا داروهای کنترل استرس ممکن است برای این شرایط مفید باشند. استفاده از محافظ دندان قروچه می‌تواند دندان‌های شما را از آسیب دیدن بویسله بروکسیسم در امان نگه داشته و باعث ترک این عادت شود. در شرایطی که دندان‌ها در پی بروکسیسم آسیب ببیند مراجعه به دندان پزشک برای ترمیم آن‌ها توصیه می‌شود.

Sources:

webmd.com

mayoclinic.org

nhs.uk

mayoclinic.org