بیماری اختلال بلع 

دیسفاژی چیست؟ دیسفاژی همان مشکل بلع یا بیماری اختلال بلع است. کسانی که اختلال بلع دارند در بلعیدن غذاهای جامد، مایعات یا آب دهان مشکل دارند.

حتی ممکن است نتوانند هیچ چیزی ببلعند. دیسفاژی، رسیدن مایعات و کالری های لازم به بدن را دچار مشکل می کند.

علائم بیماری اختلال بلع

اگر در بلع مشکلی وجود دارد، احتمالا برخی از علائم زیر بروز پیدا خواهند کرد:

• بلع دردناک ( ادنفاژیا )
• پریدن غذا به گلو و حس خفگی
• احساس گیر کردن چیزی در گلو یا سینه
• صدای گرفته و خشن
• سرفه و پرت شدن غذا به بیرون
• سرفه حین بلع
• مشکل در تنفس
• آبریزش دهان
• کاهش وزن
• سوزش مداوم سر دل
• کم آبی بدن
• پریدن غذا در حلق که منجر به عفونت ریه مثل پنومونی (ذات الریه) می شود.

اگر مشکل در بلع دارید یا این نشانه ها را در خود می بینید، با پزشک مشورت کنید. اگر غذا در گلویتان گیر کرده و نفس کشیدن را سخت کرده است، هر چه سریع تر با اورژانس تماس بگیرید.

علل و عوامل پر خطر

بیماری اختلال بلع در هر سنی رخ می دهد اما در سالمندان رایج تر است. این بیماری علل مختلفی دارد مثل:

عادات بد غذایی

سریع غذا خوردن،لقمه های بزرگ گرفتن، در حالت درازکش غذا خوردن و استفاده نکردن از آب و مایعات باعث اختلال بلع می شوند.

همچنین، اگر به دلیل دندان درد یا نداشتن دندان به درستی غذا را نجوید، مشکل بلع به وجود می آید.

اختلال در عصب ها و عضلات

کسانی که سکته داشته اند یا افرادی که پارکینسون، ام.اس، دیستروفی عضلانی یا سستی ماهیچه های صورت دارند هم مشکل بلع را تجربه خواهند کرد.

این اختلالات باعث توقف عصب ها و عضلات مری و جلوگیری از درست کار کردنش می شوند. مری لوله ای است که از دهان و گلو شروع شده و به سمت معده می رود.

مشکل در خود مری

بیماری هایی مثل رفلاکس اسید معده باعث آسیب مری شده و به بافت ها آسیب می رساند. این بافت های آسیب دیده، دهانه مری را تنگ کرده و باعث اختلال بلع می شوند.

سایر اختلالات

برخی سرطان ها، تیرویید و قلب بزرگ شده هم روی مری فشار وارد می کنند و باعث دیسفاژی می شوند.

بیماری اختلال بلع چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک درباره علائمی که دارید سوال هایی می پرسد و احتمالا می خواهد بداند در بلع چه موادی مشکل دارید یا این که حین بلع درد دارید و مدام سوزش سر دل را تجربه می کنید یا خیر.

همچنین پزشک می پرسد که آیا تجربه سرفه خونی داشته اید. اگر اختلال بلع تشخیص داده شد، آزمایش های بیشتر جهت فهمیدن علت بروز این بیماری تجویز می شود.

آزمایشی به نام بلع باریوم وجود دارد که در آن مایع غلیظی مینوشید که حاوی مقدار کمی باریوم است. سپس پزشک از طریق دستگاه اشعه ایکس عبور آن را از داخل بدن می بیند.

این آزمایش نشان می دهد که آیا چیزی در مری گیر کرده و یا مشکل دیگری باعث بیماری اختلال بلع شده است.

همچنین احتمال دارد اندوسکوپی هم نیاز شود. برای این تست، پزشک از لوله ای منعطف و چراغ دار استفاده می کند و با آن داخل مری، معده و اولین بخش از روده کوچک را می بیند.

همچنین نمونه کوچکی از بافت ( بیوپسی ) می گیرد تا سرطان یا سایر علل ایجاد دیسفاژی را تشخیص دهد. احتمالا پزشک داروهای آرام بخش  تجویز می کند تا در طی انجام تست، راحت باشید.

گلو را هم بی حس می کنند تا حین وارد کردن لوله متوجه درد نشوید.

آیا اختلال بلع قابل پیشگیری است؟

هیچ کاری برای جلوگیری از بروز این بیماری وجود ندارد. بهترین راه برای کاهش خطر مداوم مشکلات بلع، آرام غذا خوردن، استفاده از لقمه های کوچک و خوب جویدن است.

علاوه برآن، درمان زود هنگام رفلاکس اسید معده می تواند به کاهش بافت های آسیب دیده در گلو کمک کند.

درمان

درمان مشکل بلع بستگی به علت بروز آن دارد. اگر دلیل اش عادات بد غذایی ست، طرز درست غذا خوردن و بهبود توانایی بلع را آموزش خواهید دید.

این آموزش ها شامل جویدن با دقت بیشتر یا نوشیدن آب حین غذا خوردن می شود. گاهی اوقات فقط با چرخاندن سر و ایجاد زاویه ای متفاوت، می شود مشکل را برطرف کرد.

پزشک غذاهای مختلف را با شما امتحان می کند تا بفهمد کدام نوع از مواد غذایی برای بلع، آسان تر هستند.

شاید نیاز باشد با ورزش، ماهیچه های دخیل در بلع مثل زبان و مری را تقویت کنید.

گاهی اوقات برخی داروها برای درمان علت ایجاد بیماری اختلال بلع استفاده می شوند مثلا اگر دیسفاژی شما به دلیل سوزش معده ایجاد شده، پزشک احتمالا خوردن انتی اسید یا کاهنده اسید را قبل از غذا تجویز کند.

اگر ماهیچه ها مشکل دارند و باعث ایجاد دیسفاژی شده اند، دارویی به نام سم بوتولونیم برای رلکس کردن عضله های گلو پیشنهاد داده خواهد شد تا بلع راحت تر شود.

بعضی وقت ها اختلال بلع به وسیله تومور یا چیز دیگری که راه مری را سد کرده به وجود می آید. شاید برای رفع این مشکل جراحی نیاز باشد.

اما برای عده ای، جراحی کمک کننده نخواهد بود. بنابراین از لوله تغذیه برای رسیدن مایعات و مواد مغذی لازم به بدن استفاده می شود.

زندگی با دیسفاژی

دیسفاژی باعث ایجاد بیماری هایی از این قبیل می شود:

سوء تغذیه، کاهش وزن و کم آبی بدن

وقتی در بلع مشکل پیدا می کنید، رسیدن تمام مایعات و مواد مغذی مورد احتیاج به بدن مشکل خواهد بود.

پنومونی

وقتی سعی می کنید چیزی را قورت دهید، این امکان وجود دارد که غذا یا مایعات به صورت تصادفی وارد مسیر های تنفسی شوند.

 وقتی این مواد وارد ریه شوند، باعث ایجاد باکتری هایی می شوند که منجر به پنومونی خواهد شد که از آن با نام پنومونی اسپیراسیون یاد می شود.

پنومونی بیماری خطرناکی ست و برای سالمندان می تواند مهلک باشد.

احساس خفگی بر اثر پریدن چیزی در گلو

اگر غذا در گلویتان گیر کند، مسیرهای تنفسی را کاملا مسدود می کند بنابراین قادر به تنفس نیستید و منجر به مرگ خواهد شد.

چه سوال هایی باید از دکتر پرسید؟

• آیا می توانم با تغییر در سبک زندگی ام بر دیسفاژی غلبه کنم؟
• آیا این بیماری دارو دارد و اگر دارد، عوارض شان چیست؟
• آیا به جراحی نیاز پیدا خواهم کرد؟ گزینه دیگری وجود دارد؟
• آیا مشکل بلع نشانه ای از وجود سایر بیماری هاست؟
• ممکن است چند تکنیک یا تمرین مخصوص بلع نشانم دهید؟ 

بیشتر بخوانید: فیزیوتراپی اختلال بلع

برای معاینه و دریافت مشاوره درباره انتخاب بهترین گزینه های درمان برای انواع اختلالات بلع و شروع درمان تحت نظر دکتر فرشاد خسروی با شماره ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ تماس بگیرید.

آدرس و اطلاعات تماس کلینیک دکتر فرشاد خسروی