تاثیر مزاج بر سردرد میگرنی 

یکی از شایع‌ ترین انواع سردردها در تمام جوامع سردردهای میگرنی است که متاسفانه همه گیر شده  و تعداد بالایی از افراد از آن رنج می‌برند که معمولا ۴ تا ۷۲ ساعت فرد را درگیر می‌کند و با سردردهای ملایم یا شدید پی در پی همراه است. اما برای درمان این نوع سردردها در طب سنتی، ابتدا مزاج پایه بیمار و بعد نوع مزاج بیماری باید مشخص شود. بنابراین برای آگهی از تأثیر مزاج بر سردردهای میگرنی، این پست را از دست ندهید.

از سردردهای میگرنی چه می‌دانید؟

• سردرد میگرنی حالت ضربان‌دار و کوبنده دارد
• بیشتر از سمت چپ سر آغاز می‌شود و می‌تواند به همه قسمت‌های سر، حتی شقیقه‌ها و چشم‌ها هم فشار وارد کند،
• از راه‌های تشخیص سردرد میگرنی این است که اگر مبتلایان به این سردرد به پشت دراز بکشند سردرد آن‌ها تشدید می‌شود،
• ولی اگر در حالت سجده قرار بگیرند سردردشان تسکین پیدا می‌کند.
• سردرد میگرنی در زنان شایع‌تر است و می‌تواند در هر سنی بروز پیدا کند.
• این سردرد در برخی افراد زمینه ارثی هم دارد.

برخی از نشانه های بروز سردرد میگرنی

• حالت تهوع و استفراغ
• دل درد
• سرگیجه
• بدخلقی
• میل به مصرف غذا‌های شیرین
• زیاد خمیازه  کشیدن
• اسهال یا یبوست
• اختلالات بینایی مانند تاری دید و علائم عصبی بینایی

عوامل موثر در بروز و تشدید سردردهای میگرنی

• برخی بو‌ها و غذا‌ها برای مثال بوهای عطر و ادکلن و پیاز در تشدید سردرد میگرنی موثر  هستند؛
• حضور در مکان‌هایی که سر و صدای زیاد دارد سردرد میگرنی را تشدید می‌کند.
• از دیگر عواملی که در بروز این عارضه نقش دارد می‌توان به فشار‌های روانی، استرس و هیجانات شدید، گرسنگی، خستگی زیاد، اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا کم‌خوابی، مصرف برخی غذا‌ها مانند غذا‌های مانده، ساندویچی، سوسیس و کالباس، ترشی، سرکه، پنیر و دوغ، آلودگی هوا، تغییرات هورمونی در هنگام قاعدگی، استفاده از قرص‌های ضدبارداری، مصرف مشروبات الکلی، غلظت خون و فشار خون بالا اشاره کرد.

دسته بندی سردردهای میگرنی بر اساس نوع مزاج آن ها

در طب سنتی، سردرد‌های میگرنی به ۲ دسته گرم و سرد تقسیم بندی می‌شوند:

• سردرد میگرنی گرم بر اثر غلبه صفرا (طبع گرم و خشک) و دم (طبع گرم و تر) به وجود می‌آید
• و سردرد میگرنی سرد هم شامل دو دسته، سرد و‌تر (بلغمی) و سرد و خشک (سوداوی) است.

سردرد میگرنی گرم با خوردن مواد غذایی با طبع گرم تشدید می‌شود و سردرد میگرنی سرد هم که خیلی شایع است با مصرف غذا‌های با مزاج سرد شدت پیدا می‌کند.

راهکارهای طب سنتی برای پیشگیری از بروز سردردهای میگرنی

• اصلاح سبک زندگی
• تغذیه سالم
• دوری از مکان‌های استرس‌زا
• استراحت و خواب مناسب
• ورزش و نرمش کردن

موثرترین روش‌های درمان سردردهای میگرنی

مدیتیشن و یوگا، زالو درمانی و حجامت و همچنین مصرف برخی غذا‌ها مانند آش گشنیز به تسکین سردرد میگرنی کمک میکند، اما به گفته دکتر نظام نهرینی:

• برای درمان سردرد میگرنی ابتدا باید مزاج پایه بیمار و بعد نوع مزاج بیماری مشخص ‌شود.
• با توجه به نوع مزاج پایه بیمار و مزاج بیماری او درمان مشخص می‌شود.
• از این‌رو برای درمان سردرد میگرنی نمی‌توان برای دو نفر با مزاج‌های مختلف، درمان یکسانی در نظر گرفت.
• مخلص کلام اینکه بدون لحاظ مزاج افراد،هیچ درمانی هم اتفاق نمی‌افتد.

بنابراین برای درمان سردرد میگرنی باید نخست خلط غالب فرد را متخصص طب سنتی تشخیص دهد سپس با توجه نوع سردرد درمان مناسب انجام شود.

تدابیر درمانی انواع سردردهای میگرنی براساس نوع مزاج آن ها

سردردهای میگرنی صفراوی

علائم 

1. در این نوع سردردها، درد از پیشانی و جلوی سر شروع می‌شود.
2. در گرما و با عطرهای گرم تشدید می‌گردد.
3. این سردرد کل پیشانی و چشم را فرا می‌گیرد.
4. معمولاً در مردها بیشتر مشاهده می‌شود.

توصیه ها و تدابیر درمانی سردردهای صفراوی

• توصیه می شود در این  نوع سردرد‎، از هوای تازه و خنک استفاده شود، به خصوص در فصل تابستان از هوای پاکیزه و خنک کوهستان بیشتر بهره  گرفته شود.
• همچنین سعی شود در ساعات گرم روز کمتر در معرض آفتاب و هوای گرم قرار گرفته شود.
• در رژیم غذایی بیشتر از میوه‌جات و سبزیجات تازه و سالاد مناسب مزاج مثل کاهو و اسفناج استفاده شود.
•  باید از مصرف غذا‌های با مزاج گرم پرهیز شود.
• از نوشیدن بیش از اندازه چای و قهوه پرهیز شود.
• از هوا، محیط و فعالیت­‌ها و حالت روانی که موجب افزایش غلبه صفرا می‌گردند پرهیز گردد.
• فعالیت زیاد و ورزش شدید صفرا را افزایش می دهند.
• فعالیت ورزشی مفرح وملایم مانند پیاده روی توصیه می شود.
• از بی­خوابی و کم خوابی (کمتر از ۵ ساعت) و دیر وقت به رخت خواب رفتن خودداری شود.
• عصبانیت، هیجانات روانی و زیاد حرف زدن افراد با غلبه صفرا  را تحت فشار قرار می دهد.
• استفاده از سرکه انگبین و آب زرشک هم به درمان این نوع سردرد کمک می‌کند،
• از دیگر روش‌های درمانی سرد‌های صفراوی می‌توان به حجامت و استشمام کردن مواد غذایی خنک اشاره کرد.

سردردهای میگرنی دموی

علائم

• در این نوع سردردها، درد از پیشانی شروع و کل سر را فرا می‌گیرد.
• در شقیقه نبض دارد با گرما شدت می‌گیرد.
• استرس، عصبانیت و عطرهای گرم از دیگر عوامل تشدید کننده این نوع سردرد هستند.
• در مردان بیشتر دیده می‌شود.

توصیه ها و تدابیر درمانی سردردهای دموی

توصیه می شود جهت درمان این نوع سردرد و تعدیل  خلط دم در بدن دستورات زیر رعایت شود.

• ترک پُرخوری، تعداد دفعات غذا خوردن به دو بار در طول روز برسد،
• تخلیه ی جنسی متعارف(صحیح)،خواب قیلوله، انجام حجامت، مصرف آبلیموی تازه، شنا، غذاهای خام (میوه­ جات و سبزیجات) خیار، کاهو، به خصوص سیب درختی ،حبوبات و غلات جوانه زده (مثل گندم، جوی دو سر، ماش و عدس)، بذرهای ملین ناشتا (مانند خاکشیر، اسفرزه، تخم ریحان، بالنگو، قدومه شیرازی،  بارهنگ) مفید است.
• از غذاهای سرخ شده، غذاهای چرب، شیرینی­‌های قنادی و مصنوعی، ادویه­‌های تند، غذاهای شور، نمک دستکاری شده، انواع شوریجات  مانند : کلم شور، خیار شور و… ،  گوشت زیاد، کره و خامه، غذاهای نشاسته ای، آب یخ، دوغ، نوشابه، تخم مرغ، نوشیدن مایعات همراه با غذا و یا بلافاصله بعد از آن، خرما، رطب، توت خشک، کشمش، سس، رب، سرکه و ترشیجات، سیر، چای، قهوه، نسکافه، بادمجان و غذاهای ساندویچی این موارد پرهیز شود.
• برخی از موارد ذکر شده، از محصولات مصنوعی یا دستکاری شده‌­ی کارخانه‌­ای می‌باشد که از ارزش غذایی پایینی برخوردار هستند.
• درمان این نوع سردرد مصرف سرکه انگبین و انجام حجامت است.

سردردهای میگرنی بلغمی

علائم

• در این نوع سردردها، درد معمولاً از گردن و پشت سر شروع می‌شود.
• هنگام سردی و استرس تشدید می‌شود.
• با بوهای گرم آرام می‎شود.
• بعضی مواقع همراه با حالت تهوع می‌باشد.
• در زنان معمولاً بیشتر دیده می‌شود.

توصیه ها و تدابیر درمانی سردردهای بلغمی

در مورد سردردهای بلغمی لازم است که خلط بلغم در بدن به تعادل برسد که برای این منظور لازم است موارد و پرهیزات زیر رعایت شود:

• پرهیز از مصرف برنج سفید آبکش شده، عدس، ماهی، ماکارونی و لازانیا، قهوه، نسکافه و چای، ماست و دوغ کشک، هندوانه و قارچ، ترشی، سماق، گوشت گاو، نان فانتزی.
• عدم مصرف سردی ها در صبحانه (مثل  پنیر خیار گوجه)، سرکه و ابغوره.
• مایعات همراه با غذا مصرف نشود.
• آب یخ مصرف نشود.
• عدم مصرف همزمان مواد خام و پخته (مثل ماست ،ترشی ، میوه ها و سالاد با انواع خورشت ها و … )
• مبتلایان به این نوع سردرد باید از مواد غذایی گرم مانند شیره ارده استفاده کنند،
• نوشیدن دمنوش رازیانه و ترکیب عرق رازیانه و عسل برای زنانی که دچار این نوع سردرد هستند، پیشنهاد می‌شود.
• بادکش گرم همراه با ماساژ بدن با روغن‌های با طبع گرم در افراد بلغمی که به سردرد‌های میگرنی دچار هستند پیشنهاد می‌شود.

به‌طور کلی افزایش خلط  بلغم و سردی و تری ناشی از سبک غلط زندگی (عدم تناسب در سکون و حرکت، استرس و خشم بالا، عدم مراقبت از رژیم‌غذایی و مصرف زیاد فست‌فود و نداشتن خواب و بیداری متعادل و متناسب) می‌تواند این مشکل را در افراد مستعد تسریع کند.

سردردهای میگرنی سوداوی

علائم

• این سردرد معمولاً کل سر را فرا می‌گیرد و به همه سر فشار وارد می‌کند.
• این سردرد با مصرف غذا‌های سرد، مانده و کنسروی تشدید می‌شود.
• معمولا به هر بهانه ای این سردرد ایجاد می‌گردد، سرو صدا، عصبانیت  شلوغی، ترافیک، استرس و آلودگی هوا و…
• سردرد شایع بین زنان و مردان در عصر حاضر می‌باشد.

توصیه ها و تدابیر درمانی سردردهای سوداوی

• از شرایط به­ وجود آمدن تشویش، درگیری فکری و منازعات و تماس با افراد غیرمتعادل پرهیز شود.
• فعالیت ورزشی کافی متناسب با سن و توان جسمی به طور روزانه که منظور فعالیت شغلی یا کار در خانه نمی‌باشد، توصیه می­گردد.
• استفاده از طبیعت، فضاهای شاد و آرام، تمرینات یوگا، تمرینات تنفسی عمیق به شکلی که حداقل ۵ الی ۱۰ دقیقه مبادرت به پر کردن کامل ریه ها نموده و به آرامی بازدم  انجام شده که ترجیحاً در محیط­‌های باز و سرسبز بایستی صورت گیرد.
• از پوشش لباس تیره و نیز شنیدن آهنگ­‌های حزن انگیز بایستی دوری شود.
• از مواد غذایی مضر که باعث تشدید سودا می‌­شوند شامل سوسیس و کالباس، غذاهای آماده، غذای شب مانده، غذاهای کنسروی، مصرف زیاد ترشی، عدس، پنیرهای خشک، شکلات و مواد غذایی حاوی اسانس و طعم دهنده‌های صنعتی، سرکه یا آب­لیموی شرکتی یا صنعتی، باقلا، عدس، ماش، غوره، سماق، انار ترش،گوشت گاو و گوساله، فست فود، چای، قهوه، نوشابه، سرکه، بادمجان، پنیر، ترشک، قره قروت، انواع ترشی، خیارشور و انواع شورها، ماست و دوغ  پرهیز شود.
• میزان مصرف برنج ­را به حداقل رسانده و حتماً با زیره سیاه طبخ شود.
• مبتلایان به این نوع سردرد باید از مواد غذایی و دمنوش‌هایی با طبع گرم استفاده کنند،
• ماساژ پنجه پا، پاشنه پا و سر هم در درمان این نوع سردرد موثر است.
• بادکش گرم همراه با ماساژ بدن با روغن‌های با طبع گرم در افراد سوداوی که به سردرد‌های میگرنی دچار هستند پیشنهاد می‌شود،
• ماساژ سر برای همه افراد با هر مزاجی که هستند می‌تواند کمک کننده باشد.
• افراد سوداوی باید برای درمان سردرد میگرنی خود حجامت را زیر نظر متخصص طب سنتی انجام دهند،
• مبتلایان به سردرد‌های میگرنی سوداوی همچنین باید از استرس‌های روانی و هیجانات شدید پرهیز کنند
• استشمام عطر گل محمدی و ماساژ پیشانی یا ملاج سر با روغن کنجد از دیگر درمان‌های مناسب برای بهبود سردرد میگرنی سوداوی است.

منبع: با تشکر از دکتر نظام نهرینی و حیدر عظمایی محقق و پژوهشگر طب سنتی جهت تهیه مطالب مفید این پست