فشار خون پایین ممکن است مطلوب به نظر برسد و برای برخی از افراد مشکلی ایجاد نمی کند. با این وجود، برای بسیاری از افراد، فشار خون پایین غیر طبیعی (هایپوتنشن) می‌تواند باعث سرگیجه و غش شود. در موارد شدید، هایپوتنشن می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد. با درمانکده همراه باشید.
فشار خون پایین (هایپوتنشن) چیست؟
فشار خون سیستولیک کمتر از 90 میلی متر جیوه (mmHg) یا فشار خون دیاستولیک کم تر از 60 میلی متر جیوه، به طور کلی هایپوتنشن در نظر گرفته می‌شود.
دلایل هایپوتنشن می‌تواند از کمبود آب بدن تا اختلالات جدی پزشکی باشد. مهم است که بدانید چه عواملی باعث افت فشار خون شما می‌شود تا بتوان آن را درمان کرد.
علائم فشار خون پایین (هایپوتنشن)
برای برخی از افراد، هایپوتنشن نشانگر یک بیماری زمینه‌ای است، به خصوص زمانی که به طور ناگهانی افت می‌کند یا با این علائم ظاهر می‌شود:
1. سرگیجه یا سبکی سر
2. غش کردن
3. تاری دید یا از بین رفتن بینایی
4. حالت تهوع
5. خستگی
6. عدم تمرکز
7. شوک
هایپوتنشن شدید می‌تواند به این وضعیت تهدیدکننده زندگی منجر شود. علائم و نشانه ها عبارتند از:
8. گیجی، به ویژه در افراد مسن
9. پوست سرد، مرطوب و رنگ پریده
10. تنفس سریع و کم عمق
11. نبض ضعیف و سریع
چه زمانی به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید
اگر علائم شوک دارید، به اورژانس مراجعه کنید.
اگر به طور مداوم فشار خون تان پایین است اما احساس خوبی دارید، پزشک احتمالاً فقط معاینات روزمره شما را تحت نظر خواهد داشت.
به عنوان مثال، سرگیجه گاه به گاه یا سبکی سر ممکن است یک مشکل نسبتاً جزئی باشد؛ مثلاً نتیجه کم آبی بدن به خاطر ماندن زیاد در آفتاب یا وان گرم.
با این وجود، در صورت وجود علائم هایپوتنشن، مهم است که به پزشک مراجعه کنید زیرا می‌تواند نشانگر مشکلات جدی‌تر باشد. ثبت سابقه علائم، زمان بروز آن‌ها و آنچه در آن زمان انجام می‌دهید، می‌تواند مفید باشد.
علل فشار خون پایین (هایپوتنشن)
فشار خون، اندازه گیری فشار در شریان‌ها در مراحل فعال و استراحت هر ضربان قلب است.
• فشار سیستولیک. بالاترین عدد در خوانش فشارخون میزان فشاری است که قلب هنگام پمپاژ خون از طریق شریان‌ها به بقیه بدن ایجاد می‌کند.
• فشار دیاستولیک. شماره پایین در خوانش فشار خون، به میزان فشار در شریان‌های هنگام استراحت قلب بین ضربان اشاره دارد.
دستورالعمل‌های فعلی فشار خون طبیعی را پایین‌تر از 80/120 میلی متر جیوه تشخیص می‌دهد.
فشار خون بسته به عوامل زیر متغیر است:
• موقعیت بدن
• ریتم تنفس
• سطح استرس
• شرایط فیزیکی
• داروهای مصرفی
• رژیم غذایی
• زمان روز
فشار خون معمولاً در شب کمترین میزان را دارد و هنگام بیدار شدن از خواب به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.
فشار خون: تا چه میزان طبیعی است؟
فشار خونی که برای یک فرد پایین در نظر گرفته می‌شود ممکن است برای شخص دیگر طبیعی باشد. بیشتر پزشکان فشار خون را فقط در صورت ایجاد علائم پایین در نظر می‌گیرند.
برخی از متخصصان فشار خون پایین را خوانش زیر 90 میلی‌متر جیوه برای فشار خون سیستولیک یا زیر 60 میلی متر جیوه دیاستولیک تعریف می‌کنند. اگر هر عدد زیر آن باشد، فشار خون از حد نرمال پایین است.
افت ناگهانی فشار خون می‌تواند خطرناک باشد. به عنوان مثال، تغییر فقط 20 میلی متر جیوه (کاهش از 110 میلی متر جیوه سیستولیک به 90 میلی متر جیوه سیستولیک) باعث می‌شود که مغز نتواند خون کافی دریافت کند. افت‌های قابل توجه، مانند مواردی که ناشی از خونریزی کنترل نشده، عفونت‌های شدید یا واکنش‌های آلرژیک است، می‌تواند تهدید کننده زندگی باشد.
شرایطی که می‌تواند باعث فشار خون پایین شود
شرایط پزشکی که باعث فشار خون پایین می‌شود، شامل موارد زیر است:
• بارداری. از آنجا که سیستم گردش خون در دوران بارداری به سرعت گسترش می‌یابد، احتمالاً فشار خون افت می‌کند. این طبیعی است و فشار خون معمولاً بعد از زایمان به میزان قبل از بارداری باز می‌گردد.
• مشکلات قلبی. برخی از مشکلات قلبی که می‌تواند منجر به فشار خون پایین شود شامل ضربان قلب بسیار پایین (برادی کاردی)، مشکلات دریچه قلب، حمله قلبی و نارسایی قلبی است.
• مشکلات غدد درون ریز. مشکلات تیروئید مانند بیماری پاراتیروئید، نارسایی آدرنال (بیماری آدیسون)، قند خون پایین (هیپوگلیسمی) و در برخی موارد دیابت می‌تواند فشار خون پایین را باعث شود.
• کم آبی. هنگامی که دفع آب بیشتر از میزان دریافتی باشد، می‌تواند باعث ضعف، سرگیجه و خستگی شود. تب، استفراغ، اسهال شدید، استفاده بیش از حد از داروهای دیورتیک (ادرارآور) و ورزش شدید باعث کم آبی بدن می‌شود.
• از دست دادن خون. از دست دادن مقدار زیادی خون به علت آسیب جدی یا خونریزی داخلی، باعث کاهش میزان خون در بدن و در نتیجه افت شدید فشار خون می‌شود.
• عفونت شدید (سپتی سمی). هنگامی که عفونت در بدن وارد جریان خون شود، می‌تواند افت فشار خون بسیار خطرناک به نام شوک سپتیک را به دنبال داشته باشد.
• واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی). محرک‌های اصلی این واکنش شدید و کشنده شامل غذاها، داروهای خاص، زهر حشرات و لاتکس است. مشکلات تنفسی، کهیر، خارش، تورم گلو و افت فشار خون از علائم شوک آنافیلاکسی می‌باشد.
• کمبود مواد مغذی در رژیم غذایی. کمبود ویتامین B-12، فولات و آهن مانع تولید مقدار کافی گلبول‌های قرمز (کم خونی) و در نتیجه افت فشار خون می‌شود.
داروهای عامل هایپوتنشن
برخی از داروها می‌توانند باعث فشار خون پایین شوند، از جمله:
• قرص‌های ادرار آور (دیورتیک‌ها)، مانند فوروزماید (لازیکس) و هیدروکلروتیازید (میکروزاید و سایر)
• مسدود کننده‌های آلفا، مانند پرازوسین (مینی پرس)
• مسدود کننده‌های بتا، مانند آتنولول (تنورمین) و پروپرانولول (ایندرال، اینوپران ایکس ال و سایر)
• داروهای بیماری پارکینسون، مانند پرامیپکسول (میراپکس) یا آن‌هایی که حاوی لوودوپا هستند
• انواع خاصی از داروهای ضد افسردگی (داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای) از جمله داکسپین (سیلنور) و ایمی پرامین (توفرانیل)
• داروهای اختلال عملکرد نعوظ، از جمله سیلدنافیل (ویاگرا، رواتیو) یا تادالافیل (ادسیرکا، سیالیس)، به ویژه هنگامی که با داروی قلب نیتروگلیسیرین مصرف می‌شود (نیتروستات و سایر)
انواع هایپوتنشن
بسته به علل و عوامل دیگر، پزشکان اغلب فشار خون پایین (هایپوتنشن) را به چند دسته تقسیم می‌کنند. برخی از انواع فشار خون پایین شامل موارد زیر است:
• فشار خون وضعیتی (ارتوستاتیک). افت ناگهانی فشار خون هنگام ایستادن از حالت نشسته یا بعد از دراز کشیدن است.
هنگام ایستادن، جاذبه باعث جمع شدن خون در پاها می‌شود. به طور معمول، افزایش ضربان قلب و تنگ شدن رگ‌های خونی مکانیسم‌های جبرانی بدن هستند تا از این طریق خون کافی به مغز باز گردد.
اما در مبتلایان به هایپوتنشن ارتوستاتیک، این مکانیسم‌های جبران کننده از کار افتاده و فشار خون افت می‌کند و منجر به سرگیجه، سبکی سر، تاری دید و حتی غش می‌شود.
هایپوتنشن ارتواستاتیک به دلایل مختلف از جمله کم آبی بدن، استراحت طولانی در رختخواب، بارداری، دیابت، مشکلات قلبی، سوختگی، گرمای بیش از حد، رگ‌های بزرگ واریسی و برخی از اختلالات عصبی ممکن است رخ دهد.
تعدادی از داروها نیز می‌توانند باعث هایپوتنشن ارتواستاتیک شوند، به ویژه داروهای مورد استفاده در درمان فشار خون بالا؛ دیورتیک‌ها، مسدود کننده‌های بتا، مسدود کننده کانال‌های کلسیم و مهار کننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)؛ و همچنین داروهای ضد افسردگی و داروهای مورد استفاده در درمان بیماری پارکینسون و اختلال نعوظ.
هایپوتنشن ارتواستاتیک به ویژه در افراد مسن بسیار رایج است، اما افراد جوان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در غیر این صورت افراد سالم که پس از نشستن یا چمباتمه زدن برای مدت طولانی به طور ناگهانی می‌ایستند، دچار این مشکل می‌شوند.
• فشار خون پایین بعد از غذا خوردن (هایپوتنشن پست پرندیال). این افت فشار خون یک تا دو ساعت بعد از خوردن غذا رخ می‌دهد و بیشتر افراد مسن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
خون بعد از غذا به دستگاه گوارش می‌رود. به طور معمول، بدن ضربان قلب را افزایش می‌دهد و رگ‌های خونی خاصی را منقبض می‌کند تا به حفظ فشار خون طبیعی کمک کند. اما در بعضی از افراد این مکانیسم‌ها از بین می‌روند و منجر به سرگیجه، غش و سقوط می‌شوند.
هایپوتنشن پست پردنیال بیشتر در افراد مبتلا به فشار خون بالا یا اختلالات سیستم عصبی اتونوم مانند بیماری پارکینسون تأثیر می‌گذارد.
خوردن وعده‌های غذایی کم حجم و کم کربوهیدرات؛ نوشیدن آب بیشتر و اجتناب از الکل ممکن است به کاهش علائم کمک کند.
• هایپوتنشن ناشی از سیگنال‌های مغزی معیوب (هایپوتنشن عصبی). این اختلال که باعث افت فشار خون بعد از ایستادن طولانی مدت می‌شود، بیشتر بزرگسالان و کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد که به دلیل ناسازگاری بین قلب و مغز رخ می‌دهد.
• هایپوتنشن به دلیل آسیب سیستم عصبی (آتروفی چندگانه سیستم با هایپوتنشن ارتوستاتیک). همچنین این سندرم که شای دراگر نیز نامیده می‌شود، بسیاری از علائم بیماری پارکینسون را نشان می‌دهد. این امر باعث ایجاد صدمات پیش رونده در سیستم عصبی اتونوم می‌شود که عملکردهای غیر ارادی مانند فشار خون، ضربان قلب، تنفس و هضم را کنترل می‌کند. با فشار خون بالا در هنگام دراز کشیدن ارتباط دارد.
عوامل خطرساز فشار خون پایین (هایپوتنشن)
فشار خون پایین در هر کس می‌تواند رخ دهد، اگرچه انواع خاصی از هایپوتنشن بسته به سن یا عوامل دیگر متداول‌تر است:
• سن. هایپوتنشن ارتواستاتیک و پست پردنیال بیشتر در بزرگسالان بالای 65 سال رخ می‌دهد.
• داروها. افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند، به عنوان مثال داروهای فشار خون بالا مانند مسدود کننده‌های آلفا، خطر بیشتری برای هایپوتنشن دارند.
• بیماری‌های خاص. بیماری پارکینسون، دیابت و برخی مشکلات قلبی خطر هایپوتنشن را بالا می‌برد.
عوارض فشار خون پایین (هایپوتنشن)
حتی انواع متوسط هایپوتنشن می‌تواند باعث سرگیجه، ضعف، غش و خطر آسیب دیدگی ناشی از سقوط شود.
و فشار خون بسیار پایین می‌تواند بدن را از اکسیژن کافی برای انجام عملکردهای خود محروم کرده و منجر به آسیب قلبی و مغزی می‌شود.
تشخیص هایپوتنشن
هدف از آزمایش فشار خون پایین، یافتن علت است. علاوه بر گرفتن سابقه پزشکی، انجام معاینه بدنی و اندازه گیری فشار خون، پزشک قلب و عروقممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• آزمایش خون. اطلاعاتی درمورد سلامت کلی و همچنین قند خون کم (هیپوگلیسمی)، قند خون بالا (هایپرگلیسمی یا دیابت) یا تعداد گلبول‌های قرمز خون کم (کم خونی). (درباره فقر آهن بخوانید)
• الکتروکاردیوگرام (ECG). در طی این آزمایش بدون درد، قطعات نرم و چسبنده (الکترود) به پوست قفسه سینه، بازوها و پاها وصل می‌شوند. قطعات سیگنال‌های الکتریکی قلب را تشخیص می‌دهند در حالی که یک ماشین آن‌ها را روی کاغذ گراف ثبت می‌کند یا روی صفحه نمایش می‌دهد.
نوار قلب (ECG) که می‌تواند در مطب پزشک انجام شود، بی‌نظمی در ریتم قلب، مشکلات ساختاری قلب و مشکلات مرتبط با خون رسانی و اکسیژن رسانی به عضله قلب را تشخیص می‌دهد. همچنین می‌توان سابقه حمله قلبی را نیز متوجه شد.
• آزمون شیب جدول. در صورتی که هایپوتنشن ارتواستاتیک یا هایپوتنشن عصبی دارید، آزمون شیب جدول می تواند نحوه واکنش بدن به تغییرات موقعیتی را ارزیابی کند.
در طول آزمون، بیمار روی یک میز که برای بالا بردن قسمت فوقانی بدن شیب دار شده است، دراز می‌کشد. این میز حرکت از حالت افقی به حالت ایستاده را شبیه سازی می‌کند.
درمان فشار خون پایین (هایپوتنشن)
هایپوتنشنی که یا نشانه و علائمی ایجاد نمی‌کند و یا فقط منجر به علائم خفیفی می‌شود، به ندرت نیاز به درمان دارد.
اگر علائمی دارید، درمان به علت آن بستگی دارد. به عنوان مثال، وقتی دارو باعث هایپوتنشن می‌شود، درمان معمولاً شامل تغییر یا قطع دارو یا کاهش دوز است.
در صورت مشخص نبودن علت هایپوتنشن و عدم وجود درمان مناسب، هدف این است که فشار خون را بالا برده و علائم را کاهش دهید. بسته به سن، سلامت کل و نوع هایپوتنشن، می‌توانید این کار را از چند طریق انجام دهید:
• افزایش نمک مصرفی. متخصصان معمولاً محدود کردن نمک را در رژیم غذایی توصیه می‌کنند زیرا سدیم می‌تواند فشار خون را افزایش دهد، گاهی به مقدار زیاد. برای افرادی که هایپوتنشن دارند، این می‌تواند یک چیز خوب باشد.
اما از آنجا که سدیم اضافی می‌تواند منجر به نارسایی قلبی بخصوص در افراد مسن شود، لازم است قبل از افزایش نمک در رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنید.
• آب بیشتری بنوشید. مایعات حجم خون را افزایش داده و به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می‌کنند که هر دو در درمان هایپوتنشن بسیار مهم هستند.
• جوراب‌های فشرده سازی بپوشید. جوراب ساق بلند الاستیک که معمولاً برای تسکین درد و تورم رگ‌های واریسی استفاده می شود، می‌تواند به کاهش جمع شدن خون در پاها کمک کند.
بعضی از افراد نسبت به جوراب‌های فشرده سازی، شکم بندهای الاستیکی را بهتر تحمل می‌کنند.
• داروها. از داروهای مختلفی می‌توان برای درمان هایپوتنشن ارتواستاتیک استفاده کرد. به عنوان مثال، داروی فلاودروکورتیزون که باعث افزایش حجم خون می‌شود، اغلب برای معالجه این نوع از هایپوتنشن مناسب است.
پزشکان اغلب از داروی میدودرین (اورواتن) برای بالا بردن فشار خون ایستاده در افراد مبتلا به هایپوتنشن ارتوستاتیک مزمن استفاده می‌کنند. مکانیسم عمل این دارو محدود کردن توانایی رگ‌های خونی در انبساط که فشار خون را بالا می‌برد، می‌باشد.
سخن نهایی
درباره فشار خون پایین خواندید و با علائم آن آشنا شدید. در همین راستا، برای درمان یا کسب اطلاعات بیشتر از آن، می‌توانید در درمانکده از پزشکان متخصص قلب و عروق نوبت بگیرید و با آن‌ها مشاوره داشته باشید.
منبع: Mayoclinic
علت التهاب مغزی + تشخیص و درمان
التهاب مغزی چیست التهاب مغز یا آنسفالیت عموماً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود. این بیماری که معمولاً به عنوان «تب مغزی» نیز…