رفلاکس معده 

ریفلاکس معده یا رفلاکس معده چیست؟ در کودکان و بزرگسالان گاه اتفاق می افتد که اسید معده، از سمت معده به مری (مسیر گوارشی) و حلق باز می­ گردد. این بیماری، اغلب با نام رفلاکس معده، ریفلاکس دستگاه گوارش یا GERD شناخته می ­شود.

ریفلاکس معده در هر زمانی از شبانه روز ممکن است اتفاق افتد با اینحال وقوع آن در هنگام خواب شایع­تر است.

علت اصلی رفلاکس معده یک بیماری شایع آناتومیک، به نام “فتق هیاتال” است (بیماری است که در اثر کشیده شدن قسمتی از معده به سمت بالا و درون دیافراگم اتفاق می افتد) که افراد را مستعد به ریفلاکس اسیدی معده می­کند.

 از شایع­ترین علائم رفلاکس، سوزش سر دل است که به علت تحریک پذیری اسفنکتر مری ایجاد می­شود.

برخی افراد نمی ­دانند که ریفلاکس اسیدی حتی می ­تواند منجر به مشکلات صوتی و یا عوارضی در حلق شود.

گاهی این بیماری بدون هیچ علائم خاصی حتی سوزش سر دل، فرد را درگیر می­کند به همین خاطر آن را رفلاکس خاموش و گاهی رفلاکس آتیپی(انحراف از حالت طبیعی و نرمال) و یا رفلاکس حنجره می­نامند.

در ذیل، اطلاعاتی به منظور شناخت هرچه بهتر رفلاکس اسیدی و همچنین مراحلی که به کاهش این بیماری کمک می­کند درج شده­است.

لازم به ذکر است که پروسۀ درمان تارهای صوتی تحریک شده، یک روند درمانی طولانی مدت است و نباید انتظار بهبود سریع آن را داشت.

علائم رفلاکس معده در بزرگسالان:

علائم رفلاکس معده شامل موارد زیر است:

• گرفتگی گلو
• خلط فراوان (افزایش بزاق)
• صاف کردن مکرر گلو
• احساس گرفتگی توده مانند در گلو
• گلو درد
• مشکل در تنفس
• خس خس سینه
• ترشحات مخاطی بینی

مشکلاتی که خوانندگان را درگیر می­کند:

• افزایش زمان گرم شدن صدا
• صدای ضعیف(بویژه در ابتدای روز)
• احساس گرفتگی تار­های صوتی

البته درصد کمی از افراد ممکن است مبتلا به مشکلات جدی تری مانند
موارد زیر شوند:

• ذات الریه
• زخم یا گرانولوم حنجره
• دیورتیکولوز مری

همچنین رفلاکس اسیدی مزمن یا طولانی مدت ممکن است منجر به ابتلا به
سرطان مری یا گلو شود.

علائمی که برای ریفلاکس معده در کودکان دیده می­ شود:

علائمی که در کودکان دیده می­شود قدری با علائم بزرگسالان متفاوت است
که شامل موارد زیر می­شود.

• استفراغ مداوم
• خونریزی مری
• مشکلات تنفسی
• احساس خفگی
• پنومونی (عفونت ریه) مکرر
•   آسم
• مشکلات گوارشی یا کم خونی.
• بهانه گیری و گریه  بی دلیل نیز گاهی از نشانه­ های رفلاکس اسیدی در کودکان است.

موارد غذایی و پرهیز غذایی در رفلاکس معده

رژیم غذایی در رفلاکس اسیدی نقش بسزایی دارد. برخی غذاها خود خاصیت اسیدی دارند و برخی دیگر ممکن است منجر به تحریک معده و ترشح اسیدی آن شوند که از  مصرف هر دو گروه ذکر شده از موارد غذایی باید خودداری نمود.

فهرستی از غذاهایی که باید پرهیز شوند:

قهوه، چای، شکلات، نوشابه های گازدار، مشروبات الکلی، نوشیدنی­های حاوی مرکبات یا غذاهای سرشار از ادویه.

آب نبات های سخت، آدامس ، خوشبو کننده های تنفسی ، داروهای درمان لوزه ها و سرفه، دهانشویه ­ها، غرغره کردن و غیره ممکن است در واقع گلو را به طور مستقیم تحریک کرده (بسیاری از قطره های سرفه و لوزه حاوی مواد تحریک کننده مانند منتول و روغن اکالیپتوس) و باعث تحریک معده نیز ­شوند.

اضافه وزن نیز در رفلاکس اسیدی معده تاثیرگذار است. فردی که اضافه وزن دارد با رعایت این نکات به کاهش وزن می­رسد.  

خوردن حجم زیادی از مواد غذایی در یک وعده مشکل ساز هستند و لذا توصیه می­شود بجای مصرف وعده­ های غذایی در یک یا دو وعده از سه یا چهار وعده یا میان وعده با حجم کمتر استفاده شود.

حداقل دو تا سه ساعت پس از صرف غذا نباید خوابید. همچنین بلافاصله پس از صرف غذا نباید دراز کشید.

عادت ها و سایر عوامل موثر

همانطور که اشاره شد اضافه وزن در تشدید رفلاکس اسیدی معده بسیار تاثیرگذار است و کاهش وزن به درمان یا کاهش آن کمک خواهد کرد.

در دورۀ بارداری سوزش سر دل و یا علائم گلو درد افزایش می­یابد که این موضوع تا حد زیادی به افزایش رشد نوزاد در رحم مرتبط می­شود.

از پوشیدن لباس­هایی که در قسمت میانی تنگ هستند و شکم را تحت فشار قرار می­دهند باید خودداری کرد. تمرین تنفس شکمی یا دیافراگم برای درمان می­تواند موثر باشد.

به این معنا که هنگام تنفس بجای تحت فشار قراردادن قفسه سینه، باید بر روی معده تمرکز کرد. از یکباره نشستن باید خودداری کرد(به آرامی باید نشست). تا جای ممکن از خم شدن و بدون حرکت  ماندن باید پرهیز کرد.

برای بسیاری از افراد رفلاکس اسیدی در هنگام شب رخ می­دهد و به قدری معده تحریک می­شود که در طول روز به سختی می­توان آن را تحمل کرد.

بلند کردن زیر سر  هنگام خواب در کاهش رفلاکس شبانۀ معده نقش بسزایی دارد برای این کار می توان بلوک، کتاب و یا آجرهایی را زیر پایه­ های بالایی تخت قرار دارد.

این ارتفاع باید در حدود ۴ تا ۶ اینچ باشد و به قدری نباشد که فرد هنگام خواب، به سمت پایین سُر بخورد.

خوانندگان حرفه ای که به علت برگزاری کنسرت­های خود باید محل خواب خود را مدام تغییر دهند می­توانند بلوک­هایی را در چمدان خود داشته باشند تا در هنگام شب در هتل از آن استفاده کنند.

استفاده از چندین بالش برای بالا بردن سر ، توصیه نمی­شود، مگر اینکه بالش­ها علاوه بر سر ، زیر شانه ­ها نیز قرار بگیرند. بالش­های گووه شکل(شیب دار) گزینۀ مناسبی برای این مورد هستند.

درمان رفلاکس معده

علاوه بر تغییرات رژیم غذایی و عادت­ها، داروهایی به منظور درمان رفلاکس اسیدی موجود هستند. که برخی از آنها بدون نسخه قابل تهیه هستند ، ولی برای تهیه برخی دیگر نیاز به نسخه پزشک است.

آنتی اسیدها معمولاً برای این مشکل تجویز می­شوند که از طریق خنثی کردن اسید معده بر روند درمان تاثیر می­گذراند.

داروهای دیگری نیز برای کاهش ترشح اسید معده قابل استفاده هستند که درکنترل وکاهش علائم موثر هستند. به طور کلی در مورد مصرف داروها بهتر است با پزشک معالج مشورت کرد.

گاهی مصرف برخی از داروها که برای درمان سایر اختلالات تجویز شده­ ا ند ممکن است اسید معده را افزایش دهد. برخی از این دارو­ها شامل موارد زیر می­شوند:

•   مسدود کننده های آلفا (Dibenzyline) ، دوپامین یا مسدود کننده کانال های کلسیم (Procardia ، Cardizem ، Isotin، Calan)
• آنتی کولینرژیک (Donnatol ، Scopolamine ، Probanthine ، Bentil و سایر)
• ترکیبات حاوی آسپرین و سایر داروهای مورد استفاده برای درمان درد یا آرتروز ، به ویژه گروهی به نام داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)، که در برخی افراد سبب تشدید اسید معده می­شود.
•   مسدود کننده های بتا (ایندورال ، تنورمین ، کورگارد)
• پروژسترون (Provera ، Ortho Novum ، Orval و سایر قرص های ضد بارداری)
• تئوفیلین (تئودور و سایر محصولات)
•   ویتامین C نیز یک اسید است و می تواند باعث اسیدی شدن معده شود.

بیشتر بخوانید: اختلال بلع و ۱۳ درمان طبیعی برای مقابله با آن

عمل جراحی

در برخی از بیماران با علائم شدید یا عوارض رفلاکس اسیدی، جراحی به منظور درمان قابل انجام است. در صورت لزوم ، پزشک دراین مورد با بیمار صحبت خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: مشکلات گوارشی و آندوسکوپی معده

بیشتر بخوانید: نقش جراحی در درمان اختلال بلع چیست؟

گاهی اوقات، ریفلاکس معده سبب ایجاد اختلال بلع یا بلع دشوار می شود. در صورتی که دچار اختلال بلع شده اید، می توانید با دکتر فراشد خسروی متخصص ارزیابی و درمان اختلال بلع مشورت کنید.

تلفن ثابت

۰۲۱۸۸۵۹۱۵۲۳

۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

۰۲۱۸۸۵۹۱۳۵۸

تلفن همراه

۰۹۳۹۷۴۱۳۱۹۱

آدرس:

تهران، شهرک غرب، بلوار فرحزادی، دویست متر بالاتر از بلوار دادمان، کوچه ناخدا محتاج، انتهای بن بست، پلاک یک، طبقه یک