بلع درمانی بیماران تراکئوستومی 

تراکئوستومی فرآیندی است که در آن، یک شکاف در گردن و به داخل مسیر هوایی (نای) ایجاد می شود و شکاف ایجاد شده را تراکئوستومی می نامند.

لوله تراکئوستومی، معمولا در داخل شکاف قرار می گیرد تا اجازه دسترسی مستقیم به نای را برای تنفس و برداشتن ترشحات از مسیر هوایی و ریه ها فراهم کند.

این لوله به هوا اجازه می دهد که به جای بینی و دهان، با دور زدن مسیر هوایی فوقانی، مستقیما در سرتاسر نای جریان پیدا کند.

تراکئوستومی و ورود مواد خارجی به مسیر تنفسی

بیماران دارای تراکئوستومی و تحت تهویه مکانیکی، به میزان بالاتری در خطر ورود مواد خارجی به مسیر تنفسی قرار دارند.

ورود خاموش مواد خارجی به مسیر تنفسی، زمانی است که غذا، مایع یا ترشحات، وارد مسیر هوایی می شوند و هیچ علامت واضحی مانند مانند سرفه یا صاف کردن گلو وجود ندارد.

این اتفاق، نگران کننده است زیرا ورود مواد به مسیر تنفسی می تواند منجر به ذات الریه، خصوصا در افراد آسیب پذیر شود.

علی رغم نرخ بالای ورود مواد به مسیر تنفسی، بسیاری از افراد دارای تراکئوستومی و تحت تهویه مصنوعی می توانند پس از یک ارزیابی مناسب توسط پاتولوژیست کلامی-زبانی، برخی از مواد را بدون خطر از طریق دهان مصرف کنند که این امر می تواند زمان اغاز مصرف مواد از طریق دهان و عوارض ناشی از مصرف نا ایمن مواد از طریق دهان را کاهش دهد.

در آغاز انجام تراکئوتومی، معمولا یک لوله تراکئوستومی کاف دار نصب می شود.

دلیل استفاده از تراکئوستومی کاف دار، ایجاد یک عایق، بستن کامل مسیر هوایی فوقانی برای ایجاد تهویه فشار مثبت است.

اگرچه در برخی افراد، تهویه می تواند با یک لوله تراکئوستومی بدون کاف یا یک لوله تراکئوستومی کاف دار غیر متورم، به طور موثر انجام شود، بسیاری از افراد در ابتدا به یک کاف متورم نیاز دارند.

یک تصور غلط رایج وجود دارد که کاف تراکئوستومی از ورود مواد به مسیر تنفسی جلوگیری می کند.

اگرچه، تعریف ورود مواد به مسیر تنفسی، یعنی زمانی که ماده (ترشحات، غذا، مایعات، رفلاکس)، از سطح چین های صوتی، که آخرین خطر دفاعی در محافظت از مسیر هوایی است، پایین تر می رود.

زمانی که ماده به کاف لوله تراکئوستومی می رسد، مواد وارد مسیر تنفسی شده است.

مواد تنفس شده می توانند با باکتری ها در محل کاف تجمع پیدا کرده و در نهایت وارد مسیر هوایی تحتانی و ریه ها شوند.

در اغلب موارد، کاف می تواند رسیدن ماده به ریه ها را به تاخیر بیاندازد.

تحقیقات نشان می دهد که در زمان متورم بودن کاف، نسبت به حالت غیر متورم، نرخ ورود مواد به مسیر تنفسی، ورود خاموش مواد به مسیر تنفسی و عفونت های تنفسی بالاتر است.

چگونه تراکئوستومی بر بلع تاثیر می گذارد؟

در بین افراد دارای تراکئوستومی و تحت تهویه مکانیکی، اغلب اوقات اختلال بلع، چند فاکتوری است.

تشخیص زمینه ای، تیزحسی بیمار و علت نصب لوله تراکئوستومی، از ملاحظات مهم هستند.

تراکئوتومی ممکن است در افراد دارای بیماری های عصبی-عضلانی مانند سکته مغزی، ای ال اس، گیلن باره، ام اس، پارکینسون و دیستروفی عضلانی انجام شود.

بیماری انسداد مسیر هوایی، سرطان/جراحی سر و گردن و سندروم اختلال تنفسی بزرگسالان نیز ممکن است منجر به نیاز به انجام تراکئوتومی شود.

اختلال بلع می تواند از تاثیر این عارضه ها ایجاد شود.

فاکتور دیگری که ممکن است خطر ورود مواد به مسیر تنفسی را افزایش دهد، این است که در اغلب افراد دارای تراکئوستومی، در ابتدا یک لوله درون نایی برای آن ها نصب می شود.

 این لوله از طریق حنجره وارد دهان و نای می شود.

مطالعات بلع در طول ۲۴ ساعت پس از برداشتن لوله تنفسی، نرخ بالای ورود مواد به مسیر تنفسی را نشان داده است که درصد بالایی از این موارد، به صورت خاموش صورت گرفته است.

لوله درون نایی، از میان چین های صوتی عبور می کند که خود می تواند به چین ها آسیب برساند.

این امر، خطر ورود مواد به مسیر تنفسی در فرد را افزایش می دهد زیرا چین های صوتی به میزان زیادی مسئول محافظت از مسیر هوایی هستند.

ارزیابی بلع

به خاطر نرخ بالای ورود مواد به مسیر تنفسی و ورود خاموش مواد به مسیر تنفسی، یک ارزیابی جامع توسط یک متخصص اختلال بلع، معمولا پاتولوژیست کلامی-زبانی انجام شده است.

برخی ملاحظات به خصوص در ارزیابی افراد دارای تراکئوستومی و تحت تهویه مکانیکی وجود دارد:

• طول مدت لوله گذاری و تعداد لوله گذاری ها
• زمان، چگونگی و علت نصب لوله تراکئوستومی
• اندازه لوله تراکئوستومی، سازنده و نوع کاف
• در صورتی که بیمار در حال حاضر تحت تهویه مکانیکی است، تنظیمات ونتیلاتور
• سایر اطلاعات مرتبط، عبارت اند از تشخیص پزشکی، عملکرد تنفسی، داروها، سطح پیشین عملکرد بلع و ابزار تغذیه ای حاضر. یک ارزیابی شناختی و مکانیسم دهانی تکمیل می شوند.
• ارزیابی عملکرد حنجره، در تعیین بی خطر بودن بلع مهم است. اگر کاف، متورم باشد، شخص نمی تواند صدایی را به منظور نشان دادن سالم بودن عملکرد چین صوتی تولید کند.

همچنین، شدت سرفه و تغییرات صوتی پس از فراهم شدن امکان مصرف مواد از طریق دهان، اطلاعاتی هستند که به ارزیابی امکان بلع بی خطر غذا یا مایعات کمک می کند.

به منظور ارزیابی عملکرد حنجره ای، کاف باید غیر متورم باشد.

عدم تورم کاف اجازه خروج مقداری هوا از مسیر هوایی فوقانی را می دهد، اگرچه جریان هوا به خروج از طریق لوله تراکئوستومی ادامه خواهد کرد

 زمانی که کاف، به طور کامل، غیر متورم شد، ممکن است پس از ارزیابی باز بودن مسیر هوایی فوقانی، یک دریچه تکلم کردن قرار داده شود.

بیشتر بخوانید : ارزیابی بلع

انواع مختلفی از این دریچه ها وجود دارد.

دریچه پاسی-مویر، تنها دریچه یک طرفه حالت بسته است و می تواند برای بیماران دارای تراکئوستومی که به صورت ارادی یا به کمک تهویه مکانیکی تنفس می کنند، مورد استفاده قرار گیرد.

زمانی که دریچه تکلم قرار گرفت، بیمار را به فیزیولوژی طبیعی تری باز می گرداند، به این صورت که تمام هوای بازدمی به داخل مسیر هوایی فوقانی هدایت می شود.

مزایای استفاده از یک دریچه یک طرفه حالت بسته، در طول ارزیابی بلع

• قابلیت ارزیابی تغییرات در کیفیت صوتی، شدت سرفه و پاسخ بیمار به مصرف مواد از طریق دهان
• بهبود رفلاکس سرفه برای پاک کردن هرگونه موادی که وارد مسیر هوایی می شود، از جمله ترشحات
• بهبود قابلیت حسی
• بهبود مدیریت ترشحات
• ورود مواد به مسیر تنفسی در برخی بیماران، کاهش یافته یا از بین رفته است
• به حالت اول بازگشتن فشار هوای زیر گلوتیس و حفظ حجم های ریوی
• قابلیت اجرای تمرینات استقامتی ماهیچه های تنفسی

به خاطر نرخ بالای ورود مواد به مسیر تنفسی و ورود خاموش مواد به مسیر تنفسی، ارزیابی های دستگاهی به شدت توصیه می شوند.

مطالعه بلع باریم اصلاح شده (MBSS) یا ارزیابی اندوسکوپیک انعطاف پذیر بلع (FEES)، استانداردهای طلایی هستند.

در صورتی که استفاده از دریچه تکلم، محدودیت زمانی داشته باشد، ممکن است SLP موقعیت های مختلفی را مثل حالت متورم کاف، حالت غیر متورم کاف و حالت نصب دریچه را ارزیابی کند تا ایمن ترین استراتژی ها را برای غذا خوردن تعیین کند.

روش FEES برای افراد دارای تراکئوستومی و تحت تهویه مکانیکی، مزایای قابل توجهی دارد از جمله:

• قابلیت ارزیابی ترشحات در افرادی که مصرف غذا و مایعات در آن ها ممکن است خطرناک باشد، وجود دارد
• مصرف باریم یا پرتودهی وجود ندارد
• FEES به زمان بستگی ندارد و می تواند خستگی بیمار در طول یک وعده را ارزیابی کند
• نیاز به هیچ گونه جا به جایی نیست زیرا می تواند بر روی تخت تکمیل شود
• هزینه های کمتر و وابستگی زمانی کمتر نسبت به MBSS

بیشتر بخوانید : ارزیابی بلع فیبراپتیکی FEES

در نهایت، بیماران دارای تراکئوستومی و تحت تهویه مکانیکی، ریسک ابتلای بالاتری به اختلال بلع و ورود مواد به مسیر تنفسی دارند.

ارزیابی های مناسب بلع می تواند به تعیین بی خطر بودن بلع کمک کند.

مطالعه بلع باریم اصلاح شده یا ارزیابی اندوسکوپیک انعطاف پذیر بلع، برای این افراد به شدت توصیه می شود.

بیشتر بخوانید: بلع درمانی

برای درمان اختلال بلع پس از تراکئوستومی و یا دریافت نوبت از دکتر فرشاد خسروی با شماره تلفن ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ تماس حاصل نمایید. برای ارزیابی بیماران دارای تراکئوستومی در این کلینیک، تست های لارینگوسکوپی، برونکوسکوپی و ویدیوفلوروسکوپی (باریوم سوالو) انجام می پذیرد.

شماره تماس: ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ / ۰۲۱۸۸۰۸۸۵۴۱ / ۰۲۱۸۸۰۷۴۱۹۶

آدرس: شهرک غرب، بلوار فرحزادی، پانصد متر بالاتر از بلواردادمان، کوچه محتاج ، انتهای بن بست ، پلاک ۱

آدرس و اطلاعات تماس کلینیک دکتر فرشاد خسروی