بزرگی غده تیروئید و اختلال بلع (دیسفاژی) 

یکی از عوارضی که بزرگی غده تیروئید ممکن از به همراه داشته باشد اختلال بلع یا همان دیسفاژی است.

غده‌ی تیروئید در صورتی که از اندازه‌ی طبیعی خود بزرگتر شود، موجب ایجاد فشار در اندام‌های بلع شده و در نتیجه بلع را دچار اختلال می‌کند.

این غده یک غده‌ی پروانه‌ای شکل در زیر گردن است. بزرگ شدن غده تیروئید می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات مختلف تیروئید و همچنین وضعیت‌های دیگر پزشکی باشد.

اگرچه همه بیماران مبتلا به غدد تیروئید بزرگ شده (که به آن گواتر نیز گفته می‌شود) احساس فشردگی در اندام بلع را ندارند اما با  توجه به نتیجه‌ی مطالعات انجام شده، حدود ۳۳ درصد از افراد مبتلا به گواتر خوش خیم، دچار مشکلاتی چون اختلال در بلع و تنفس می‌شوند.

عارضه هایی که موجب بزرگ شدن غده‌ی تیروئید می‌شود:

بیماری گریوز

این بیماری نوعی اختلال خود ایمنی بوده که موجب ترشح بیش از حد هورمون‌های تیروئید می‌شود که معمولاً منجر به بزرگ شدن غده‌ی تیروئید می‌گردد.

تیروئیدیت

تیروئیدیت به معنای تورم یا التهاب تیروئید است که با توجه به علتی که منجر به التهاب تیروئید شده به چند دسته طبقه‌بندی می‌شود.

بیماری هاشیموتو

این بیماری نوعی التهاب مزمن تیروئید است که به علت اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود که در نتیجه‌ی آن غده‌ی تیروئید متورم شده و دیگر نمی‌تواند به میزان کافی هورمون تولید کند.

ندول(گره‌های) تیروئیدی

نوعی اختلال است که در آن قسمتی از بافت تیروئید به صورت غیرطبیعی رشد می‌کند که البته خوش‌خیم بوده و خطری به دنبال ندارد.

پرکاری تیروئید(تیروئید بیش‌فعال) یا کم‌کاری تیروئید (تیروئید کم‌تحرک)

تولید بیش از حد یا کمبود هورمون‌های تیروئید می‌تواند منجر به بزرگ شدن غده‌ی تیروئید شود.

کمبود ید

عدم دریافت ید به میزان کافی مانع از تولید هورمون‌های لازم در غده‌ی تیروئید شده و بر غده‌ی هیپوفیز که عملکرد تیروئید را تنظیم می‌کند تاثیر گذاشته که در نهایت منجر به بزرگ شدن تیروئید می‌شود.

بارداری

دوران بارداری گاهی با افزایش ترشح هورمون‌ها همراه است که ممکن است منجر به تورم غده تیروئید، نیز شود.

سرطان غده‌ی
تیروئید و سایر وضعیت‌های پزشکی نیز ممکن است منجر به بزرگ شدن غده‌ی تیروئید شود.

بزرگ شدن
غده‌ی تیروئید چگونه منجر به اختلال بلع می‌شود؟

بلع فرایندی پیچیده است که نیاز به هماهنگی بین مغز، عضلات، عصب‌ها، اسفکترها و مری دارد که در ۳ مرحله انجام می‌شود.

مرحله اول

در مرحله اول، غذا (یا مایعات) توسط زبان و کام در دهان نگه داشته می‌شود.

مرحله دوم

در مرحله دوم، تصمیم مغز برای بلع منجر به ایجاد برخی عکس‌العمل‌های غیرارادی شده و سپس غذا وارد حلق می‌شود.

در این مرحله اسفکتر فوقانی مری برای ورود مواد غذایی باز شده همچنین حنجره و نای تنگ می‌شوند تا غذا وارد مسیر تنفسی نشود.

مرحله سوم

در مرحله سوم ، غذا وارد مری شده و اسفنکتر تحتانی مری نیز به منظور ورود غذا و مایعات به داخل معده باز می‌شوند.

بزرگ شدن بیش از حد غده‌ی تیروئید منجر به فشرده شدن مری (و سایر ساختارهای مجاور آن، مانند نای) می‌شود که در نتیجه منجر به دیسفاژی و در بعضی موارد مشکلات تنفسی می‌شود.

بیمارانی که علائم فشردگی مری یا نای را دارند اغلب احساس می‌کنند غذا در گلو یا مسیر تنفس آنها گیر کرده و احساس خفگی می‌کنند.

مطالعات انجام شده بر روی بیماران مبتلا به فشردگی گلو، نشان داده که اندازه ندول یا گره‌ی تیروئیدی در لوب چپ آنها به طور مستقیم بر توانایی بلع تأثیر می‌گذارد.

علائم اختلال بلع

دیسفاژی یا اختلال بلع به معنای وجود مشکل در فرایند بلع است که ممکن است در طیفی از خفیف تا شدید متغیر باشد.

در صورتی که بزرگ شدن غده‌ی تیروئید منجر به اختلال بلع شود، همراه با رشد ندول‌ها و پیشرفت وضعیت تیروئیدی بیماردیسفاژی شدیدتر می‌شود.

برخی از علائم اختلال بلع ناشی از بزرگ شدن تیروئید شامل موارد زیر می‌شود:

• احساس درد هنگام بلع
• فشرده شدن گردن
• احساس گلوبوس (احساس وجود یک توده در گلو)
• خشن و خش‌دار شدن صدا
• حالت تهوع
• استفراغ
• سوزش و تیرکشیدن مکرر قلب
• بلع دشوار
• از دست دادن بیش از حد وزن
• پنومونی مکرر (ورود مواد غذایی به ریه ها)
• رفلاکس اسید معده
• قادر نبودن به بلع تکه‌های بزرگ غذا

تشخیص و درمان اختلال بلع

از آنجا که اختلال بلع یا دیسفاژی به دلایل مختلف پزشکی ممکن است ایجاد شود، در نتیجه تشخیص دقیق علت آن، برای درمان ضروری است.

در صورتی که غده تیروئید به اندازه کافی بزرگ شده باشد و منجر به فشردگی گلو شود، پزشک با لمس کردن ناحیه گردن در هنگام بلع، قادر به تشخیص گواتر خواهد بود.

علاوه براین، برای تشخیص غده‌ی تیروئید بزرگ شده که منجر به اختلال بلع می‌شود می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

• سونوگرافی
• تست هورمون
• آزمایش‌های آنتی بادی
• اسکن تیروئید
• بیوپسی

همچنین برای تشخیص اختلال بلع می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

آندوسکوپی

در این روش لوله نازک و انعطاف پذیری که مجهز به دوربین کوچکی است وارد مری شده تا وضعیت مری و حلق را ارزیابی کند.

ویدیوفلوروسکوپی

در این روش پس از بلعیدن ماده حاجب (سولفات باریم) با استفاده از پرتو ایکس از فرایند بلعیده شدن باریم عکس‌برداری می‌شود تا چگونگی حرکت آن در مری مشخص شود.

مانومتر

در این روش قدرت و مدت زمان انقباضات و بسط یافتن اسفنکترهای مری اندازه گیری می‌شود.

در صورتی که علت اختلال بلع، بزرگ شدن تیروئید تشخیص داده شود، یکی از روش‌های درمان، برداشتن همه یا جزئی از غده تیروئید (تیروئیدکتومی) است.

مطالعات نشان می‌دهد که ۸۵ درصد از بیمارانی که دچار اختلا بلع ناشی از تیروئید بوده‌اند، پس از انجام عمل جراحی تیروئید، به طور قابل توجهی بهبود یافته‌اند.

در صورت وجود التهاب تیروئید، پزشک برای کاهش تورم تیروئید و مشکلات بلع، اقدام به تجویز دارو می‌کند. که با این حال نحوه‌ی درمان اغلب به شدت اختلال بلع یا دیسفاژی، بستگی دارد.

از جمله سایر وضعیت‌هایی که منجر به اختلال بلع می‌شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف برخی داروهای خاص
• رفلاکس اسید معده
• فشار خون بالا
• دیابت
• سکته‌ی مغزی
• مشکل تارهای صوتی
• تومور
• اختلالات عصبی
• دیستروفی عضلانی

در صورتی که غده تیروئید شما دچار اختلالاتی شده که بر عملکرد بلع تاثیر می گذارند، بهتر است هرچه سریعتر به یک متخصص اختلال بلع مراجعه کرده و یا با مطب دکتر فرشاد خسروی جهت مشاوره تماس بگیرید.

کلینیک درمان اختلالات بلع دکترخسروی در شهرک غرب تهران از مدرن ترین تجهیزات برای درمان انواع اختلالات بلع برای تمام سنین استفاده می کند.

شماره تماس: ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ / ۰۲۱۸۸۰۸۸۵۴۱ / ۰۲۱۸۸۰۷۴۱۹۶

شهرک غرب، بلوار فرحزادی، پانصد متر بالاتر از بلواردادمان، کوچه محتاج ، انتهای بن بست ، پلاک ۱

اطلاع از آدرس کلینیک، مشاوره غیر حضوری و دریافت نوبت