شاید بارها اصطلاح بلغم یا غلبه بلغم به گوشتان خورده باشد، اما جز غلبه سردی و تری و مجموعه ای از اطلاعات پراکنده، آیا به طور کامل میدانید غلبه بلغم چیست که همه پزشکان طب سنتی از آن حرف میزنند و آن را عامل اکثر بیماری ها دانسته و منعش میکنند؟ آیا میدانید که غلبه بلغم چه مشکلات و بیماری هایی را در پی دارد؟ با ما همراه باشید تا به طور کامل درباره این دو اصطلاح و عوارض ناشی از ازیاد بلغم صحبت کنیم:
«این پستمون کمی طولانیه اما ارزش خوندن داره، از دستش ندید»
بلغم چیست؟
بدن انسان از ترکیب چهار خلط دم، صفرا، سودا و بلغم ساخته میشود. بلغم خلط و مایعی است لزج و سفید که مربوط به سیستم لنفاوی یا سیستم ایمنی است و طبعی سرد و تر دارد و مطابق فصل زمستان و آب در طبیعت است. بلغم دو نوع میباشد:
- بلغم طبیعی: استعداد آن را دارد که تبدیل به خون شود زیرا این ماده خون خام و ناپخته است، مزه آن شیرین و کمی سرد است.
- بلغم غیر طبیعی: بلغمی که نسبت به بلغم طبیعی رقیق تر (خلمی) و یا خام تر (نا پخته) یا خیلی رقیق (مائی) و بسیار غلیظ (گچی) و یا گرم و خشک (شور) یا خشک (صفرائی) یا ترش یا تلخ و گس یا غلیظ وو تند (زجاجی) است.
مشخصات خلط بلغم
- قسمت غلیظ و لزج خون است
- مزاج سرد و تر
- سفید رنگ
- بوی کمی دارد
- طعم و مزه آن شیرین است ولی بدلیل لزج بودن آن، مشخصا قابل حس نیست و لذا بعضی معتقدند که بی مزه است. شیرینی آن کمتر از خون است.
- از غذاها و نوشیدنی های سرد و تر بوجود می آید.
- در اندام های سرد و تر (مانند نخاع) استفاده می شود ولی در حقیقت خون ناپخته است و هرجا که خون کم باشد با وجود حرارت پخته شده و وظایف خون را انجام می دهد به قول حکما قائم مقام خون است.
- بلغم محل خاصی ندارد مانند خون، بر خلاف سودا که محلش طحال است و صفرا، کیسه صفرا است.
وظایف بلغم چیست؟
- بلغم همان خونه نپخته است و آمادگی تبدیل شدن به خون را دارد.
- جایگزین رطوبات از دست رفته بدن. هرجای بدن دچار خشکی شود وظیفه بلغم هست که سریع به آن نقطه اضافه شود .
- تر نگه داشتن مفاصل و اعضایی که حرکت زیاد دارند.
- بلغم در خون جاری است و تغذیه برخی از اعضا مثل مغز، نخاع و … می رساند.
از غلبه بلغم چه می دانید؟
- مزاج بلغم، سرد و مرطوب بوده و نمایانگر آب است. وقتی بلغم بیشتر شود در واقع رطوبت و سردی بیشتر میشود و اولین چیزی که پدید میآید حجم است.
- مثل آب که وقتی یخ میزند افزایش حجم پیدا میکند. برای همین افرادی که غلبه بلغم دارند چاق هستند.
- این خلط تمایل به ته نشین شدن دارد و یک درجه از خلط دم سنگینتر است به همین خاطر بیشتر در اندامهای تحتانی بدن خودش را نشان میدهد و افرادی که غلبه بلغم دارند، اندامی گلابی شکل پیدا میکنند یا شکم میآورند.
- پس اگه شما هم با وجود اندامی لاغر، شکم بزرگی دارید بدانید که این شکم ناشی از غلبه بلغم است.
- یک انسان ممکن است مزاج ذاتی اش بلغمی باشد و تعدیل مزاج نکرده و دچار غلبه بلغم شود، یا ذاتا بلغمی نباشد، ولی به خاطر سبک زندگی نادرستش غلبه بلغم داشته باشد.
- به هر حال در هر دو حالت میگوییم فرد دچار غلبه بلغم شده و در هر دو حالت ابتدا باید این بلغم اضافه و تجمع یافته در بدن را خارج کرد.
- پس از خارج کردن این بلغم اضافه اگر شخص ذاتا بلغمی باشد باید شیوه درست رفتار کردن با بدنش را یاد بگیرد؛
- و اگر طبع دیگری داشته و غلبه بلغم پیدا کرده باید بفهمد آن زمان که غلبه بلغم پیدا کرده چه رویکرد نامناسبی در قبال بدنش در پیش گرفته که دیگر آن رویکرد را در پیش نگیرد.
علائم غلبه خلط بلغم
زمانی که در فردی خلط بلغم بیشتر شود زبان به رنگ سپیدی می گراید و فرد حس سرما میکند و در موقع غلبه بلغم تمامی یا برخی از حالات زیر هم در فرد دیده میشود:
- ترشی دهان
- سپیدی بدن
- پوست شل و آبدار
- پف اندام و صورت
- زود سفید شدن موها
- سردی دست و پا
- دیر هضم شدن غذا (توقف زیاد غذا در معده و آروغ زدن ترش)
- خواب الودگی و زیاد خوابیدن
- جاری شدن آب از دهان در خواب
- رقیق بودن آب بینی ( ترشح زیاد بینی)
- فراموشی و کند ذهنی
- کم حواسی
- زیادی دفع ادرار
- سستی و ضعف
- خستگی زودرس
- دفع ادرار با فشار زیاد
- ریزش مو زودتر از زمان مقرر
- درد معده
- قولنج (درد کمر و گردن و شانه ها)
- گرفتگی ماهیچه های پشت و گردن
- زانو درد و پا درد
- بیماری پارکینسون
- بیماری پیسی
- نقرس (gout)
- تنگی نفس
- تپش قلب (بالاخص در موقع بلند شدن از خواب)
- سرفه زیاد
- ضعف مثانه
- لک های قهوه ای در چشم
- تعریق سرد زیاد (کف دست و پا مرطوب)
- پنهان بودن رگها
نکته: برخی از علائم فوق تند ظاهر شده و برخی دیگر در اثر توجه نکردن به خلط بیشتر و در طولانی مدت بروز میکنند.
پیامد و اثر غلبه بلغم بر اندام های بدن
۱) چشم
اشک ریزش، کاهش بینایی، آب مروارید
هر گاه بلغم در چشم افزایش پیدا کند پر اشکی و ریزش از چشم بوجود می آید و اگر بیشتر شد کاهش بینایی و هنگامی که بلغم در چشم تبلور پیدا کرد تبدیل به آب سفید (آب مروارید) می شود. از داروهای خوب برای چشم سورمه است.
ورم و افتادگی پلک ها
هر چه که چشم درشتر باشد بلغم در آن بیشتر است و غلبه بلغم در پلک ها باعث پف آلودگی و ورم پلک ها می شود و باز اگر غلبه بلغم از این هم بیشتر شد پلک ها می افتد (افتادگی پلک).
۲) دهان و حلق
خرناس و خر و پف
اگر بلغم در دهان و گلو افزایش پیدا کند خرناسه ایجاد می کند که معمولا از ۲۵ سالگی با افزایش بلغم در گلو و نای بوجود میآید.
بزرگ شدن لوزه ها
افزایش بلغم در لوزه ها باعث بزرگ و متورم شدن لوزه ها می شود که این بزرگی بعلت افزایش بلغم در لوزه ها است.
سنگینی زبان / دیر زبان باز کردن
- اگر بلغم در زبان زیاد شد حجم زبان بیشتر شده سنگینی و کندی زبان بوجود می آید،
- در طفولیت دیر زبان باز می کنند که این بعلت افزایش بلغم در زبان است که ممکن است مادر غذاهای سرد مزاج خورده و شیرش سرد شده است بنابراین برای درمان این اطفال باید از غذاهای گرم هم به مادر و هم به طفل استفاده کرد.
آبریزش دهان
- وقتی بلغم در دهان زیاد شد آب دهان را نمی توانند جمع کنند و آب ریزش دهان دارند بخصوص اگر غذاهای سرد مزاج مصرف کرده باشند آب ریزش بیشتر می شود.
- اگر این بلغم بصورت لزج در عضلات زبان جای گرفت لکنت زبان سرد پدید می آید که در این نوع لکنت زبان روی حروف خاصی نمی توانند تمرکز پیدا کنند.
لکنت زبان
وقتی که سردی مزاج بیشتر شد یا غذاهای سرد مزاج مصرف کرده لکنت ایجاد می شود و زمانی که سردی کمتر شده و مزاج زبان معتدل گردید خوب صحبت میکنند.
تن صدا
- هر گاه در نای میزان رطوبت بیشتر شد صدا زیر می شود و هر گاه گرمی زیاد شد صدا بم میگردد.
- در بچه ها و زنان بعلت رطوبت بیشتر صدا زیر است ولی در مردان بعلت گرمی بیشتر صدا کلفت تر می شود.
۳) پوست
برص، پیسی یا ویتیلیگو
بلغم لزج هر وقت بر پوست بیفتد بیماری برص به وجود میآید. همانطور که غم مو و پوست را سفید میکند و موجب برص میشود.
کیست چربی
اگر بلغم در زیر پوست از یک حدی بیشتر شد تبدیل به قسمت های بلغمی شبیه کیست های چربی و معمولاً در اندام انتهایی دست پا می شود.
۴) استخوان
اگر بلغم بیشتر تبلور یافت و سفت شد، شکل استخوان به خود می گیرد مانند آب که یخ می زند و ایجاد مشکلاتی میکند مانند خار پاشنه پا که تبلور بلغم سفت شده است.
۵) مو
سردی زیاد در سر و در ریشه موها، باعث ریزش مو، سفیدی مو یا موخوره میگردد.
۶) گوش
صدای گوش
- افزایش بلغم در گوش باعث ایجاد صدای گوش می شود که این صدا شبیه صدای پنکه است.
- هنگامی که غلبه بلغم خیلی تبلور پیدا کرد تبدیل به سودا می شود. صدایی که بر اثر سودا در گوش و سر ایجاد می شود صدای سوت است.
کم شنوایی با ناشنوایی
افزایش رطوبت در گوش ایجاد کری می کند (کری سنین کهنسالی). نوعی از سنگبی گوش است که صداهای دور را خوب نمیشنود.
۷) مفاصل
تورم مفاصل
مفاصل برای کارکرد خود نیاز به بلغم دارند. آب بین مفاصل و مایع لزج بین آنها بلغم است که باعث نرم و بهتر کار کردن مفاصل می شود. اگر بلغم از حد طبیعی خود بیشتر شود، ورم و در نتیجه آرتروز ایجاد میشود. مثلا آرتروز گردن که با ورم همراه است و در سن ۳۵ سالگی معمولا بروز میکند.
آرتریت
اگر این بلغم در اندام تحتانی و در زانو ایجاد شود باعث ایجاد آرتریت می شود در معاینه پوست زانو سرد می باشد و متورم است.
آب آوردن زانو
گاهی در زانو آب جمع می شود که بعضی از پزشکان این آب را می کشند و تخلیه می کنند. ولی بعد از مدتی مجددا در زانو آب جمع می شود این آب همان بلغم است که در زانو افتاده و ایجاد درد و ورم می کند.
این بیماران با مصرف غذاهای سرد مزاج و یا با مصرف ترشیجات دردشان تشدید پیدا کرده و با مصرف غذاهای گرم مزاج بهتر میشوند. در هوای سرد یا تماس با آب سرد، یا محیط های مرطوب مانند نشستن در چمن یا محل های خیس و مرطوب دردشان افزایش پیدا کرده و با گرم کردن پا درد بهبود پیدا می کند.
۸) عضلات
در غلبه بلغم در عضلات به علت رطوبت بیش از حدی که در بافت عضلات ایجاد میشود قطر عضله زیاد شده و حجیم می گردد.
۹) ستون فقرات
اگر سردی در ستون فقرات بروز کند رماتیسم به وجود میآید. رماتیسم در اثر رطوبت زیاد و سردی به وجود میآید و اگر مفاصل خشک شوند ساییدگی به وجود میآید.
۱۰) مغز و سر
اگر بلغم در مغز غلبه کند میبینیم که شخص مرتب به یک جایی خیره میشود و حرکتی نمیکند. او نه مسئولیتپذیر است و نه واکنش نشان میدهد. حتی شاید نتواند کلمات را هم به خوبی ادا کند. اگر این غلبه بلغم بیشتر شد حتی میبینیم که در این حالت دهانش هم اندکی باز میماند.
اگر مغز سرد شود باعث فراموشی می شود و اگر بیش از حد سرد شود آلزایمر می آورد. برای بهبود این مورد باید سر را با روغن های گرم ماساژ داد،استشمام گلاب و عطسه آور استفاده کرد.
در کل سردی مغز باعث بد بینی و منفی بافی، افسردگی و کم حافظه شدن می شود.
سردرد
سردردهای بلغمی که بیشتر در پشت سر بوده و معمولا با تهوع و استفراغ همراه هستند با مصرف غذاهای سرد مزاج و در شب بدتر می شود و با بالا رفتن سن نیز بهبود پیدا نمی کند و بدتر می شود.
سینوزیت
سینوسها بصورت طبیعی باید رطوبت داشته باشند تا هوایی که تنفس می شود مرطوب گردد و اگر این رطوبت از بین برود باعث خشکی و سوزش ناراحت کننده و آزار دهنده ای می شود.
اگر رطوبت در سینوسها بیشتر شد ایجاد آب ریزش بینی و افزایش ترشحات بینی می کند و اگر باز هم بیشتر شد ایجاد عدم بویایی و عدم تشخیص بوهای مختلف می شود و با افزایش بلغم سینوزیت بوجود می آید.
اختلال بویایی و پولیپ بینی
اگر بلغم ناحیه بینی بیشتر شود ایجالا اختلال در بویایی یا پولیپ بینی می کند و باز اگر بلغم بیشتر شد تبلور پیدا کرده و بصورت استخوان در می آید و انحراف بینی بوجود می آورد.
در درمان این افراد علاوه بر درمان سیستمیک باید از بادکش گرم و همچنین حجامت در محل سینوسها و گونه استفاده کرد همچنین از روغن های گرم در اطراف سینوسها و داخل بینی استفاده شود که بلغم را ذوب کند. همچنین استفاده از بوهای گرم و بخورات مخصوص در سول درمان بسیار مفید است.
۱۱) قلب
- غلبه بلغم در قلب باعث شلی دریچه قلب میشود یعنی وقتی دریچه قلب باز میشود، قلب در اثر سردی زیاد نمیتواند دریچهاش را به خوبی ببندد.
- از طرفی سردی قلب به طوری که موجب انسداد شود عامل سکته انقباضی میشود.
۱۲) ریه
ریه سرد و تر است و دارای رطوبت. بیماری های ریه یا سرد و تر است یا سرد و خشک و بیماری گرم ریه کم دیده می شود.
سینه پهلو
- اگر بلغم منتشر در سینه متبلور شد سینه پهلو ایجاد می شود که یکی از راه های درمان آن تعریق است که بوسیلهی پوششهای گرم و خوراکهای گرم وادار به عرق کردن می کنیم.
آب آوردن ریه
- اگر بلغم در ریه افزایش پیدا کرد بافت ریه مملو از خلط سرد می شود و حجم هوا گیری کم می شود که اصطلاحا گفته می شود ریه آب اورده است؛
- که درمان آن حجامت قاعده و قله ریه و تکرار حجامت گرم فراگیر ریه و استفاده از داروهای تبخیر کننده و گرم کننده ریه مانند پیاز و عسل، عرق نعناع و عسل . دود برگ زیتون (مانند سیگار کشیده میشود) که گرم کننده آرام و دفع کنندهی اخلاط است.
- استفاده از گلاب یا عرق نعناع درقلیان بدون ذغال و کشیدن آن که باعث گرم شدن ریه می شود (گلاب خاصیت خواب آوری دارد و عرق نعناع خواب را می برد).
آسم، برونشیت
البته بیماری های دیگر ریه نیز مانند آسم، خلط زیاد ریه برونشیت و سرفه های خلطی به علت افزایش بلغم بوده که برای درمان آنها باید از داروهای بلغم زدا استفاده کرد.
۱۳) سیستم گوارش
اگر در سیستم گوارش غلبه بلغم داشته باشیم اشتها زیاد شده و شکم بزرگ میشود. در چنین مواردی درمان باید بسیار آرام پیش برود.
آروغ، ریفلاکس، تهوع
- حال اگر معده سرد شد اول آروغ ایجاد می شود و گاهی ایجاد رفلاکس (ترش کردن) می شود. با بیشتر شدن سردی تهوع بوجود می آید که این تهوع بعد از مصرف غذاهای سرد مزاج بیشتر می شود.
- تهوع و استفراغ واکنش طبیعی بدن برای دفع مواد اضافی است که برای دفع بلغم و صفرا این اتفاق می افتد و این گونه تهوع نباید کنترل شود و باید کمک کرد تا دفع شود.
- اصلا این سردی در معده حتی در تکلم بچه هم اختلال ایجاد میکند.
نفخ و گاز
- اگر سردی و رطوبت بیشتر شد نفخ و گاز پدید می آید بخصوص بعد از مصرف غذاهای سرد مزاج دفع بی اختیار گاز ناشی از سردی معده و روده است.
- هر چه گاز بیشتر دفع شود نشان میدهد که سردی بیشتر است. هر چه طبیعت دستگاه گوارش گرمتر باشد میزان تولید گاز کمتر می باشد.
بوی بد دهان
اگر بلغم در معده زیاد شد ایجاد بوی بد دهان می کند. البته بوی دهان ۳علت عمده دارد ۱-ریزش ترشحات سرد سینوس ها ۲- فضای دهان، خرابی دندان و لثه و… ۳- اختلال در عملکرد گوارش).
تاخیر در هضم غذا
دیر هضم شدن غذا ناشی از افزایش سردی معده است.
غلبه بلغم در روده
- در این حالت ابتدا روده بلغم اضافه را دفع می کند. هر چه بلغم افزایش پیدا کند با توجه به اینکه استعداد خشکی دارد ایجاد یبوست، بواسیر یا شقاق می کند. برای درمان اول باید مزاج را گرم کرد و هر گاه مزاج گرم باشد یبوست ایجاد نمی شود.
- با افزایش بلغم دفع متعفن بوجود می آید (بوی بد دهان بوی بد مدفوع) و دفع مواد هضم نشده متبلور و دانه های درشت ایجاد می شود.
- در دفع روده، بوی ترش متعفن مدفوع ناشی از سردی است و بوی تند آن ناشی از گرمی است و هر گاه میزان رطوبت معده و روده زیاد شد زمینه ایجاد انگل پیش می آید. در حالیکه افزایش حرارت معده و روده اجازه تولید انگل نمی دهد.
۱۴) دستگاه ادراری تناسلی
سنگ کلیه
- ایجاد سنگ کلیه یا ناشی از سردی کلیه است و یا به علت افزایش میزان آهک دریافت شده از طریق غذاهای خورده شده میباشد.
- مشکل سردی کلیه جدی تر است. محموعه داروهای دافع سنگ کلیه باید دارو های با خاصیت گرم و تیز یا سرد و تیز (شکننده) و همچنین داروهای با خاصیت گشادگنندگی در جهت کمک به سهولت دفع باشند.
اختلال در کنترل ادرار
- وقتی میزان بلغم اضافه تر شد، ظرف نگاه دارنده ادرار یعنی مثانه شل میشود و توانایی نگه داشتن ادرار را ندارد،
- در نتیجه ریزیش ادرار مکرر بدون اختیار، ادرار شبانگاهی و شب ادراری بوجود می آید که نشان دهنده افزایش بلغم است.
بزرگ شدن پروستات
- اگر سردی در غده پروستات بیشتر شد باعث ورم آن غده می شود و BPH به وجود می آید.
- پزشک مسلط بر طب سنتی میتواند با تجویز گرمی مناسب خوراکی و موضع پروستات را گرم کرده بلغم لزج ایجاد شده را ذوب کند که در نتیجه غده کوچک می شود.
سرد شدن دستگاه تناسلی
- اگر بلغم در دستگاه تناسلی افزایش پیدا کرد باعث سردی تناسلی می شود.
- رحم: سرد شدن رحم سبب مشکلات زیادی در زنان خواهد شد. رحم گرم آسیب پذیری کمتری دارد.همچنین رحم سرد ترشح رقیق زیادتری دارد.
اختلال در عادت ماهیانه
وقتی در رحم سردی افزایش پیدا کرد میزان خونریزی در دوران عادت ماهیانه زیاد شده که نشان دهنده غلبه سردی و بلغم در رحم است.
عفونت رحم
از طرفی هنگامی که رحم سرد باشد استعداد ابتلا به بیماری های عفونی بیشتر شده و با اندک تغییر آب و هوا و تغییر آب مورد استفاده جهت نظافت مثلاً استفاده از دستشویی های بین راه در مسافرت ها آلودگی پیدا کرده و عفونی می شود.
اختلال در میل جنسی
افزایش بلغم میل جنسی را کاهش داده و سرد مزاجی جنسی بوجود آورد. در این حالت زن تمایل به زناشویی ندارد و ممکن است دستگاه تناسلی او به راحتی برای مقاربت آمادگی پیدا نکند.
ناباروری در زنان
اگر بلغم زیاد شد نطفه یخ می زند و ناباروری ایجاد می شود و یا برعکس اگر گرمی بیش از حد در رحم ایجاد شود، ناباروری ناشی از گرمی ایجاد میشود که به علت ایجاد کرمی بیش از اندازه است که به اصطلاح نطفه می سوزد.
کیست تخمدان
- کیستها غده های موجود در بدن هستند که وقتی بلغم محیطی بیشتر شد بزرگ می شوند و ایجاد کیست میکند.
- یعنی وقتی رطوبت بیش از اندازه شده چه رطوبت داخلی و چه رطوبتی که از محیط جذب کرده مثلا شستشوی زیاد یا نشستن در مکان مرطوب بخصوص در دوران عادت ماهیانه،این افزایش رطوبت باعث ایجاد کیستهای تخمدان میشود.
افتادگی سینه ها
افتادگی سینه در خانم ها یکی دیگر از نشانه های غلبه بلغم و افزایش سردی در ناحیه سینه است.
برای درمان غلبه بلغم چه راهکاری پیشنهاد می دهید؟
اولاً امیدواریم هیچوقت دچار غلبه بلغم نشوید (اگرچه در جامعه ما غلبه بلغم بسیار شایع است، چون رژیم غذایی ایرانیان بیشتر خوردن غذاهای سرد است).
اما اگر با خواندن این پست متوجه شدید که غلبه بلغم دارید حتما با مشورت پزشک طب سنتی در جهت درمان این بلغم اضافی اقدام و روش زندگیتان را اصلاح کنید.
در مورد غلبه بلغم خود درمانی در منزل جایز نیست و حتماً تدابیر پزشک طب سنتی با توجه به نوع مزاج پایه و مزاج غالب شما را میطلبد، فقط با راهکارهایی که در پست ذیل اشاره میکنیم میتوانید خلط بلغم را بدن خود تنظیم نمایید.
منبع: سایت ستاره و با تشکر از دکتر فرهاد عبداله زاده
امتیاز دهی کاربران
۳.۸۳
(۱۲ رای)
اثرات غلبه بلغم اندام بلغم خلط بلغم درمان غلبه بلغم طب سنتی طبایع علائم غلبه بلغم مشخصات
مطالب مرتبط
آخرین مقالات
علت التهاب مغزی + تشخیص و درمان
التهاب مغزی چیست التهاب مغز یا آنسفالیت عموماً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود. این بیماری که معمولاً به عنوان «تب مغزی» نیز…