آبسه مغزی و عفونت چیست؟علت ، علائم و درمان 

عفونت باکتریایی علت شایع آبسه در مغز افراد سالم است. آبسه‌های قارچی مغز معمولاً در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف رخ می‌دهد. در این بیماری عفونت باعث می‌شود مغز به دلیل تجمع سلول‌های چرکی و مرده، متورم گردد.

آبسه مغز با ورود قارچ‌ها، ویروس‌ها و یا باکتری‌ها به مغز از طریق یک زخم در سر یا عفونت در جایی دیگر از بدن ایجاد می‌شود. طبق تحقیقات، بالغ بر 20 تا 50 درصد از کل موارد آبسه مغزی، ناشی از عفونت بخش‌های دیگر بدن است. عفونت قلب و ریه در میان شایع‌ترین علل آبسه مغزی هستند. با این حال، آبسه مغزی ممکن است از عفونت گوش، سینوس و یا حتی آبسه یک دندان آغاز شود.

عوامل خطر آبسه مغزی چیست؟

تقریباً هر کسی ممکن است به آبسه مغزی مبتلا شود، اما گروههای خاصی از افراد در معرض خطر بالاتری نسبت به دیگران قرار دارند. برخی از بیماری‌ها، اختلالات و عوارضی که خطر ابتلا به آبسه مغزی را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

• سیستم ایمنی ضعیف به دلیل HIV یا ایدز
• سرطان و دیگر بیماری‌های مزمن
• بیماری قلبی مادرزادی
• آسیب شدید به سر
• مننژیت 
• داروهای سرکوب کننده ایمنی، مانند داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی
• عفونت مزمن سینوس یا گوش میانی

نقائص هنگام تولد خاص اجازه می‌دهد تا عفونت به راحتی از طریق دندان و روده به مغز برسد. یک نمونه از این نقائص، تترالوژی فالوت (یک نقص قلبی) است.

 علائم و نشانه‌های آبسه مغزی

علائم این عارضه معمولاً به آرامی در طی چند هفته توسعه می‌یابد، اما گاهی اوقات ممکن است به طور ناگهانی بروز کند. نشانه‌هایی که باید مراقب آن باشید عبارتند از:

• تغییرات عملکرد ذهنی مانند گیجی، کاهش پاسخگویی و تحریک پذیری
• کاهش تکلم
• کاهش حواس
• کاهش حرکات با توجه به از دست دادن عملکرد عضلات
• تغییرات بینایی
• تغییرات در شخصیت و یا رفتار
• استفراغ
• تب
• لرز

در نوزادان و کودکان خردسال، بسیاری از علائم آبسه مغزی مشابه می‌باشد. با این حال، ممکن است فرزند شما علایم دیگر آبسه مغزی را نشان دهد. بخش نرم در بالای سر کودک (فونتانل) ممکن است متورم و یا برجسته شود. دیگر نشانه‌های آبسه مغزی در کودک عبارتند از:

• استفراغ جهنده
• گریه شدید و بلند
• اسپاسم در اندامهای دست و پا

روشها‌ی تشخیصی آبسه مغزی

بسیاری از علائم آبسه مغزی شبیه بیماری‌ها یا دیگر مشکلات سلامت است. اگر دچار هر یک از علائم آبسه مغزی هستید، بلافاصله به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. شما به احتمال زیاد نیاز به یک معاینه عصبی خواهید داشت. این آزمایشات می‌تواند هرگونه افزایش فشار داخل مغز ناشی از تورم را نشان دهد. همچنین سی‌تی اسکن و ام آر آی می‌تواند برای تشخیص آبسه مغز مورد استفاده قرار گیرد.

در برخی موارد، پزشک ممکن است نیاز به انجام پونکسیون کمری یا کشیدن مایع نخاعی داشته باشد. این کار شامل برداشتن مقدار کمی از مایع مغزی نخاعی برای آزمایش و تشخیص هرگونه مشکل به غیر از عفونت است. در صورت مشکوک بودن احتمال هرگونه تورم مغزی، پونکسیون کمری انجام نمی‌شود، زیرا خطر خونریزی مغزی و یا پاره شدن رگ خونی در مغز وجود دارد.

روش‌‌های درمان آبسه مغزی

آبسه مغزی یک وضعیت پزشکی جدی است و باید در بیمارستان بستری شوید. فشار ناشی از تورم در مغز می‌تواند سبب کاهش جریان خون و نهایتاً منجر به آسیب دائمی مغزی شود.

درمان دارویی

اغلب پیش از تشخیص قطعی برای کاهش خطر ابتلا به عوارض، درمان با دارو آغاز می‌شود. اگر آبسه در داخل مغز و یا در عمق2.5 سانتی متر یا کمتر باشد، احتمالاً با مصرف آنتی بیوتیک درمان می‌شود. آنتی‌بیوتیک برای درمان هرگونه عفونت اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولاً طیف گسترده‌ای از داروهای آنتی‌‌بیوتیک برای از بین بردن انواع باکتری‌های مختلف تجویز می‌شود.

در موارد زیر تجویز دارو به جای عمل جراحی توصیه می‌شود:

• وجود چندین آبسه در مغز
• آبسه کوچک (کمتر از 2 سانتی‌متر)
• آبسه عمیق در داخل مغز
• مننژیت (عفونت غشای محافظتی که مغز را احاطه کرده) و همچنین تورم مغز
• هیدروسفالی یا تجمع مایع در مغز

به طور معمول پزشکان با هدف درمان آبسه و عفونت اصلی که باعث آن شده، آنتی‌‌‌بیوتیک و یا داروهای ضد قارچ را به طور مستقیم به ورید تزریق می‌‌کنند.

درمان آبسه مغزی با جراحی

اگر آبسه مغزی شما بزرگ‌تر از 2 سانتی‌متر باشد، معمولاً تخلیه چرک از آبسه لازم است. با این حال، هنوز هم به یک دوره آنتی بیوتیک بعد از عمل جراحی نیاز دارید. جراحی باید در موارد بسیار شدید انجام شود، یعنی زمانی که آبسه باعث افزایش خطرناک فشار در مغز می‌شود. پزشک ممکن است جراحی را به عنوان بهترین گزینه در موارد زیر به شما توصیه کند:

• آبسه مغز در معرض خطر پارگی در داخل جمجمه باشد.
• آبسه مغز حاوی گازهایی باشد که گاهی اوقات توسط باکتری تولید می‌شود.

دو روش جراحی برای درمان آبسه مغزی وجود دارد:

کشیدن آب مغز (آسپیراسیون)

کشیدن آب مغز شامل یک سی‌تی‌اسکن برای شناسایی محل آبسه و سپس ایجاد یک سوراخ کوچک در جمجمه است. سپس چرک آبسه تخلیه و سوراخ بسته می‌شود. آسپیراسیون سوزنی حدود یک ساعت به طول می‌انجامد. عمل آسپیراسیون باز و اکسیزیون معمولاً با استفاده از یک عمل جراحی موسوم به کرانیوتومی انجام می‌گیرد.

کرانیوتومی

اگر آسپیراسیون سوزنی برای آبسه مغز مؤثر نباشد یا آبسه مجدداً عود کند، عمل کرانیوتومی ممکن است توصیه شود. در طول عمل کرانیوتومی، جراح یک بخش کوچک از موهای سر را تراشیده و یک قطعه کوچک از استخوان جمجمه را برای دسترسی به مغز جدا می‌کند.

سپس چرک آبسه تخلیه شده و یا آبسه کاملاً برداشته می‌شود. ممکن است این عمل با هدایت سی‌تی‌اسکن انجام شود تا جراح با دقت بیشتری موقعیت آبسه را شناسایی کند.

زمانی که آبسه برداشته شد، تکه استخوان‌ جمجمه به جای خود برمی‌گردد. این عملیات معمولاً سه ساعت به طول می‌انجامد که شامل ریکاوری بعد از بی‌هوشی عمومی است.

پس از درمان آبسه مغزی، شما احتمالاً برای چند هفته در بیمارستان بستری خواهید شد تا بدن‌تان در حین روند بهبودی تحت مراقبت قرار گیرد.

همچنین تعدادی سی تی اسکن باید انجام دهید تا پزشک اطمینان یابد که آبسه مغزی شما به طور کامل برطرف شده است.

بیشتر افراد به 6 تا 12 هفته استراحت در خانه نیاز دارند تا بتوانند به کار یا تحصیل خود بازگردند.

پس از درمان آبسه مغزی، از انجام هرگونه ورزش‌ پربرخورد که در آن خطر آسیب به جمجمه وجود دارد، مانند بوکس، راگبی یا فوتبال اجتناب کنید.

پیشگیری از آبسه مغزی

آبسه مغزی یک وضعیت پزشکی جدی است و پیشگیری از آن بسیار اهمیت دارد. برای این منظور می‌توانید هر وضعیتی را که ممکن است منجر به عفونت و آبسه مغزی شود، کنترل و مراقبت کنید. با مشاهده اولین نشانه آبسه مغزی به پزشک مراجعه کنید.

اگر دارای هرگونه مشکل قلبی هستید، قبل از هرگونه عملیات دندان‌پزشکی یا اورولوژی با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما می‌تواند قبل از این عملیات، برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کند. این کار خطر ابتلا به عفونتی که ممکن است به مغز شما گسترش یابد، کاهش می‌دهد.