گرفتگی رگ های قلب و راه های درمان انسداد عروق کوچک 

بیماری عروق کوچک وضعیتی است که در آن دیواره‌های شرایین کوچک در قلب آسیب دیده است. گرفتگی رگ های قلب باعث علائم و نشانه‌های بیماری قلبی مانند درد قفسه سینه (آنژین) می‌شود. بیماری گرفتگی رگ‌ های کوچک قلب، گاهی به نام بیماری عروق کرونر یا بیماری قلبی عروقی کوچک نامیده می‌شود. این بیماری علی رغم سایر بیماری‌های قلبی که ممکن است علائمی از خود بروز دهند، ممکن است تا زمانی که دکتر درون قلب شما متوجه مشکلی نشود، نهفته باقی بماند.

 

بیماری گرفتگی رگ های قلب در زنان و افراد مبتلا به دیابت یا فشار خون بالا رایج است. این وضعیت قابل درمان بوده، اما تشخیص آن دشوار است.

 

علائم گرفتگی رگ های قلب

علائم و نشانه‌های بیماری عروق کوچک عبارتند از:

• درد قفسه سینه؛ احساس فشار یا ناراحتی (آنژین) در ناحیه سینه، که ممکن است در فعالیت‌های روزمره و زمان استرس بدتر شود.
• ناراحتی در دست چپ، فک، گردن، پشت و یا شکم همراه با درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• خستگی و کمبود انرژی

اگر برای بیماری عروق کرونر با آنژیوپلاستی و استنت ها درمان شده‌اید و علائم آن‌ها از بین رفته است، ممکن است مبتلا به این بیماری هم باشید.

 

چه زمانی برای مراجعه به دکتر مناسب است؟

اگر دچار درد قفسه سینه و علائم و نشانه‌های دیگری مانند تنگی نفس، عرق کردن، تهوع، سرگیجه یا درد که از قفسه سینه شما به یک یا هر دو دست و یا گردن منتقل می‌شود، هستید با اورژانس تماس بگیرید. البته سخت است که بگوییم علائمی که دارید، مربوط به بیماری عروق کوچک است، به خصوص اگر درد سینه‌ای داشته باشید. اگر درد قفسه سینه دارید، به پزشک خود مراجعه کنید تا علت آن را بیابید.

 

علل گرفتگی عروق قلبی

کارشناسان معتقدند که علل بیماری عروق کوچک همانند علل بیماری عروق بزرگتر قلب مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، چاقی و دیابت است. عروق قلبی به دلیل رسوب چربی در رگ‌ها، وضعیتی که به آن آترواسکلروز گفته می‌شود، محدود یا مسدود می‌شود. در اثر بیماری گرفتگی رگ های قلب، عملکرد عروق قلبی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. در نتیجه، قلب به اندازه کافی خون غنی از اکسیژن را نمخی تواند پمپاژ کند.

عوامل خطر ساز گرفتکی عروق قلبی

گرفتگی رگ های قلب در زنان شایع‌تر است. عوامل خطر عبارتند از:

• استفاده از تنباکو
• سطح بالای کلسترول بد
• فشار خون بالا
• چاقی (شاخص توده بدنی ۳۰ یا بالاتر)
• رژیم غذایی ناسالم
• شیوه زندگی بدون تحرک
• دیابت
• کمبود انسولین
• کمبود استروژن در زنان
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• افزایش سن، مردان بالای ۴۵ سال و زنان بالای ۵۵ سال
• التهاب مزمن

معلوم نیست که چرا عوامل مشابه خطر، مانند چاقی یا شیوه زندگی بدون تحرک، در برخی افراد باعث ایجاد بیماری گرفتگی عروق کوچک قلب به جای بیماری عروق کرونر عروق بزرگ می‌شوند.

 

عوارض جانبی بیماری گرفتگی عروق کوچک

ابتلا به بیماری گرفتگی رگ های قلبب، پمپاژ خون به سراسر بدن را سخت می‌کند، اما اگر درمان نشود، می‌تواند باعث مشکلات جدی مانند:

• اسپاسم عروق کرونر
• حمله قلبی
• نارسایی احتقانی قلب

شود.

 

روش‌های جلوگیری از بیماری گرفتگی عروق

هیچ مطالعه‌ای در مورد جلوگیری از بیماری عروق کوچک وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد که کنترل عوامل خطر اصلی این بیماری مانند: فشار خون بالا، کلسترول بالا و چاقی می‌تواند از این بیماری جلوگیری کند.

 

راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری عبارتند از:

اجتناب از کشیدن سیگار

داشتن رژیم غذایی قلب سالم؛

یک رژیم غذایی سالم که شامل انواع مغزها، گوشت بدون چربی، لبنیات کم چرب، میوه‌ها و سبزیجات است، بخورید. همینطور محدود کردن نمک، شکر، چربی اشباع شده و چربی ترانس.

به طور منظم ورزش کنید؛

ورزش منظم به بهبود عملکرد عضلات قلب کمک می‌کند و جریان خون را از طریق شریان‌های قلبی تسهیل می‌کند. همچنین می‌تواند از طریق حفظ وزن سالم و کنترل دیابت، افزایش کلسترول و فشار خون بالا، از حمله قلبی جلوگیری کند.

اجتناب از ورزش‌های سنگین؛

قدم زدن ۳۰ دقیقه در روز، به مدت پنج روز در هفته می‌تواند سلامت شما را بهبود بخشد.

اندازه گیری سطح کلسترول خون؛

سطح کلسترول خون خود را به طور مرتب بررسی کنید. اگر میزان کلسترول “بد” شما بالا است، پزشک می‌تواند با تغییرات در رژیم غذایی و داروهای شما به کاهش علائم و محافظت از سلامت قلب و عروقتان کمک کند.

به طور مرتب فشار خون را کنترل کنید؛

در این باره نیز از پزشک خود سؤال کنید. اگر فشار خون بالا یا سابقه بیماری قلبی داشته باشید احتمالاً این دورهای چک بیشتر خواهد بود.

حفظ وزن متعادل؛

وزن بیش از حد موجب بیماری قلبی می‌شود و می‌تواند باعث کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت شود.

مدیریت استرس؛

راههای مناسب برای کنترل و کاهش استرس را بیابید تا در مواقع ضروری بتوانید آن را کنترل کنید. یوگا، مراقبه و گوش دادن به موسیقی می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.

دیابت خود را کنترل کنید؛

قند خون را در سطح مناسب نگه دارید تا به کاهش خطر عوارض بیماری قلبی کمک کند.

 

از آنجایی که بیماری عروق کرونر عروق بزرگ و بیماری عروق کوچک دارای علائم و نشانه‌های مشابه هستند، پزشکان برای تشخیص نوع بیماری معمولاً شریان اصلی خون را بررسی می‌کنند. در صورت عدم تشخیص آزمایشاتی را تجویز می‌کنند. برای تشخیص بیماری گرفتگی رگ های قلب، پزشک همچنین درباره سابقه بیماری یا سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی از شما می‌پرسد.

 

آزمایشات لازم برای تشخیص گرفتگی رگ های قلب

تست استرس؛

این تست را معمولاً زمانی که بر روی تردمیل یا یک دوچرخه ورزش می‌کنید بررسی می‌کنند تا میزان ضربان قلب را بررسی کنند.

تصویر برداری از قلب؛

تصاویری از قلب با استفاده از تصاویر فراصوت (echocardiogram) یا با اسکن‌های تصویربرداری هسته‌ای برای ارزیابی جریان خون به عضله قلب گرفته می‌شود.

آنژیوگرافی عروق کرونر؛

این تست به پزشکان برای تشخیص گرفتگی شریان‌های اصلی به قلب استفاده می‌شود. یک رنگ مایع به داخل شریان قلب تزریق می‌شود. و یک کاتتر طولانی و نازکی که از طریق یک شریان، معمولاً در کشاله ران، به شریان‌ها درون قلب وارد می‌شود. همانطور که رنگ شریان‌ها را پر می‌کند، در اشعه ایکس و تصاویر شریان هل قابل مشاهده می‌شوند.

توموگرافی انتشار پوزیترون  (PET)

در این آزمایش که از رنگ و مواد رادیواکتیو استفاده می‌شود می‌تواند جریان خون قلب به سایر قسمت‌های بدن را نشان دهد. پس از تزریق رنگ می‌توان تصویری که از قلب گرفته شده است را مشاهده نمود.

سی تی اسکن یا CT آنژیوگرافی (CTA)

یک سی تی اسکن ترکیبی از یک سری اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف با پردازش کامپیوتری برای ایجاد تصاویر دقیق است. اسکن CTA از رنگ کنتراست تزریق شده از طریق یک رگ در دست برای ارزیابی گرفتگی رگ های قلب استفاده می‌شود.

MRI

در MRI  قلب، روی یک میز در داخل دستگاهی طویل میدان مغناطیسی تولید می‌شود، دراز می‌کشند.و تصاویری از قلب گرفته می‌شود که می‌تواند به تشخیص پزشکان کمک کند.

 

در صورت عدم تشخیص با این آزمایش‌ها ممکن است پزشک تست‌های دیگری برای بررسی انسداد در رگ‌های کوچک قلب تجویز شود:

 

آزمایش اختلال اندوتلیال اندوتلیوم یک لایه‌ای از سلول‌هایی است که تمام رگ‌های خونی را به هم متصل می‌کند. هنگامی که اندوتلیال به خوبی عمل نکند، رگ‌های خونی نمی‌توانند به درستی رشد کنند.

 

برای آزمایش عملکرد اندوتلیال، یک سرم از طریق کاتتر وارد یک شریان شده و یک دارو به داخل آن تزریق می‌شود که عروق کوچک را در قلب باز می‌کند. سپس جریان خون از طریق آن عروق ارزیابی می‌شود.

 

این جراحی مطمئن‌ترین راه برای تشخیص بیماری گرفتگی رگ های قلب است. محققان به دنبال روش‌های غیر تهاجمی عملکرد اندوتلیال هستند.

 

نحوه درمان گرفتگی رگ های قلب

درمان بیماری عروق کوچک شامل داروهایی است برای کنترل انسداد رگ‌های خونی کوچک که می‌تواند منجر به حمله قلبی و کاهش درد شود. و یا تجویز موارد دیگر توسط پزشکان:

نیتروگلیسیرین؛

قرص‌های نیتروگلیسیرین، اسپری‌ها و کپسول‌ها می‌توانند درد قفسه سینه را با باز کردن عروق و بهبود جریان خون کاهش دهند.

مسدود کننده‌های بتا؛

این داروها مانند پروپرانولول و بیوپرولول (Zebeta)، ضربان قلب و فشار خون را کاهش می‌دهند.

مسدود کننده‌های کانال کلسیم؛

داروهایی نظیر وراپامیل عضلات اطراف عروق کرونر را شل کرده و باعث باز شدن آن‌ها و افزایش جریان خون به قلب می‌شوند. آن‌ها همچنین فشار خون بالا را کنترل می‌کنند.

استاتین ها؛

داروهایی نظیر آتورواستاتین و سیمواستاتین (Zocor) به پایین آوردن کلسترول کمک می‌کنند که باعث کاهش انسداد شریان‌ها می‌شود.

مهارکننده‌های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین  (ACE)

داروهای قلبی مانند بنازپریل (لوتنسین) و لسیینوپریل (پرینیدیل، زستریل) به باز کردن عروق خونی و کاهش فشار خون کمک می‌کنند.

مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II

داروهایی نظیر لوزارتان رگ‌های خونی را منبسط کرده و فشار خون را کاهش می‌دهد و پمپاژ خون به وسیله قلب را تسهیل می‌کند.

رانولازین  (Ranexa)

این دارو با تغییر سطح سدیم و کلسیم درد قفسه سینه را کاهش می‌دهد.

آسپرین؛

آسپرین می‌تواند باعث التهاب و جلوگیری از لخته شدن خون شود.

اگر بیماری گرفتگی رگ های قلب در شما تشخیص داده شده، باید به طور مرتب پزشک شما را ویزیت کند. بسته به وضعیت و شدت بیماریتان پزشک در مورد چکاپ و زمان ملاقاتتان تصمیم می‌گیرد.

 

درمان جایگزین برای داروها

مکمل غذایی که ممکن است برای افرادی که دارای بیماری عروق کوچک هستند مفید باشد، L-arginine  است. این اسید آمینه به طور معمول توسط بدن برای متابولیسم پروتئین استفاده می‌شود، با تسهیل جریان خون درون رگ‌های خونی، علائم بیماری عروق کوچک را درمان می‌کند. این درمان در هر کسی که در حال حاضر حمله قلبی داشته باشد نباید استفاده شود.

 

قبل از اضافه کردن مکمل به درمان خود با پزشک خود صحبت کنید تا اطمینان حاصل شود که داروهای مصرفی برای شما مضر نباشد.

 

در زمان ملاقات با متخصص قلب خوب

اگر دچار درد قفسه سینه یا سایر نشانه‌های بیماری قلبی هستید به پزشکی برای درمان اختلالات قلب و سیستم گردش خون (دکتر قلب خوب) نیاز خواهید داشت. بهتر است در این زمان قبل از مراجعه به پزشک لیستی از علائم، زمان وقوع آن‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید تهیه کنید و با پزشک خود در این باره صحبت نمایید.