دستگاه گوارش : عملکرد مری چگونه است؟ 

یکی از مهم­ترین بخش­ های دستگاه گوارش ، مری است. دستگاه گوارش ، از مجموعه­ ای از اندام­ های توخالی تشکیل شده که موظفند غذا را از دهان به معده و در نهایت برای دفع به روده­ ها و مقعد منتقل کنند.

در این مقاله عملکرد مری و نقش آن در فرایند گوارش را بررسی خواهیم کرد.

غذای دریافتی زمانی انرژی بدن را تامین می­کند که دستگاه گوارش آن را به مولکول هایی که بدن بتواند آن را جذب کند، تجزیه نماید.

نقش
مری در دستگاه گوارش

زمانیکه مایعات و غذاهای جویدنی، از طریق دهان وارد گلو می­شود، مغز فرآیند بلع یا هاضمه را آغاز می­کند.

فرایند هضم ابتدا با فعالیت عصب های ارادی آغاز می­شود؛ و زمانیکه مایعات یا غذا وارد قسمت ابتدایی مری شد، عصب های غیر ارادی عملیات هضم را ادامه می­دهند.

غذا و مایعاتی که وارد مری می­شوند به میزان حجم و اندازه­ شان سبب کش آمدن مری می­شود که این امر سبب تحریک پذیری ماهیچه های صاف دیوارۀ مری شده که در ادامه منجر به تحریک­ پذیری شبکۀ متراکمی از عصب های درون این ماهیچه ها می ­گردد.

این عصب­ ها، عصب های اصلی هستند که عملیات هماهنگی ماهیچه ها که پریستالسیس نام دارد را آغاز می­کنند.

پریستالسیس، ماهیچه های مری را از بالا به پایین تحت فشار قرار می­دهد علاوه بر این، غذا و مایعات را از ابتدای مری به سمت معده فشار و حرکت می­دهد.

اگر از بیرون این فرایند مشاهده شود، همچون جریان موجی است که از مری در حال پایین آمدن است.

برای اینکه حرکت غذا و مایعات در مسیر درست خود باقی بماند(برای مثال غذا وارد لولۀ تنفسی نشود.)، دستگاه گوارش دارای عضلات خاصی بنام اسفنکتر است.

اسفنکترها مانند ورودی­های یک طرفه عمل می­کنند به این معنا که هنگامی که غذا و مایعات از مری در حال عبور به سمت معده است، در حالت استراحت قرار می­گیرند و به عبارتی منبسط می­شوند و پس از اینکه غذا وارد معده شد، تنگ و منقبض می­شوند تا از برگشت غذا به مری( رفلاکس) جلوگیری کنند.

مشکلات
شایع در مری

زمانیکه مری به درستی کار می­کند، ممکن است حتی متوجه وجود این اندام حیاتی در بدن نشد، اما با خوردن غذاهای خیلی بزرگ، خیلی داغ یا خیلی سرد و همچنین بروز مشکلاتی در آن، آن زمان است که می­توان به وجود و نقش آن در بدن پی برد.

شایع­ترین مشکلات مری شامل موارد زیر می­شود:

آشالازی

اختلالی که به دنبال دیسفاژی مری (اختلال بلع) ایجاد می­شود و ممکن است منجر به سوزش سردل و یا درد قفسه سینه شود.

در این اختلال اسفنکتر تحتانی مری، هنگامی که غذا به آن می­رسد باز نمی­شود و غذا به سختی از آن عبور می­کند.

  بیماری رفلاکس از معده به مری

در صورتی که اسید معده وارد مری شود منجر به علائمی از جمله احساس سوزش می­شود. اصلی­ ترین علامت این بیماری، سوزش سردل است.

علاوه بر سوزش سر دل می­توان به علائم شایع دیگری چون سرفه ، خس خس سینه ، حالت تهوع ، استفراغ و بلع دردناک اشاره کرد.

تنگ شدن مری

در صورتی که دیوارۀ مری، تنگ شود غذا هنگام بلع و حرکت به سمت معده، در مری گیر می­کند که تنگ شدن مری نامیده می­شود.

از دلایل اصلی این اختلال، رفلاکس معدۀ مزمنی است که منجر به ایجاد بافت اسکار مری(بافت اسکار منجر به تنگ شدن مری و متعاقب آن اختلال و دشواری در بلع می­شود) شده است.

همچنین ممکن است، یک بیماری آلرژیک به نام ائوزینوفیلیک (یک اختلال آلرژیک که به واسطه ایجاد حساسیت علیه آنتی ژن در افراد مستعد القا می شود که دارای علائم مختلفی از جمله تنگی مری است.)، منجر به ایجاد آن شده باشد.

سرطان مری

سالانه بیش از ۱۷ هزار نفر به سرطان مری مبتلا می­شوند.

از مهم­ترین عوامل ایجاد سرطان مری، می­توان به : نوع شدیدی از رفلاکس که مری بارت نامیده می­شود، مصرف دخانیات، چاقی و مصرف الکل اشاره کرد.

* مری بارت اختلالیست که در آن برگشت طولانی مدت اسید معده به مری باعث می­شود تا دیوارۀ انتهای مری شبیه بافت معده شود در نتیجه انتهای مری عملکرد خود را از دست می­دهد

از علائم آن به دیسفاژی یا اختلال در بلع می­توان اشاره کرد که به مرور زمان شدید شده و منجر به کاهش وزن بیمار می­شود.

تشخیص اختلالات مری

متخصصان روش­های مختلفی را برای تشخیص اختلالات مری بکار می­گیرند، از جمله:

آندوسکوپی

در این روش، پزشک برای مشاهدۀ پوشش بافت مری یک لوله نازکی را از طریق دهان وارد مری می­کند که یک دوربین به آن متصل است.

این آزمایش به پزشک این امکان را می­دهد تا از دستگاه گوارش بیمار عکس بگیرد و همچنین پزشک می­تواند بخشی از بافت مری(بیوپسی) را برای آزمایش و بررسی بیشتر نمونه برداری کند.

تست بلع باریم

در این روش، بیمار مقداری باریم خوراکی را برای عکس­برداری می ­بلعید.

باریم پس از بلعیده شدن سرتاسر مری را پوشانده و در عکس­برداری با پرتوهای ایکس بافت مری را به خوبی نمایان می­سازد.

مانومتری مری

در این روش، پزشک، یک لوله حساس به فشار را برای اندازه گیری فشار داخل مری از طریق بینی وارد معده می­کند. با این آزمایش پزشک می­تواند از عملکرد طبیعی پریستالسیس مطمئن شود.

آزمایش کنترل PH

در این آزمایش، لوله­ ای به نام نازوگاستریک برای اندازه­ گیری سطح pH (سطح اسید) مری که اغلب ۲۴ ساعت زمان می­برد؛ از طریق بینی وارد مری تحتانی می شود.

آزمایش pH ممکن است در خلال آندوسکوپی بر روی مری انجام شود.

بیشتر بخوانید: دیسفاژی مری (اختلال در بلع)

بیشتر بخوانید: ۵ تمرین تقویت بلع در اختلال بلع

همانطور که اشاره شد، مری بخش مهمی از دستگاه گوارش است که مادامیکه به درستی عملکرد خود را انجام می­دهد متوجه نقش حیاتی آن نخواهیم شد.

در صورتی که افراد، علائمی چون دیسفاژی (مشکل بلع) یا سوزش سردل دارند، می­بایست در اسرع وقت به متخصص مراجعه کنند که در صورت تشخیص به موقع، قابل درمان خواهد بود.

برای دریافت نوبت از کلینیک درمان اختلال بلع یادمان در شهرک غرب با شماره های زیر تماس بگیرید.

شماره تماس: ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶ / ۰۲۱۸۸۰۸۸۵۴۱ / ۰۲۱۸۸۰۷۴۱۹۶

شهرک غرب، بلوار فرحزادی، پانصد متر بالاتر از بلواردادمان، کوچه محتاج ، انتهای بن بست ، پلاک ۱

شماره واتساپ جهت دریافت مشاوره : ۰۹۳۹۷۴۱۳۱۹۱

آدرس و اطلاعات تماس کلینیک دکتر فرشاد خسروی