سودا چیست؟ 

هر یک از چهار خلطی که در بدن ما وجود دارند اگر زیادتر از حد طبیعی‌شان شوند، بر بدن غلبه کرده و موجب بیماری می‌شوند. غلبه بلغم و همچنین غلبه صفرا از موضوعاتی بوده‌اند که پیش‌تر از این مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در این مطلب می‌خواهیم از خلط سودا در طب سنتی و غلبه سودا بگوییم. اینکه اصلا خلط سودا چیست و چه خصوصیاتی دارد؟ به چه علت شخص دچار غلبه سودا می‌شود؟ علائمش در هریک از اندام های بدن چگونه است؟ درمان و تدابیر مشکلات ناشی از غلبه سودا چیست؟

خلط سودا چیست

در بین اخلاط، خلط سودا معادل خاک و نمایانگر فصل پاییز است، طبع آن سرد و خشک و در واقع رسوبات خون است که ته نشین می‌شود و لذا سنگین تر و غلیظ تر از سایر اخلاط است. بخش عمده این خلط در طحال ذخیره می‌شود و مقدار کمی از آن همراه خون می‌گردد تا به اعضایی که برای تغذیه نیاز به سودا دارند مثل استخوان، غذا برساند.

در پاسخ به سودا چیست می‌توان گفت که سودا خلطی است سیاه رنگ که معمولاً از تجمع، تهاجم، تکاثر، رسوب، سوختن یا متابولیسم سایر اخلاط دیگر خصوصاً صفرا در بدن تولید می‌شود. این خلط همچنین با خوردن غذاهایی که سودازا است در کبد تولید می‌شود امّا “رفتار و نحوه زندگی” عامل بسیار مهمی در تولید سودا در بدن می‌باشد.

خصوصیات خلط سودا

هر خلط مشخصه‌های منحصر به فردی دارد که در قسمت ذیل به مشخصات خلط سودا اشاره می‌گردد:

• سودا بر دو نوع است: طبیعی و غیر طبیعی
• مزاج آن سرد و خشک است
• سیاه رنگ است
• مزه آن بین شیرین، گس و ترش است.
• از غذاها و نوشیدنی‌های سرد و خشک (چای، برنج زیاد (خصوصاً برنج های هندی و پاکستانی)، عدس، بادمجان سرخ شده، گوشت گاو و گوساله، شیرینی و ترشیجات، شکلات، قهوه و….)، مصرف مواد مخدر و الکل و یبوست مزمن بوجود می‌آید.
• مقدار کم سودا در بدن حیاتی است، اما رسوب آن در هرکدام از اندام‌های بدن، به‌دلیل غلیظ و سنگین بودن آن، غلبه سردی و تولید بیماری می‌کند.
• از بین چهار خلط بلغم، خون، سودا و صفرا؛ سودا سنگین‌ترین خلط است.

انواع خلط سودا

خلط سودا بر دو نوع است: طبیعی و غیر طبیعی

سودای طبیعی دُرد، رسوبات و تیرگی خون است، گوهری که غلیظ تر از مابقی خون است. مزه آن بین شیرین، گس و ترش است. سوداوی که از کبد (جگر) بیرون می‌رود، بخشی (همراه گلبول های قرمز و سفید از کار افتاده) به طحال (سپرز، لین، اسپیلین) و باقی با خون جریان می‌یابد و به مصارف بدن (تغذیه استخوان و مو و ناخن) می‌رسد.

آن بخش که به طحال می‌رود، بعد از هضم در طحال بر دهانه معده می‌آید، آن را نیرومند می‌کند و با ترشی خود گرسنگی را تحریک می‌کند. نبودن یا خرابی طحال که باعث زیادی سودا در خون می‌شود، موجب سرطان، واریس رگ های پا، داء الفیل (چاقی زیاد پا)، بهق (لکه سیاه پوستی)، برص سیاه، جذام، یرقان سیاه، تیرگی پوست و مالیخولیا می‌شود.

جنس سودا

• سودای غیر طبیعی سوختن، خاکستر شدن و آمیزش خلط ها است.
• سوخته ی صفرا یا سودا ناشی از صفرا را سودای زردابی می گویند که مزه آن تلخ  و رنگ آن مایل به زرد است.
• سوخته ی بلغم یا سودای ناشی از بلغم را سودای بلغمی می گویند که مزه آن ترش یا گس و رنگ آن مایل به سفید است.
• سوخته ی خون یا سودای حاصل از خون را سودای دموی می گویند که مزه آن شور یا شیرین و رنگ آن مایل به سرخ تیره (اقتم) است.
• سوخته سودای طبیعی را سودای محض یا سودای خالص می گویند که مزه آن ترش و گس و رنگ آن مایل به سبز است.

خون اگر رطوبتش گرفته شود و حرارت خون بیشتر شود، خون سوخته می‌شود که به آن سودا یا صفرا سوخته می‌گویند. صفرا هم اگر بیش از اندازه شود ترکبیات خون را می‌سوزاند و این هم تولید سودا می‌کند. بلغم هم اگر سردی آن بیشتر شود غلیظ می‌شود و حرکتش کند می‌گردد تا یخ ببندد، به این نوع بلغم هم سودا گفته می‌شود.

وظایف مهم خلط سودا

از جمله وظایف مهم خلط سودا می توان به تحریک اشتها، استخوان سازی و تسریع رشد مو و ناخن اشاره کرد.

چرا دچار غلبه سودا می شویم؟

سبک زندگی امروز و غلبه سودا

سودا به علت اقداماتی که در زیر برای شما برشمرده‌ایم در بدن‌تان بالا می‌رود و ممکن است غلبه کند. متاسفانه سبک زندگی امروزی هم به گونه‌ای است که کاملاً به غلبه اخلاط از جمله غلبه سودا دامن می‌زند. همین امر موجب افزایش بیماری‌های غلبه سودا مانند واریس، کک و مک، سرطان و… می‌شود.

1. بی‌تحرکی، گوشه‌گیری، استراحت بیش از اندازه
2. گوشت گاو فریزر شده مخصوصا گوشت برزیلی
3. مصرف سردی‌های خیلی زیاد، گرمی‌های خیلی زیاد
4. حضور مستمر در هوای گرم و سرد شدید
5. حضور ضد و نقیض در هوای سرد و گرم مثل رفتن به سونا
6. غم مستمر، شادی بیش از حد
7. استماع صدا‌ها و موسیقی های مستمر و ناهنجار و در معرض بو‌های گرم و بدبو بودن
8.  مصرف فلفل زیاد
9. داشتن کبد و معده خیلی گرم یا خیلی سرد
10. مصرف مستمر مشروبات الکی و مواد مخدر خیلی گرم مثل تریاک. البته شدت سوداسازی هروئین بیشتر از تریاک است و بیشتر از این‌ها شیشه و بعد کراک است.
11. دارو‌های ترک اعتیاد
12. خوابیدن زیاد هنگام صبح و خوابیدن هنگام غروب
13. تصمیم گیری های سریع همراه با استرس شدید
14. استفاده از رنگ سیاه (مثلاً پوشیدن لباس مشکی)
15. ضربه، شوک، غم فراق، اوج عشق
16. استمرار مصرف دارو‌های گیاهی بسیار گرم
17. اوج نفرت، حسادت، حرص و کینه، شکاکی مستمر، بدبینی، فکر منفی مستمر
18. پرخوری یا کم خوری (افراط و تفریط)،
19. استفاده مستمر و زیاد از کامپیوتر، تلفن همراه و ماهواره

پیامد و اثر غلبه سودا بر اندام های بدن چیست؟

۱) سر و مغز

مو خشک و مجعد

• اگر غلبه سودا در سر باشد اولین علامت آن در مو است. مو‌ها خشک و مجعد می‌شوند و فر‌های ریز ریز به وجود می‌آیند که موی خشن و کلفت (به خصوص در بدن) می‌شود.
• در واقع فری موی سر یک علامت تشخیص مزاج است. صفراوی‌ها هم فری موی سر دارند، اما بلغمی‌ها ندارند.
• سر سوداوی طاس نمی‌شود و اگر طاسی در زنان سوداوی پدید آید این ناشی از شدت سردی است.
• اگر در یک شخص سوداوی ریزش مو پدید آید این فراگیر نیست و مو فقط خالی می‌شود. اگر اینطور شود شدت سردی در این شخص سوداوی زیاد است و درمانش در مصرف گرمی‌هاست.

انسداد عروق و سردرد سوداوی

اگر سودا در سر پدید آید موجب انسداد عروق در سر می‌شود و سردرد سوداوی پدید می‌آورد. این نوع سردرد، منتشرشده در سر است که کل سر را می‌گیرد و آن قسمت‌هایی که عروقش ریزتر است درگیری‌اش نیز بیشتر است، مثل اطراف چشم. این شخص از صدا و نور نفرت دارد. چون هر چه سودا بیشتر شود یعنی فشردگی بیشتر شده است، در فشردگی صدا طنینش بیشتر می‌شود و نور هم به عنوان جلوه گرمی اگر به سودا بتابد خشک‌ترش می‌کند. فرد می‌خواهد چشم‌هایش را ببندد و به تاریکی برود و بخوابد.

لرزش و تیک

اگر غلبه سودا در عروق مغزی افزایش باید، سبب لرزش، تیک عصبی، لقوه و پارکینسون (انواع لرزش‌های اعضاء)، می‌شود.

کم خوابی یا بی خوابی

اگر سودا در سر زیاد شود می‌تواند منجر به کم خوابی یا ناآرامی در خواب و بیداری و یا حتی دیدن کابوس شبانه منجر ‌شود؛ بنابراین کسانی که با غلبه سودا در مغز مواجه هستند ورود به مرحله خواب عمیق خیلی کم صورت گرفته به همین دلیل عضلات و اندام و حتی مغز فرصت استراحت را پیدا نمی‌کنند و این افراد احساس خستگی دائم دارند.

بیماری های اعصاب

• سودا در مغز باعث افزایش تصویرگری (هالوسیناسیون) می‌شود.
• به طور کلی ۷۰% منشأ بیماری های اعصاب و روان افزایش سودا می‌باشد؛ مثل وسواس، خصوصاً وسواس های فکری؛ بیماری های دو قطبی مثل افسردگی ـ سرخوشی، انواع افسردگی ها، مالیخولیا و یا انواع تصورات نادرست مغزی.
• نگرانی نسبت به آینده، اضطراب شدید برای وقایعی که در آینده قرار است اتفاق بیافتد از دیگر پیامدهای روحی غلبه سودا بر مغز است.

۲) خون

• اگر سودا در خون زیاد شود باعث غلظت خون شده و سودای مازاد در قسمت‌های میانی رسوب می‌کند که اگزما سودایی پدید می‌آید ( مثل بیماری صدف (سوریاسیس) یا بیماری لوپوس).
• این اگزما با اگزمای صفراوی که در اوج گرما پدید می‌آید فرق دارد و با خوردن خشکی‌ها به وجود می‌آید؛ چه گرم و چه سرد.
• لذا فرد بعد از خوردن بادمجان و زنجبیل دچار خارش می‌شود. ممکن است اگزما آنقدر خشک نباشد که موجب ترک شود یا آنقدر بخارد که خون آمده و آرام شود. (چون به هنگام خون‌ریزی مرطوب می‌شود.) اصل خارش فریاد کمی رطوبت است.
• همچنان که وقتی این شخص حمام می‌رود تا سه چهار ساعت بدنش خارش ندارد و یا وقتی که به شمال می‌رود خارش بدنش قطع می‌شود چون رطوبت از طریق تنفس هم می‌تواند وارد شش شود و بدن را مرطوب کند.

۳) پوست

• اگر سودا در زیر پوست افزایش یابد، پوست بی حالت و بی طراوت (اول صورت بعد دست ها و سایر اندام ها)، رنگ آن تیره، منافذ آن درشت تر و خشک و چروکیده می‌گردد.
• غلبه سودا در پوست همچنین موجب می‌شود که اول یک نقطه ریز قهوه‌ای کوچکتر از عدس در صورت پدید آید. بعد یک هاله سیاه دور چشم به وجود می‌آید که رفته رفته زیاد می‌شود و حاشیه صورت را می‌گیرد.
• بعد در دست پدید می‌آید. اول قهوه‌ای روشن و بعد پررنگ می‌شود. پس فردی که دور چشم‌هایش هاله و تیرگی دارد، این حالت تظاهر غلظت گردش خون در تن او است. چون عروقی که چشم را تغذیه می‌کنند این سودا در آنجا رسوب کرده و در پوست خودش را نشان می‌دهد.

۴) چشم

• غلبه سودا در چشم سبب تنگ و ریز شدن و تیره شدن رنگ چشم می‌گردد.
• پیرچشمی یا کاهش دید نیز در حقیقت رسوب سودا در چشم است. چون باعث کاهش عبور خون در چشم می شود. درمان پیر چشمی، حجامت ماستوئید است.

۵) گوش

• غلبه سودا در گوش باعث افزایش شنوایی و افزایش درک صدا در سر و احساس مداوم وز وز در گوش یا در سر می‌شود.
• پس خشکی، شنوایی را قوی تر می‌کند اما کاهش شنوایی ناشی از بلغم است و درمانش، دود اسنفند و کندر است (گوش را روی دود بگیرید).

۶) بینی

افزایش سودا در بینی می‌تواند باعث افزایش قدرت بویایی شود؛ این افراد همیشه بوهای خیلی ضعیف را هم استشمام می‌کنند.

۷) پاها

• سودا، چون سنگین است اندام پایین را معمولاً درگیر می‌کند و اگر در عروق درشت رسوب کند در ساق تبدیل به واریس و یا داء الفیل (چاقی زیاد پا) می‌شود.
• از واریس‌های ریز شروع می‌شود تا واریس‌های بزرگ که برجستگی تیره در آن محل است.
• در بیضه هم ممکن است واریس پدید بیاید (واریکوسل)

۸) انگشتان

• اگر سودا در اندام‌های انتهایی مثل انگشتان رسوب کند می‌شود برگر. یعنی انگشت سیاه می‌شود و این سیاهی پیشرفت می‌کند و همینطور بالا می‌آید.
• درمان آن سرکنگبین است و حجامت عام ساکرال (گودی کمر)، ساق، حجامت بین پاشنه و قوزک پا و انداختن زالو. چون زالو یک تزریق و یک مکش دارد و با تزریق خون رقیق می‌شود، از این طریق می‌توانیم جلوی قطع شدن انگشت را بگیریم.

۹) دستگاه گوارش

• اگر سودا در گوارش باشد فرد زود گرسنه می‌شود و تمایلش به شوری بیشتر است.
• این شخص حجم معده‌اش کم و خوراکش کم است. چون سودا سرد و خشک است پس استعداد یبوست در این اشخاص زیاد است.
• در این اشخاص مصرف گرمی‌ها منجر به درمان می‌شود. مثلا مصرف گلاب و شربت عسل به آن‌ها کمک می‌کند. گلاب علاوه بر گرمی‌اش به روده فشار وارد می‌کند.

از دیگر اثرات افزایش و غلبه سودا در سیستم گوارش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• غلبه سودا باعث شوری و گسی مزه در دهان شده و دهان به هم کشیده  و گاهی بدبو می شود.
• زبان ترک ترک و گاهی رنگ آن قرمز و حتی بنفش می‌گردد.
• فرد زود گرسنه و زود سیر می‌شود، اگر سودا و بلغم توأم با هم غلبه یابند، فرد تا زمانی که غذا باشد می‌خورد (جوع الکلب) و اگر از این حد بیشتر هم شد (مرتب می خورد و دفع می کند(جوع البقر) که اوج ترکیب سودا با بلغم است.
• کاهش هضم (به دلیل سردی و خشکی)،صدای معده ولی نه به اندازه بلغمی ها
• بوی بد مدفوع، استعداد ابتلا به یبوست، استعداد تولید گازهای روده زیاد ولی نه به اندازه بلغم. مدفوع خمیری شکل (نه زیاد سفت، نه زیاد شل)، تیرگی ادرار یا مدفوع
• تمایل فرد به شوری یا به شیرینی

روده

در گوارش برای حالت دفع باید سودا وجود داشته باشد. اما اگر سودا در اندام روده و قسمت‌های انتهایی آن غلبه کند می‌شود بواسیر (همورئید). حتی اگر این بواسیر درونی باشد باز هم به خاطر غلبه سودا پدید می‌آید.

درمان هموروئید: اول روده را با این ترکیب گرم می‌کنیم (یک قاشق مرباخوری بارهنگ در یک لیوان گلاب ده دقیقه جوشانده و بعد عسل اضافه می‌کنیم و شخص هر شب یک لیوان می‌خورد تا چهل شب) اگر بواسیر باز هم باقی ماند حجامت ساکرال (گودی کمر) می‌کنیم و اگر باز هم برطرف نشد سه تا پنج زالوی موضعی می‌اندازیم.

۱۰) اندام تحتانی

تبلور سودا در اندام‌های تحتانی می‌شود سرطان بدخیم. چون این سودا سنگین و فشردگی‌اش بیشتر است. در اندام فوقانی می‌شود سرطان خوش‌خیم، چون در اندام فوقانی سبک‌تر و درمان‌پذیرتر است.

۱۱) اندام جنسی

ریزش و تکرر ادرار یا ادار کم و ناپیوسته

• اگر سودا در اندام جنسی مانند مثانه زیاد باشد، باعث ریزش و تکرر ادرار یا ادرار کم و ناپیوسته می‌شود. در اینجا علائم سودا و بلغم به هم نزدیک هستند.
• شخص سوداوی تمایل به ادرار کردن دارد، ولی ریزش این ادرار همراه با سوزش است. چون شخص خشکی مجرای ادرار هم دارد. در درمان این بیماری به شخص سرکنگبین گرم تجویز می‌شود. به این صورت که سرکه آن نصف می‌شود (یعنی در فرمول سرکنگبین سرکه باید یک چهارم واحد باشد).
• البته باید طول درمان را هم زیاد کرد و از درمان موضعی نیز بهره برد. مثل استفاده از روغن‌هایی، چون روغن زیتون و روغن کنجد (روغن کنجد از روغن زیتون لطیف‌تر است).

شب ادراری در زنان و کودکان

یکی دیگر از علائم غلبه سودا در مثانه، شب ادراری در کودکان و زنان است که جهت بهبود آن، مالش کمر و زیر شکم با روغن کنجد و بادکش (حجامت گرم) روی کمر و شکم می‌تواند مفید باشد.

توان جنسی کم

غلبه سودا در اندام جنسی سبب تحریک جنسی زیاد و زود به زود می‌گردد در حالی که توان جنسی کم است.در افراد دارای غلبه سودا بر عکس صفرا و دم، ارکشن (خیز آلت تناسلی) صبحگاه کم است یا نیست؛ بنابراین قدرت جنسی پر تحرک ولی کم توان (زود تحریک می‌شود ولی دچار زود انزالی است) از ویژگی‌های افراد دارای غلبه سودا در اندام جنسی است که درمان سیستمیک آن، نخود آب است.

تاثیر غلبه سودا بر روح و روان

• اگر سودا در روان زیاد باشد فرد دارای خواب کم، واکنش سریع، دقت بالا با جمع‌بندی‌های همه‌سو نگرانه، ریزبینی (آنقدر درجزئیات غرق می شوند که کلیات را فراموش می‌کنند)، زودفهمی، حساسیت به صدا،‌ تردید در تصمیم گیری، تردید نسبت به دیگران، دیر اعتمادی و حساسیت به نجسی و پاکی و وسواس است.
• افراد دارای غلبه سودا، در مواقع استرس به خود می‌پیچند، یک کلمه را تکرار می‌کنند، دور خود می‌چرخند، رفتار تکراری انجام می‌دهند. ناخود آگاه راه می‌روند، زیاد حرف می،زنند یا با خود حرف می،زنند(تیک دارند).
• کسی که غلبه سودا پیدا کرده بسیار حساس و زود رنج می شود و ممکن است با بروز کوچکترین مشکلی ناراحت شود و حتی چنین فردی ممکن از است از گپ و گفت های روزمره نیز ناراحت شده و عصبانی شود.
• افراد مبتلا به غلبه سودا حتی از صدای تلفن به شدت شوکه شده و منتظر خبر بدی هستند و در نتیجه نمی‌توانند از زندگی خود لذت ببرند و آرامش خود را از دست می‌دهند. باید دقت کرد اوج استرس این افراد در هنگام غروب است.

اهمیت درمان سریع غلبه سودا در بدن

• اگر سودا بیش از حد در بدن رسوب کند و درمان نشود، می‌تواند منشأ انواع سرطان‌ها در بدن باشد.
• بافت سرطانی مزاجش سوداست و سرطان در هر عضو، ناشی از رسوب سودا در آن عضو است.
• از این رو برای جلوگیری از بروز سرطان باید سودا را از همان ابتدا که کم است، از بدن بیرون کنیم.

تدابیر و توصیه های کمکی برای رفع و دفع سودا در طب سنتی

به طور کلی برای سودازدایی و درمان سودا در طب سنتی این موارد را می‌توان انجام داد:

•  مصرف داروها و غذاهای گرم و مرطوب: مثل سرکه انگبین (که از ترکیب سرکه + عسل + عرق نعناع تشکیل شده) یا شربت عسل (عسل + لیموترش + آب)، ماء الجبن افتیمونی.
• روغن مالی ها و چرب کردن پوست به وسیله روغن های متعادل مثل گل بنفشه همراه با داروها و غذای فوق.
• برای مشکلات سودایی در مغز استفاده از استشمام عطر گل محمدی، عطر یاس، عطر بهار نارنج مفید است.
• در کنار این داروها از بادکش گرم و حجامت هم می توان استفاده کرد.
• پیاده‌روی نیز بهترین منضج سوداست.
• پایه دیگر درمان این افراد، حل کردن مشکل یبوست آن هاست. اگر کسی یبوست نداشته باشد، مقداری از سودای تشکیل شده را به راحتی از گوارش دفع خواهد کرد و اگر سودای ایجاد شده با سودای دفع شده در حال تعادل باشد، فرد هیچ گاه دچار غلبه سودا نخواهد شد.
• یکی دیگر از تدابیر اصلی در دفع سریع سودا اضافی بدن، اصلاح مزاج و رژیم های رفع سوداست که در ادامه به آن می‌پردازیم.

چند توصیه ساده اما مهم

• شرایط باید طوری باشد که شخص دارای غلبه سودا از لحاظ روحی آسوده خاطر باشد و دچار استرس و اضظراب نشود.
• از تنهایی و گوشه نشینی پرهیز کند.
• از لباس های رنگ روشن استفاده کند.
• در هفته حداقل یکبار به دامن طبیعت رفته و از فضای سالم و با طراوت استفاده کند.

تغذیه برای رفع سودا در طب سنتی

• بدترین نوع تغذیه خوردن غذاهای سرد و خشک است که بسیار به بدن ضرر می‌رساند.
• پس باید از مصرف موادی چون سس، سوسیس، کالباس، ترشیجات، گوشت گاو، قارچ، غذاهای سرخ کردنی، عدس، بادمجان، پیاز خام و… پرهیز گردد.
• مصرف به پخته – گلابی – انگور سیاه یا مویز –  دم کرده گل گاوزبان (در صورت نداشتن افت فشار خون- اگر فشار خون شخص پایین باشد، دم کرده گل گاوزبان همراه با سنبل طیب) موثر است.
•  بهتر است غذاهایی مانند برنج ایرانی را نیز با مصلح آن یعنی زیره، شوید، زعفران و کشمش استفاده کنند. باید مصرف برنج هر روز نباشد و یک روز درمیان بوده و برنج را با حبوبات و مصلحات آن مصرف کنند.
• روش دیگری که در درمان سودای اضافی می‌تواند کمک کند، خوردن آش از جمله آش جو است.
• آش باعث می شود که سودای تمام بدن با هم متصل شده و اصطلاحاً «نضج» پیدا کنند و به راحتی آماده دفع شدن از بدن گردند.

برای درمان کامل غلبه سودا چه راهکاری پیشنهاد می دهید؟

• اولاً امیدواریم تا حد امکان دچار هیچ نوع غلبه مزاجی از جمله غلبه سودا نشوید.
• اما اگر با خواندن این پست متوجه شدید که غلبه سودا دارید حتما با مشورت پزشک طب سنتی در جهت درمان این سودا اضافی اقدام و سبک زندگی‌تان را اصلاح کنید.
• چون درمان غلبه سودا مقداری پیچیده‌تر از سایر خلط های دیگر است؛ زیرا در این خلط، سردی و خشکی با هم افزایش پیدا کرده است و نمی توان با گرمی یا سردی به تنهایی آن را درمان کرد.
• در مورد غلبه سودا تا حد امکان خود درمانی در منزل جایز نیست و حتماً تدابیر پزشک طب سنتی با توجه به نوع مزاج پایه و مزاج غالب شما را می‌طلبد، فقط با راهکارهایی که در بالا و در پست ذیل اشاره می‌کنیم می‌توانید خلط سودا را بدن خود تنظیم نمایید.

منابع:

• کتاب مزاج شناسی به گردآوری جواد علی قلی پور
• شناخت طبایع،جلد۳،ص۳۶، دکتر سید علی ابوالحبیب
• مروری بر کلیات طب سنتی ایران، دکتر محسن ناصری و…
• المرجزفی الطب، ابن النفیس