اکثر افراد دو کلیه دارند اما برای داشتن یک زندگی سالم و فعال تنها به یک کلیه نیاز دارید. در صورتی که مجبورید با تنها یک کلیه زندگی کنید لازم است از آن محافظت کنید و عملکردی مناسب داشته باشید زیرا در صورت نارسایی کلیه اندام دیگری وجود ندارد که جایگزین آن شود.
داشتن سبک زندگی سالم و یک رژیم مغذی، ورزش و معاینه منظم توسط پزشک به سلامت کلیه کمک خواهد کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره زندگی با یک کلیه به خواندن ادامه دهید.
زندگی کردن با یک کلیه به جای دو کلیه چگونه است؟
مواد زائد و مایعات اضافی خون توسط کلیه ها تصفیه شده و سپس از طریق ادرار از بدن دفع می شوند.
یک کلیه می تواند مقدار خون کافی برای حفظ عملکرد طبیعی بدن را تصفیه کند. به همین دلیل است که تنها با یک کلیه نیز می توانید زنده و سالم باشید.
توصیه های اساسی برای داشتن زندگی سالم در افرادی که تنها یک کلیه دارند نیز مشابه افرادی است که دو کلیه دارند.
این توصیه ها عبارتند از:
- داشتن رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- حفظ وزن سالم
- هیدراته ماندن
- حفظ فشار خون و قند طبیعی (کنترل فشار خون بالا یا دیابت در صورت بروز)
- مراجعه منظم به پزشک برای معاینه
همچنین در صورت داشتن تنها یک کلیه باید مراقب عملکرد صحیح آن باشید.
این مراقبت ها شامل موارد زیر است:
- محافظت از کلیه در برابر آسیب
- پرهیز از مصرف داروهای مضر مانند داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی
دلایل داشتن یک کلیه
دلایل متعددی وجود دارد که باعث می شود تنها با یک کلیه زندگی کنید.
این موارد عبارتند از:
- متولد شدن تنها با یک کلیه
- برداشتن یکی از کلیه ها (نفرکتومی) برای درمان بیماری یا آسیب دیدگی
- پیوند کلیه
- اهدا کردن کلیه به شخصی که نیاز به پیوند دارد.
همچنین گاهی دو کلیه دارید اما تنها یکی از آن ها کار می کند. این مورد نیز مشابه داشتن تنها یک کلیه است.
تفاوت بزرگ در داشتن تک کلیه این است که با یک کلیه متولد شده باشید یا کلیه را از دست داده و یا آن را اهدا کرده اید.
در افرادی که با یک کلیه متولد می شوند کلیه از روز اول وظیفه خود را انجام داده و اغلب به یک کلیه بزرگتر و با عملکرد بهتر تبدیل می شود.
زمانی که یک کلیه برداشته یا اهدا می شود کلیه دوم نمی تواند عملکرد کلیه دیگر را جبران کند و در نتیجه عملکرد کلی آن به نصف کاهش می یابد.
بیشتر بخوانید: بیماری کلیه به همراه علائم و درمان
آیا در کوتاه یا بلند مدت مشکلاتی مربوط به زندگی با یک کلیه وجود دارد؟
حفظ تعادل مایعات بدن، نگه داشتن پروتئین در خون و کنترل فشار خون بر عهده کلیه هاست.
کار نکردن کلیه ها منجر به مشکلات زیر خواهد شد:
- افزایش فشار خون
- کاهش پروتئین ادرار (پروتئینوری)
- تجمع مایعات
اکثر افرادی که یک کلیه دارند بدون داشتن مشکلات در کوتاه یا بلند مدت به زندگی عادی خود ادامه خواهند داد.
با این حال خطر ابتلا به فشار خون خفیف، احتباس مایعات و پروتئینوری در افرادی که به جای دو کلیه تنها یک کلیه دارند کمی بیشتر است.
دلیل بروز این مشکل آن است که کلیه دیگری برای جبران عملکرد از دست رفته این کلیه وجود ندارد.
بر خلاف داشتن دو کلیه، از آنجا که هیچ پشتیبانی برای یک کلیه وجود ندارد از دست دادن عملکرد آن منجر به پروتئینوری، احتباس مایعات یا فشار خون بالا خواهد شد.
محافظت از تک کلیه در برابر آسیب دیدگی
اگر تنها یک کلیه دارید آسیب رساندن به آن می تواند بسیار مشکل ساز باشد چراکه کلیه دیگری برای جبران عملکرد این عضو وجود ندارد.
اگر آسیب دیدگی شدید باشد و عملکرد کلیه کاملاً متوقف شود برای زنده ماندن به دیالیز یا پیوند کلیه احتیاج خواهید داشت.
برای جلوگیری از بروز این مشکل بسیار مهم است که از تک کلیه در برابر آسیب محافظت کنید.
از انجام ورزش های تماسی که منجر به آسیب کلیه می شوند خودداری کنید.
این ورزش ها عبارتند از:
- مشت زنی
- فوتبال
- هاکی
- هنرهای رزمی
- راگبی
- کشتی
استفاده از بالشتک و سایر وسایل محافظ هنگام انجام ورزش های تماسی احتمال آسیب دیدگی را کاهش می دهد اما خطر به طور کامل از بین نخواهد رفت.
سایر فعالیت های پرخطر باید با احتیاط بیشتر انجام شوند و یا اصلاً انجام نشوند.
این فعالیت ها شامل موارد زیر هستند:
- صخره نوردی
- ورزش های آبی مانند جت اسکی یا اسکی روی آب
- موتور سواری
- مسابقه اتومبیل رانی
- اسب سواری
- بانجی جامپینگ
- چتربازی
از دست دادن عملکرد تک کلیه در طولانی مدت مگر در صورتی که کلیه آسیب ببیند معمولاً بسیار کم و غیر قابل تشخیص است.
آیا برای زندگی با یک کلیه باید رژیم خاصی را دنبال کرد؟
اکثر افراد تک کلیه نیازی به رعایت رژیم غذایی خاص ندارند اما مانند افراد عادی باید یک رژیم غذایی متعادل و سالم داشته باشند.
برای جلوگیری از تجمع بیش از حد مایعات یا کمبود آب بدن هیدراته بمانید و زمان تشنگی مایعات بنوشید.
اگر به دلیل پیوند یا ابتلا به بیماری تنها یک کلیه دارید لازم است مقدار سدیم، فسفر و پروتئین را در رژیم غذایی محدود کنید.
دلیل این کار آن است که کلیه نمی تواند این مواد را به درستی از خون تصفیه کند و در نتیجه این مواد در بدن جمع می شوند.
همچنین شاید لازم باشد میزان مایعاتی که می نوشید را محدود کنید. درباره نیازها و محدودیت های رژیم غذایی با پزشک صحبت کنید.
اهمیت سبک زندگی سالم برای ادام زندگی با یک کلیه
صرف نظر از داشتن یک یا دو کلیه باید علاوه بر یک رژیم غذایی مناسب برای داشتن سبک زندگی سالم نیز تلاش کنید.
اقداماتی که می توانید انجام دهید عبارتند از:
- سیگار نکشیدن
- مرتب ورزش کردن
- حفظ وزن سالم
- هیدراته ماندن
- محدود کردن مصرف الکل
- کاهش استرس
بیشتر بخوانید: راه های جلوگیری از نارسایی کلیه
آیا در صورت داشتن تنها یک کلیه می توان الکل نوشید؟
الکل بر بسیاری از اعضای بدن از جمله کلیه ها تأثیر می گذارد.
نوشیدن در حد متوسط (یک نوشیدنی در روز برای خانم ها و دو نوشیدنی در روز برای آقایان) معمولاً به کلیه ها آسیب نخواهد رساند.
الکل میزان ادرار را افزایش داده و در عوض توانایی کلیه ها در تصفیه خون را کاهش می دهد.
این امر تعادل مایعات و الکترولیت های بدن را مختل کرده و منجر به کم آبی می شود.
سلول های اندام های بدن از جمله کلیه ها بدون وجود مایعات کافی در بدن نمی توانند به درستی کار کنند و در نهایت دچار آسیب دائمی خواهند شد.
کبد نیز در حفظ تعادل مایعات و الکترولیت ها نقشی اساسی دارد.
آسیب دیدن کبد ناشی از مصرف زیاد الکل در این تعادل اختلال ایجاد کرده و عملکرد صحیح کلیه ها را بیش از قبل دشوار می کند.
خطر آسیب دیدگی کلیه در افرادی که علاوه بر مصرف زیاد الکل سیگار نیز می کشند بیشتر است.
در صورت داشتن یک و یا دو کلیه الکل تأثیر مشابه دارد اما اگر تنها یک کلیه فعال داشته باشید احتمالاً سریع تر دچار نارسایی کلیه خواهید شد.
آیا به دیالیز نیاز خواهید داشت؟
دیالیز با تصفیه کردن خون و دفع مواد زائد و مایعات اضافی عملکرد کلیه را انجام می دهد.
این کار تنها در صورتی انجام می شود که به طور موقت یا دائم بیشتر یا تمام عملکرد کلیه از بین رفته باشد.
بر اساس گفته بنیاد ملی کلیه درمان دیالیز باید زمانی شروع شود که کلیه ها 85 تا 90 درصد عملکرد خود را از دست داده باشند.
از آنجا که بدن معمولاً با داشتن یک کلیه نیز عملکرد نسبتاً طبیعی دارد تنها تا زمانی که کلیه از کار بیفتد نیازی به دیالیز نخواهید داشت.
چند مرتبه باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای معاینه تک کلیه باید حداقل سالی یکبار به پزشک مراجعه کنید و در صورت بروز مشکل تعداد دفعات بیشتر خواهد بود.
برای ارزیابی عملکرد کلیه از دو آزمایش استفاده می شود:
- میزان فیلتراسیون گلومرولی عملکرد صحیح کلیه در تصفیه خون را نشان می دهد. این میزان با استفاده از سطح کراتینین خون محاسبه می شود.
- مقدار پروتئین موجود در ادرار برای بررسی آسیب دیدگی فیلترهای کلیه یا نشت اندازه گیری می شود.
مقادیر بالای پروتئین در ادرار نشان دهنده اختلال عملکرد کلیه است. فشار خون نیز باید اندازه گیری شود.
فشار خون بالا می تواند نشانه اختلال عملکرد کلیه باشد و به رگ های خونی کلیه آسیب برساند و در نتیجه عملکرد کلیه را بدتر کند.
تغییر سبک زندگی و مصرف دارو فشار خون را کاهش داده و از آسیب دیدگی بیشتر کلیه ها جلوگیری می کند.
پیوند کلیه چگونه است؟
براساس گزارش موسسه ملی دیابت، گوارش و سلامت کلیه تقریباً 200000 نفر در ایالات متحده یک کلیه پیوندی سالم دارند.
پیوند کلیه تنها در صورت عدم عملکرد کلیه انجام می شود.
خطرات عمل جراحی و عوارض جانبی داروهایی که لازم است بقیه عمر مصرف کنید بیشتر از کاهش عملکرد کلیه دوم است.
در صورت آسیب دیدن تک کلیه یا بیمار شدن و از کار افتادن کلیه واجد شرایط پیوند خواهید بود.
مهم نیست که از ابتدا چند کلیه داشته اید، در عمل پیوند تنها یک کلیه دریافت خواهید کرد.
کلیه پیوندی معمولاً بزرگتر شده و فعالیت آن با گذشت زمان افزایش می یابد. در نهایت کلیه پیوندی تقریباً به خوبی دو کلیه عمل خواهد کرد.
نتیجه نهایی
اکثر افراد با یک کلیه زندگی سالم و طبیعی دارند. چه یک کلیه داشته باشید چه دو کلیه، داشتن سبک زندگی سالم برای عملکرد مناسب آن ها مهم است.
سبک زندگی سالم شامل یک رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم، حفظ وزن سالم، محدود کردن مصرف الکل، هیدراته ماندن و حداقل سالی یکبار مراجعه به پزشک است.
پرهیز از ورزش های تماسی و سایر فعالیت هایی که می توانند منجر به آسیب شوند یکی از مهمترین اقداماتی است که می توانید برای حفظ عملکرد مناسب تک کلیه انجام دهید.
اگر هرگونه نگرانی در مورد کلیه خود دارید، و یا در ناحیه کلیه احساس ناراحتی می کنید، در مراجعه به پزشک تردید نکنید.
همین حالا می توانید با کلینیک اورولوژی الهام تماس بگیرید تا با پزشکان متخصص و فوق تخصص اورولوژی ما قرار ملاقاتی را تنظیم کرده و یا مشاوره های لازم را دریافت کنید.
شماره های تماس کلینیک: 02188591523 / 02188591358
آدرس و اطلاعات تماس کلینیک الهام
علت التهاب مغزی + تشخیص و درمان
التهاب مغزی چیست التهاب مغز یا آنسفالیت عموماً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود. این بیماری که معمولاً به عنوان «تب مغزی» نیز…
