رتینوپاتی چیست 

رتینوپاتی یکی از عوارض دیابت است که سبب تغییرات در عروق چشم می شود. شبکیه در واقع پرده انتهای چشم است که به زبان انگلیسی رتین نامیده می شود و قسمت اصلی چشم است، یعنی کارهایی که قسمت های مختلف چشم مثل عدسی، قرنیه و… انجام می دهند برای ایجاد یک تصویر دقیق و روشن روی شبکیه است تا اثر آن به مغز ارسال شود و ما بتوانیم ببینیم. آسیب به این قسمت سبب ایجاد رتینوپاتی می شود. ابتلا به این مشکل در بیماران دیابتی سبب نابینایی می گردد. اگر مبتلا به دیابت هستید، به خاطر داشته باشید که روشهای تشخیصی و درمانی جدیدی برای تشخیص زودرس و درمان سریع مشکلات بینایی وجود دارد که می توان از پیشرفت ضایعات چشمی جلوگیری نمود.

انواع رتینوپاتی دیابتی چیست؟

. رتینوپاتی زمینه‌ای مرحله اول رتینو پاتی دیابتی است. در این مرحله عروق کوچک در پرده شبکیه صدمه دیده و مایع یا خون از آنها نشت می کند. مایع نشت کرده باعث تورم پرده شبکیه شده و یا رسوباتی به نام “اگزودا” را ایجاد می نماید. با اینکه این مرحله معمولاً روی دید تاثیری نمی گذارد اما ممکن است بعداً به مراحل شدیدتری که منجر به کاهش دید می شود، تبدیل شود. از این رو رتینوپاتی زمینه‌ای به عنوان یک علامت هشدار دهنده محسوب می شود.

گاهی مایعی که نشت کرده‌است در مرکز دید جمع می شود. مرکز دید، مسئول دیدن جزئیات ریز اشیا می باشد (مثلاً حروف یا اعداد). این مسئله به نام تورم مرکز دید خوانده می شود و ممکن است سبب شود خواندن یا انجام کارهای نزدیک مشکل تر شود.

۲. رتینوپاتی پرولیفراتیو (تکثیری) حالتی است که رگهای خونی جدید و غیرطبیعی برروی سطح شبکیه رشد می کنند. این عروق جدید دیواره ضعیف تری داشته و شکننده هستند و ممکن است منجر به خونریزی شوند. زجاجیه ماده شفاف و ژله مانندی است که مرکز چشم را پر می کند. خون نشت کرده باعث کدر شدن زجاجیه شده و به صورت نسبی مانع عبور نور از مردمک به پرده شبکیه می شود در نتیجه تصویر تار و درهم می شود. این رگهای خونی غیرطبیعی ممکن است تبدیل به بافت سفتی شده که شبکیه را از پشت چشم جدا کنند و باعث جدا شدگی پرده شبکیه شوند که در صورت عدم درمان می تواند منجر به کاهش شدید دید و کوری شود.

رگهای خونی غیرطبیعی همچنین ممکن است اطراف مردمک، روی عنبیه (قسمت رنگی چشم) رشد کرده و با افزایش فشار داخل چشم باعث ایجاد آب سیاه شود. رتینوپاتی دیابتی تکثیری (پرولیفراتیو) شدیدترین نوع بیماری شبکیه ناشی از دیابت می باشد. حدود ۲۰٪ افراد دیابتی به آن مبتلا می شوند و می تواند باعث کاهش شدید دید و کوری شود.

علامت های رتینوپاتی دیابتی چیست؟

 رتینوپاتی غیرپرولیفراتیو مرحله ای است که گاهی علائم خفیفی دارد و حتی ممکن است بدون علامت باشد ولی اگر نقطه حساس دید (ماکولا) درگیر شود، کاهش بینایی پدید خواهدآمد. زمانی که خونریزی اتفاق بیافتد، ممکن است دچار اختلال در دید یا حتی از بین رفتن دید شود. رتینوپاتی پرولیفراتیو بدون درد است اما یک نوع شدید و جدی از بیماری است که باید به سرعت درمان گردد. حاملگی و فشار خون بالا ممکن است سبب تشدید رتینوپاتی شوند.

رتینوپاتی دیابتی چگونه تشخیص داده می شود؟

 بهترین راه مقابله با رتینوپاتی دیابتی، معاینه چشم پزشکی منظم توسط چشم پزشک می باشد، زیرا رتینوپاتی ممکن است تا مدت ها بدون علامت باشد. لازم به ذکر است که این بیماری با درمان صحیح و به موقع بهبود می یابد.

برای دریافت نوبت اینترنتی در سایت کلینیک چشم پزشکی صدرا کلیک کنید

رتینوپاتی دیابتی چگونه درمان می شود؟

 درمان این عارضه با توجه به عوامل زیر است:

سن
تاریخچه پزشکی
شیوه زندگی
میزان تخریب شبکیه چشم

 به هر حال باید به طور منظم توسط چشم پزشک معاینه صورت گیرد.

 روش‏های درمانی مختلفی برای رتینوپاتی دیابتی وجود دارد که به دو نوع آن اشاره می شود:

1- جراحی با لیزر یا لیزر درمانی

2- برداشتن زجاجیه (ویترکتومی)

«خونریزی شبکیه» چیست؟

 مثل بقیه موارد اختلال شبکیه، تجربه هر شخصی از خونریزی متفاوت است. بعضی بیماران، آن را شبیه به مگس پران و برخی با اشکالی شبیه به تار عنکبوت توصیف می کنند. بعضی می گویند مثل این است که فرد از خلال یک پرده تاریک یا لکه های متراکم یا سیاهی های تکه ای که توسط یک هاله نازکتر احاطه شده اند، نگاه می کند. خونریزی دردناک نیست ولی از دست دادن دید به ویژه اگر ناگهانی باشد، ترسناک و پریشان کننده است. گاهی شاید پیدایش سردرد یا دردی در پشت چشم، هشدار دهنده بروز قریب الوقوع یک خونریزی باشد.

اگر خونریزی به وقوع بپیوندد چه باید کرد؟

 اگر خونریزی به وقوع بپیوندد، باچشم پزشک خود تماس بگیرید تا در اولین فرصت شما را ببیند. اگر بینایی به طرز بدی دچار اشکال شده باشد، شاید از شما خواسته شود چند هفته صبر کنید تا خون در چشم شما جذب گردد. زمانی که چنین شد، چشم پزشک خواهد توانست منبع خونریزی را که نیاز به درمان دارد، ببیند. ممکن است به شما گفته شود که از بلند کردن و هل دادن اجسام سنگین پس از یک حمله خونریزی خودداری کنید. از چشم پزشک خود بخواهید دستورهای خاص در مورد اینکه در این شرایط چه باید بکنید و چه نباید بکنید (مثلاٌ چه وقت می توانید دوباره ورزش کنید) را به شما بدهد.

آیا راهی برای جلوگیری از خونریزی وجود دارد؟

 فعلاٌ خیر، اما لیزر درمانی به کنترل خونریزی هایی که به تازگی اتفاق افتاده اند کمک می کند. به علت اینکه دیابت عروق کوچک چشم را مبتلا می کند، رگهای ریز پرده شبکیه مسدود می شوند و در آن نقاط به علت نرسیدن خون، با خاصیت جبرانی رگهای جدیدی پدید می آید که این رگها سلولهای محافظ ندارند و وقتی خون وارد آنها میشود، به داخل حفره زجاجیه نشت پیدا می کند و ادامه این خونریزی ها در نهایت به کنده شدن شبکیه می انجامد. متأسفانه خونریزی هم در حال استراحت و هم در غیراستراحت، می تواند اتفاق بیفتد. زمانی که لیزر درمانی موفقیت آمیز باشد خونریزی متوقف خواهد شد.

نقش فرد دیابتی در درمان اختلالات بینایی چیست؟

 با رعایت رژیم غذایی صحیح و توجه به مصرف درست و دقیق داروهای تجویز شده توسط چشم پزشک، می توانید قند خون را کنترل کنید.  همچنین باید از مصرف سیگار جداٌ بپرهیزید و فشار خون خود را در محدوده طبیعی نگه دارید.

نکته مهم اینکه:

با کنترل صحیح قند خون می توان از پیدایش مشکلات بینایی جلوگیری نمود.