نارسایی قلبی در نوزادان، کودکان و نوجوانان 

برای رشد و تکامل کودک، قلب باید عملکرد طبیعی پمپاژ خود را حفظ کند تا خون به صورت بهینه در بدن جریان داشته باشد. با این حال گاهی اوقات ممکن است قلب کودک به دلایلی به طور طبیعی کار نکند. اصطلاح نارسایی قلبی توصیفی است که در آن قلب به درستی کار نمی کند. این اصطلاح به معنای توقف کار قلب نیست بلکه به معنای این است که قلب آنطور که باید، به خوبی کار نمی کند.

نارسایی قلبی در بزرگسالان، به دلیل اثرات استعمال دخانیات، فشار خون بالا، دیابت، بیماری عروق کرونر و مشکلات دریچه ای قلب رخ می دهد. اما نارسایی قلبی در نوزادان، کودکان و نوجوانان اغلب به دلایل دیگری اتفاق می افتد. در نتیجه شناخت ، نحوه تشخیص، درمان و دوران بهبود بیماری در کودکان بسیار اهمیت دارد.

متخصصات قلب دو علت اصلی را در نارسایی قلبی کودکان دخیل می دانند:

• نارسایی در گردش خون: در این مورد خون به دلیل نقص مادرزادی قلب، در داخل قلب مخلوط می شود.
•  اشکال در پمپاژ: زمانی که عضله قلب آسیب می بیند و دیگر به صورت طبیعی منبسط و منقبض نمی شود.

 

چه عواملی باعث نارسایی قلبی در کودکان می شود؟

 نقص در گردش خون بیش از حد

حدود ۱ درصد از کل نوزادان تازه متولد شده نوعی نقص در ساختار قلبی خود دارند. در برخی از این نقص ها، سوراخ هایی بین بطن راست و چپ قلب وجود دارد. به دلیل وجود این سوراخ ها، خون های فاقد اکسیژن و غنی از اکسیژن در داخل قلب مخلوط می شوند.

نقص رگهای خونی در سر یا سایر قسمت های بدن (بدشکلی AV) می تواند باعث اختلاط مشابه خون فاقد اکسیژن و غنی از اکسیژن اما در خارج از قلب شود.

 

دریچه های غیر طبیعی قلب نیز می توانند باعث نارسایی قلبی شوند. برای مثال دریچه ای که به طور غیر طبیعی تشکیل شده است، به درستی بسته نشده و باعث برگشت خون می شود.

عفونت استرپتوکوکی نیز می تواند منجر به آسیب به دریچه های قلب و برگشت خون شوند.

 

در نهایت، کم خونی نیز می تواند منجر به نارسایی قلبی شود. این نقایص منجر به نقص در گردش خون می شود. در هر پمپاژ قلبی، الگوی جریان خون در قلب با مشکل مواجه شده و جریان طبیعی خون به جلو قطع می شود . در کم خونی پمپاژ قلب ناکارآمد است.

 

خرابی و نقص در پمپاژ

مانند قلب بزرگسالان، قلب کودک نیز ممکن است دچار نقص پمپاژ شود. این نقص می تواند در اثر عفونت ویروسی ایجاد شود که در غیر این صورت به عضله طبیعی قلب آسیب می رساند.

نارسایی پمپاژ قلبی می تواند به دلیل مشکلات موجود در عروق کرونر به وجود آمده و از جریان مؤثر خون در عضله قلب جلوگیری کند. چنین مشکلاتی در عروق کرونر می تواند از بدو تولد یا در نتیجه عفونت ایجاد شود.

 

برخی از داروهای خاص که برای درمان سایر مشکلات پزشکی (مانند سرطان یا لوسمی) به کار می روند نیز می توانند به عضله قلب آسیب برسانند.

سیستم هدایت الکتریکی قلب نیز ممکن است از بدو تولد غیرطبیعی باشد یا در اثر عفونت آسیب ببیند و باعث شود تا ضربان قلب بیش از حد تند و یا بسیار ضعیف شود. گاهی اوقات یکی از دریچه های قلب به درستی باز نمی شود و باعث برگشت فشار به داخل دهلیز ها شود.

 

ضربه شدید به قفسه سینه نیز به ندرت ممکن است به قلب آسیب برساند. کودکان مبتلا به دیستروفی عضلانی ممکن است در نهایت دچار مشکلاتی در عضله قلب خود شوند.

 

در هر یک از این شرایط، عضله قلب عملکرد طبیعی نداشته و پمپاژ آن ناکارآمد خواهد بود.

 

علائم احتمالی در کودکان مبتلا به نارسایی قلبی:

مشکلات تنفسی

تغذیه یا رشد ضعیف

تعرق مفرط

فشار خون پایین

 

نحوه تشخیص نارسایی قلبی

در نوزادان، نارسایی قلبی اغلب با مشکلات تنفسی، تغذیه و رشد ضعیف ، تعریق زیاد یا حتی فشار خون پایین همراه است.

گاهی اوقات، نارسایی قلبی می تواند مشابه سایر مشکلات جسمی مانند گرفتگی عضلات معده( قولنج معده)، ذات الریه یا سایر عفونت های تنفسی باشد.

اغلب والدین ممکن است متوجه شوند که شیر دادن به کودک بیشتر از حد معمول طول می کشد یا بعد از مدت کوتاهی کودک علاقه ای به  خوردن غذا ندارد.

اگر نارسایی قلبی ناشی از ضربان قلب سریع باشد، ممکن است پدر و مادر تپش قلب را از طریق حرکات سریع قفسه سینه هنگامی که کودک یا نوزاد در حالت خواب یا استراحت است احساس کنند.

کودکان و نوجوانان با سن بیشتر ممکن است از خستگی شکایت کنند. به خصوص اگر عفونت ویروسی باعث آسیب به عضله قلب شده باشد.

 

اگر پزشک شک کند که کودک ممکن است علائم نارسایی قلبی داشته باشد، با گرفتن عکس رادیولوژی می تواند بزرگ شدن قلب را تشخیص دهد. همچنین ممکن است شما را برای ارزیابی و آزمایش بیشتر به یک متخصص قلب کودکان  ارجاع دهد.

 

آزمایشات اضافی می تواند شامل  الکتروکاردیوگرافی (EKG یا ECG) برای ارزیابی ریتم قلب یا سونوگرافی قلب (اکوکاردیوگرافی) برای ارزیابی ساختار قلب و عملکرد آن باشد.

هر دوی این آزمایش ها ساده هستند و به طور معمول در مطب پزشک یا کلینیک انجام می شوند. هیچ یک از این دو آزمایش دردناک نیستند. با این حال، بسته به سن و توانایی کودک شما برای همکاری، ممکن است برای کسب  بهتر نتایج نیاز به استفاده از آرامبخش باشد.

 

گاهی ممکن است برای ارزیابی عملکرد قلب و ریه، برای کودکان بزرگتر از ۴ سال تست ورزش انجام شود.

در بعضی مواقع، انجام آزمایش های دقیق و تهاجمی تری به نام کاتتریزاسیون قلب ضروری است.

در این آزمایش، یک لوله پلاستیکی کوچک (به نام کاتتر) از رگ خونی پا یا بازو به داخل قلب هدایت می شود. از کاتتر برای ثبت فشار و میزان اکسیژن در قسمت های مختلف قلب استفاده می شود. معمولاً مقدار کمی ماده رنگی اشعه ایکس (یا ماده حاجب) برای ساخت فیلمی از عملکرد قلب و عروق کرونر نیز تزریق می شود.

برای انجام این آزمایش به کودکان اغلب داروی آرامبخش تزریق می شود تا بهترین نتیجه را کسب شود. از آنجا که این تست در یک اتاق مخصوص آزمایش کاتتریزاسیون یا آزمایشگاه انجام می شود، ممکن است کودک شما یک روز  برای مراقب بیشتر در بیمارستان یک کلینیک بستری شود.

 

اگرچه نارسایی قلبی می تواند برای هر کودکی اتفاق بیفتد، اما لزوما یک بیماری ناامید کننده و درمان ناپذیر نیست. بسیاری از عوامل نارسایی قلبی قابل درمان هستند.بنابراین درک علل و روشهای درمان نارسایی قلبی در کودکان توسط والدین و اعضای خانواده حائز اهمیت است.