انسفالیت، یا التهاب بافت مغز، عارضه نادری است. اما هنگامی که بروز می‌کند، می‌تواند بسیار خطرناک بوده و، بسته به محل بروز آن در مغز، باعث تغییرات شخصیتی، ضعف و سایر علائم شود. کودکان، سالخوردگان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف، آسیب‌پذیرترین گروه‌ها در برابر این بیماری هستند. این بیماری معمولاً حاصل یکی از چند نوع عفونت ویروسی به خصوص است، که به همین علت گاهی اوقات به آن انسفالیت ویروسی گفته می‌شود. بسیاری از مبتلایان به انسفالیت، کاملاً بهبود می‌یابند. مناسب‌ترین درمان و شانس بیمار برای بهبودی به نوع ویروس و شدت التهاب بستگی دارد. در انسفالیت حاد، عفونت مستقیماً سلول‌های مغز را درگیر می‌کند. در انسفالیت همراه عفونت، ظرف یک تا دو هفته بعد از ایجاد عفونت ویروسی یا باکتریایی، مغز و نخاع ملتهب میشوند.
انسفالیت حاد یک بیماری پیچیده و شدید است. افراد مبتلا به این بیماری عموماً به سرعت دچار تب، سردرد، تشنج و نقایص عصبی کانونی میشوند. تشخیص این بیماری اغلب کار دشواری بوده و برنامه‌های درمانی موجود برای آن نیز هنوز نقایص بسیاری دارند. در اکثر موارد، علی‌رغم ارزیابی‌های بالینی گسترده، دلیل انسفالیت مشخص نمی‌شود. البته، ما اکنون به نقطه‌ای رسیدیم که می‌توانیم از تکنیک‌های پیشرفته پزشکی و آزمایشگاهی برای تشخیص و درمان انسفالیت استفاده کنیم. همچنین، می‌دانیم که شناسایی سریع انسفالیت به همراه روش‌های تشخیص و درمانی پیشرفته احتمال بهبود نتیجه را در مبتلایان به این بیماری افزایش می‌دهد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درمورد روش‌های درمانی و تشخیصی مربوط به بیمارهای مغزی و نخاعی همچون انسفالیت مغری در کودکان و بزرگسالان می‌توانید با ما از طریق شماره 02188415320 تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
- 1 علت بروز انسفالیت
- 2 عوامل خطرزا
- 3 انسفالیت چه علائمی دارد؟
- 4 انسفالیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- 5 چه درمان‌هایی برای انسفالیت وجود دارد؟
- 6 پیش آگهی (شانس بهبودی)
- 7 چگونه می‌توان از انسفالیت پیشگیری کرد؟
علت بروز انسفالیت
انسفالیت ویروسی در طول یا بعد از عفونت ناشی از برخی از بیماری‌های ویروسی مانند آنفولانزا، تب‌خال، سرخک، اوریون، سرخجه، هاری، آبله مرغان و امثال آن رخ می‌دهد. ویروس نوع یک تب‌خال یکی از شایع‌ترین و جدی‌ترین علل انسفالیت ویروسی است. انسفالیت مرتبط با تب‌خال می‌تواند به سرعت بروز کرده و باعث تشنج یا تغییرات روانی و حتی کما یا مرگ شود. این نوع انسفالیت زمانی رخ می‌دهد که ویروس نوع یک تب‌خال به جای حرکت در بدن و تولید علائم شایع‌تر خود، مانند ایجاد تاول در پوست، به مغز می‌رود. تشخیص و درمان زود هنگام انسفالیت تب‌خال می‌تواند جان بیمار را نجات دهد. البته، ابتلا به تب‌خال احتمال ابتلا به انسفالیت را افزایش نمی‌دهد.
انسفالیت آربوویروس شکل دیگری از انسفالیت ویروسی است. این بیماری به وسیله ویروس‌های مختلفی به وجود می‌آید که توسط حشرات (مانند پشه‌ها و انواع ساس و کنه) منتقل میشوند. عفونت‌های آربوویروسی، برخلاف تب‌خال، فصلی هستند، و عمدتاً در تابستان و اوایل پاییز رخ می‌دهند؛ این عفونت‌ها بر اساس منطقه دسته‌بندی و نام‌گذاری میشوند، مانند انسفالیت سنت لوئیس. در موارد نادر عفونت‌های باکتریایی، قارچی، انگلی یا ریکتزی نیز می‌توانند باعث انسفالیت شوند. سرطان یا حتی قرار گرفتن در معرض برخی داروها یا سموم هم می‌تواند باعث انسفالیت شود.
عوامل خطرزا
عواملی که می‌توانند احتمال ابتلا به انسفالیت را افزایش دهند عبارتند از:
- زندگی، کار یا بازی کردن در ناحیه‌هایی که در آن‌ها ویروس‌های قابل انتقال توسط پشه شایع هستند
- واکسینه نشدن در برابر بیماری‌هایی مانند:
- سرخک
- اوریون
- آبله مرغان
- بیماری فلج اطفال
- ابتلا به سرطان
- مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بعد از پیوند عضو
- ابتلا به ایدز
انسفالیت چه علائمی دارد؟
علائم انسفالیت معمولاً شدید و ناگهانی هستند. آن‌ها عبارتند از:
- تب
- کسل بودن، خواب آلودگی و گاهی اوقات کما
- سردرد
- تغییرات شخصیتی، زودرنجی یا طغیان‌های عاطفی
- گیجی
- ضعف در یک یا چند ناحیه از بدن
- تشنج
- ایجاد برآمدگی‌های کوچک نرم در نوزادان
در صورت مشاهده هر کدام از این عوامل باید به پزشک مراجعه شود.
انسفالیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پزشک برای تشخیص انسفالیت، علائمتان را بررسی کرده و در مورد بیماری‌هایی که اخیراً داشته‌اید و هرگونه احتمال قرارگیری در معرض ویروس (برای مثال، قرار داشتن در نزدیکی افراد بیمار یا پشه‌ها یا ساس و کنه‌ها) سؤالاتی می‌پرسد. پزشک همچنین ممکن است یکی از آزمایش‌های ام‌آرآی، کشیدن مایع نخاعی یا نوار مغز را تجویز کند.
برخی آزمایش‌های خون، که برای بررسی حضور باکتری‌ها یا ویروس‌ها و یا سلول‌های ایمنی تولید شده در پاسخ به آن‌ها انجام میشوند، نیز می‌توانند مفید باشند. همچنین، در موارد نادر، برای تأیید تشخیص بیمارانی که علائم آن‌ها بدتر شده و به درمان‌ها جواب نمی‌دهند، نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت مغز ضروری می‌شود. عموماً تشخیص نوع انسفالیت برای تجویز درمان مناسب بسیار ضروری است.
چه درمان‌هایی برای انسفالیت وجود دارد؟
از آنجا که عوارض ناشی از انسفالیت در بسیاری از موارد جدی هستند، مبتلایان به آن می‌بایست بستری شوند. نوع درمان تا حد زیادی به سن و شرایط بیمار و همچنین نوع و علت بیماری بستگی دارد. اگر انسفالیت ناشی از عفونت باکتریایی باشد، می‌توان آن را با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد. درمان انسفالیت تب‌خال شامل مراقبت‌های حمایتی و همچنین درمان‌های ضدویروسی با داروهایی مانند آسیکلوویر است. از درمان‌های دیگری نیز برای پایین آوردن تب، افزایش رطوبت بدن، درمان تشنج‌ها و کاهش فشار در جمجمه استفاده می‌شود. بسیاری از افراد، با درمان و مراقبت مناسب از انسفالیت بهبود می‌یابند. البته، نوزادان و سالخوردگان در معرض خطر بالاتری برای دچار شدن به آسیب دائمی مغز هستند.
پیش آگهی (شانس بهبودی)
شانس بهبودی از انسفالیت برای افراد مختلف متفاوت است. برخی موارد، خفیف، کوتاه و نسبتاً خوش‌خیم هستند، که در چنین شرایطی بیمار به طور کامل بهبود می‌یابد. سایر موارد شدید هستند و می‌توانند باعث بروز آسیب‌های دائمی یا حتی مرگ شوند. فاز حاد انسفالیت 1 تا 2 هفته طول می‌کشد، و در این مدت تب و علائم عصبی به تدریج یا به شکل ناگهانی بروز می‌کنند. معمولاً علائم عصبی برای بهبود کامل به چند ماه زمان نیاز دارند. با تشخیص زود هنگام و درمان سریع، اکثر بیماران از مننژیت بهبود می‌یابند. البته، گاهی اوقات، بیماری چنان سریع پیش می‌رود که، علی‌رغم درمان زود هنگام، مرگ در طول 48 اول رخ می‌دهد.
چگونه می‌توان از انسفالیت پیشگیری کرد؟
تا کنون پیشرفت‌های زیادی در زمینه پیشگیری از برخی از علل انسفالیت حاصل شده است. ریشه‌کن شدن آبله مرغان، و وجود واکسن‌های پیشگیری از اوریون، سرخک و سرخجه باعث کاهش موارد بروز انسفالیت، خصوصاً در کودکان، شده است. واکسن‌هایی نیز برای افرادی که به نواحی پرخطر مسافرت می‌کنند تولید شده است. سایر راه‌های پیشگیری عبارتند از اجتناب از ویروس‌های عامل این بیماری مانند (ویروس تب‌خال) و حفاظت از خود در برابر نیش پشه‌ها و انواع ساس و کنه است.
علت التهاب مغزی + تشخیص و درمان
التهاب مغزی چیست التهاب مغز یا آنسفالیت عموماً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود. این بیماری که معمولاً به عنوان «تب مغزی» نیز…
