شناخت مزاج و طبیعت اعضای بدن 

هر کدام از اعضای بدن دارای مزاج خاص خود می‌باشد، بنابراین ما در این پست از مجله اینترنتی طبایع، به بررسی و شناخت مزاج هر یک از اعضای بدن پرداخته ایم؛ چرا که شناخت مزاج اعضای بدن کمک شایانی به شناخت بیماری و پیشگیری از آن می‌کند.

نظر دو تن از پزشکان طب سنتی در مورد مزاج اعضای بدن

 دکتر مژگان تن ساز

• دکتر مژگان تن ساز، دستیار دکترای رشته طب سنتی در یکی از مصاحبه های خود، در خصوص مزاج اعضای بدن، بیان داشته است که: مزاج اعضای بدن انسان از نظر ترکیب نسبی ارکان متفاوت است و اندام‌های بدن دارای مزاج‌های متفاوت هستند.
• وی گفت: قلب گرم‌ترین عضو بدن است و پس از آن کلیه، کبد، طحال، شریان، ورید و بدن به ترتیب گرم‌ترین اعضای بدن هستند.
• و ئر ادامه اظهار داشت: پیه و چربی سرد‌ترین نقاط بدن هستند همچنین مو، استخوان، غضروف، رباط، غشاء، عصب، مغز و به ترتیب از سردترین نقاط بدن محسوب می‌شوند.
• این دستیار طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، همچنین اضافه کرد: از مرطوب‌ترین اعضای بدن می‌توان به چربی و از خشک‌ترین‌ها قسمت‌های بدن، می‌توان به مو و ناخن اشاره کرد.

دکتر مهدی یوسفی

• مهدی یوسفی درباره مزاج‌ اندام‌های مختلف اظهار داشته است که: اندام‌های مختلف بدن مزاج‌های گوناگون دارند.
• به‌گفته وی قلب دارای طبیعت گرم و خشک، کبد دارای طبیعت گرم و تر، گوشت و عضله دارای طبیعت گرم و تر، دماغ یا مغز دارای طبیعت سرد و تر، عصب دارای طبیعت سرد و تر، چربی دارای طبیعت سرد و تر، مو دارای طبیعت سرد و خشک و استخوان دارای طبیعت سرد و خشک است.

معرفی اندام‌هایی که دارای طبیعت گرم هستند

• این متخصص طب سنتی افزود: اعضایی مانند روح و قلب، خون، کبد، ریه, لحم یا گوشت، عضله، طحال، کلیه، شریان، ورید و پوست دارای طبیعت گرم هستند، البته پوست بدن متعادل‌ترین طبع را دارد.

معرفی اندام‌هایی که دارای طبیعت سرد هستند

• یوسفی اضافه کرد: اعضا یا اندام‌هایی مانند بلغم، شحم یا چربی، مو، استخوان، غضروف، رباط، وتر، غشا، عصب، نخاع، دماغ یا مغز دارای طبیعت ذاتی سرد هستند.

معرفی اندام‌هایی که طبیعت تر دارند

• این متخصص طب سنتی ادامه داد: بلغم، خون، سمین (چاقی)، شحم یا چربی، دماغ یا مغز، نخاع، لحم پستان و انثیین یا تخمدان‌ها، ریه، کبد، طحال، کلیه، عضله و پوست همه دارای طبیعت تر هستند.

معرفی اندام‌هایی که دارای طبیعت خشک هستند

• این متخصص طب سنتی خاطر نشان کرد: مو، استخوان، غضروف، رباط، وتر، غشا، شریان، ورید، عصب حرکت، قلب، عصب حسی و پوست دارای طبیعت خشک هستند.
• برای پیدا کردن طبع اصلی اندام‌ها باید در این ۴ نوع طبیعت جستجو کنید، به‌عنوان مثال کبد جزو اندام‌هایی است که هم گرم و هم تَر پس طبیعت آن گرم و تَر است یا قلب که جزو اندام‌هایی است که هم گرم و هم خشک است, پس طبیعت آن گرم و خشک می‌شود.

شناخت کلی مزاج مهم ترین اعضای بدن

• قلب گرم‌ترین و خشک‌ترین عضو بدن است؛ زیرا تنها عضو پرحرکت است که لازمه حرکت زیاد آن حرارت و خشکی زیاد است و اگر قلب این حرارت و خشکی را از دست بدهد بزرگ، تنبل و دچار نارسایی می‌شود.
• کبد گرم‌ترین و مرطوب‌ترین عضو است زیرا مهمترین عامل رشد و تغذیه بدن است و رشد و نمو بدن با گرمی و رطوبت کافی به وجود می‌آید.
• استخوان سردترین عضو است و غلبه خاک عنصری در آن باعث سخت بودن و ثبات می‌شود. غلبه رطوبت بر استخوان سبب نرمی استخوان می‌شود.
• چربی، سرد و تر است و افرادی که کم‌ فعالیت می‌کنند دچار تجمع چربی و پدیده چاقی می‌شوند.
• همچنین مغز هم سرد و تر آفریده شده تا به علت ورود اطلاعات فراوان دچار غلبه گرمی و خشکی نشود. غلبه گرمی و خشکی بر مغز موجب تحریک‌پذیری، بی‌خوابی و اضطراب می‌شود.
• دست و انگشتان، نیز معتدل‌ترین عضو بدن هستند.

اندام ها دارای مزاج گرم (به ترتیب اولویت)

1. گرم ترین اندام‌های بدن انسان، روان (روح ) است و دل (قلب) که خواستگاه روان است.
2. خون که با وجود منشاء ش از کبد به مناسبت اصطحکاک دائم با قلب از کبد گرم تر شده است.
3. کبد که شبیه خون لخته شده است.
4. گوشت که از لحاظ گرمی پس از کبد قرار می‌گیرد.
5. ماهیچه‌ها که گرمای آن‌ها به سبب آمیزش با عصب و زرد پی (رباط) از گوشت ساده کم‌تر است.
6. طحال که خون در آن به رنگ تیره (سیاه =سودا) در امده است (منشا بیماری سودا طحال است).
7. کلیه که خون در چهار چوب ساختمانی آن زیاد است.
8. دسته رگ های ضرباندار (شریان ‌ها یا سرخرگ ‌ها)
9. پوست معتدل کف دست.

اندام های دارای مزاج سرد به (ترتیب اولویت)

1. بلغم
2. پیه (دنبه = بافت همبند)
3. چربی ( روغن خون یا بافت‌ها )
4.  مو
5.  استخوان
6. غضروف
7. زرد پی (رباط)
8. وتر (تاندون)
9. غشاء (شامه یا صفاق)
10. عصب
11. نخاع
12. مغز
13.  پوست

اندام های دارای مزاج مرطوب (به ترتیب اولویت)

1.  بلغم
2. خون
3. چربی
4.  پیه
5. مغز
6. نخاع
7. گوشت پستان و بیضه ها
8. ریه
9. کبد
10. طحال
11.  کلیه
12. ماهیچه
13.  پوست

اندام های دارای مزاج خشک (به ترتیب اولویت)

1. مو
2. استخوان
3. غضروف
4. زرد پی
5. وتر
6. غشاء
7. شریان ها
8. وریدها
9. عصب حرکتی (این عصب سرد تر و خشک تر از حد اعتدال است)
10. عصب حسی
11. قلب
12. پوست

حرف آخر…

مزاج شناسی اعضای بدن ، می‌توانند برای درمان بیماری های مختلف به ما کمک کنند تا داروی مورد نظر با توجه به مزاج اعضای بدن تجویز شوند و بدانیم که بیماری هایی که عارض می‌شوند از طریق چه داروهایی باید درمان شوند.

دکتر مژگان تن ساز

متخصص طب سنتی (زنان) ؛ عضو هیئت‌علمی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

دکتر مهدی یوسفی

متخصص طب سنتی