نارسایی کلیه چیست؟ علائم ، تشخیص و درمان 

نارسایی کلیه چیست؟

نارسایی کلیه، زمانی رخ می دهد که کلیه ها قابلیت تصفیه مواد زائد از خون را از دست می دهند.

کلیه ها، اندام هایی به صورت جفت هستند که در نیمه تحتانی کمر قرار گرفته اند.هر کلیه در یک طرف ستون فقرات قرار دارد.

این اندام ها خون را تصفیه
می کنند و مواد سمی را از بدن دفع می کنند.

کلیه ها، مواد سمی را به
مثانه می فرستند، که سپس بدن طی ادرار، آن ها را دفع می کند.

فاکتورهای بسیاری می تواند
در سلامت و عملکرد کلیه مداخله کند، مانند:

• قرار گرفتن در معرض آلاینده
  های محیطی یا داروهای خاص
• بیماری های حاد و مزمن خاص
• از دست دادن شدید آب
• آسیب کلیه

اگر کلیه نتواند کار مقرر
خود را انجام دهد، بدن، حجم زیادی از سموم را متحمل می شود.

این امر می تواند منجر به
نارسایی کلیه شود که اگر درمان نشود، می تواند زندگی فرد را تهدید کند.

علائم نارسایی کلیه

عموما فرد دارای نارسایی
کلیه، علائم بیماری معدودی نشان خواهد داد.

گاهی هیچ علامتی وجود
ندارد. علائم احتمالی عبارت اند از:

• کاهش میزان ادرار
• تورم ساق پاها، قوزک پا و
  پاها به خاطر محبوس شدن مایعات، به دلیل ناتوانی کلیه ها در دفع مواد زائد
• کوتاه شدن بی دلیل تنفس
• حالت تهوع ماندگار
• درد یا فشار در قفسه سینه
• تشنج
• کما

نشانه های اولیه نارسایی کلیه

یافتن نشانه های بیماری کلیه در مراحل ابتدایی، ممکن است دشوار باشد. این نشانه ها اغلب ظریف هستند و تشخیص آن ها سخت است.

اگر
فردی علائم اولیه بیماری کلیوی را تجربه کند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش خروجی ادرار
• احتباس مایعات که منجر به
  تورم در اندام ها می شود
• کوتاه شدن تنفس

دلایل نارسایی کلیه

نارسایی
کلیه می تواند نتیجه عارضه ها و دلایل متعددی باشد.

معمولاعلت، نوع نارسایی کلیوی را نیز تعیین می کند.

معمولا
افرادی که بیش از همه در خطر هستند، یکی یا بیش از یکی از دلایل زیر را دارند:

قطع جریان خون کلیه ها

قطع
ناگهانی جریان خون کلیه ها، می تواند نارسایی کلیوی را سرعت بخشد.

برخی
از عارضه هایی که باعث قطع جریان خون کلیه ها می شوند، عبارت اند از:

• حمله قلبی
• بیماری قلبی
• زخم کبد یا نارسایی کبد
• سوختگی شدید
• واکنش آلرژیک
• عفونت شدید مثل سپسیس

فشار
خون بالا و داروهای ضد التهاب نیز می تواند جریان خون را کاهش دهد.

مشکلات دفع ادرار

زمانی که بدن نتواند ادرار را دفع کند، سموم انباشته می شوند و بار اضافی بر کلیه ها وارد می کنند. برخی سرطان ها می توانند مسیر عبور ادرار را مسدود کنند، مثل:

• پروستات (شایع ترین نوع در
  مردان)
• روده بزرگ
• گردن رحم
• مثانه

عارضه
های دیگری که می توانند در ادرار کردن مداخله ایجاد کنند و احتمالا منجر به
نارسایی کلیه شوند عبارت اند از:

• سنگ کلیه
• بزرگ شدن پروستات
• لخته های خونی درون مجرای ادراری
• آسیب به عصب هایی که مثانه را کنترل می کنند

سایر دلایل

موارد
دیگری که ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود عبارت اند از:

• وجود لخته خون در داخل یا
  اطراف کلیه ها
• عفونت
• حجم زیاد سموم ناشی از
  فلزات سنگین
• مواد مخدر و الکل
• واسکولیت، التهاب عروق خونی
• لوپوس، یک بیماری خود ایمنی
  که می تواند باعث التهاب بسیاری از اندام ها شود
• گلومرولونفریت، التهاب عروق
  خونی کوچک کلیه
• سندروم اورمی همولیتیک، که
  شامل شکسته شدن گلبول های قرمز خون، در نتیجه ی یک عفونت باکتریایی، معمولا در
  روده است
• مولتیپل مییلوما، سرطان
  پلاسما سل ها در مغز استخوان
• تصلب پوست، یک عارضه خود
  ایمنی که بر پوست اثر می گذارد
• پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک،
  اختلالی که باعث ایجاد لخته های خونی در عروق کوچک می شود
• داروهای شیمی درمانی که
  سرطان را درمان می کنند و برخی از بیماری های خود ایمنی
• رنگ هایی که در برخی تست
  های تصویربرداری استفاده می شوند
• آنتی بیوتیک های معین
• دیابت کنترل نشده

5 نوع نارسایی کلیه

پنچ
نوع مختلف از نارسایی کلیه وجود دارد:

نارسایی پیش کلیوی حاد

جریان
ناکافی خون به کلیه ها می تواند باعث نارسایی پیش کلیوی حاد شود.

کلیه
ها بدون وجود جریان خون کافی، نمی توانند سموم را از خون تصفیه کنند.

معمولا
این نوع از نارسایی کلیوی، می تواند پس از تعیین علت کاهش جریان خون توسط پزشک،
درمان شود.

نارسایی ذاتی حاد کلیه

نارسایی
ذاتی حاد کلیه می تواند از آسیب مستقیم به کلیه ها، مثل ضربه فیزیکی یا تصادف،
ناشی شود.

دلایل
دیگر، شامل حجم زیاد سموم و ایسکمی است، که به معنی فقدان اکسیژن در کلیه ها است.

موارد
زیر ممکن است باعث ایسکمی شود:

• خونریزی شدید
• شوک
• انسدد عروق خونی کلیوی
• گلومرولونفریت

نارسایی پیش کلیوی مزمن

زمانی
که به مدت طولانی، جریان خون کافی به کلیه ها نرسد، آن ها شروع به جمع شدن می کنند
و توانایی فعالیت خود را از دست می دهند.

نارسایی ذاتی مزمن کلیه

این
مشکل، زمانی اتفاق می افتد که به علت بیماری ذاتی کلیه، آسیب طولانی مدت به کلیه
ها وارد می شود.

بیماری
ذاتی کلیه، ناشی از آسیب مستقیم به کلیه ها، مانند خونریزی شدید یا فقدان اکسیژن
است.

نارسایی پس کلیوی مزمن

انسداد
طولانی مدت مجرای ادراری، از ادرار کردن جلوگیری می کند.

این
امر، منجر به فشار و آسیب احتمالی به کلیه می شود.

تست نارسایی کلیه

تست
های متعددی وجود دارد که پزشک می تواند برای تشخیص نارسایی کلیه از آن ها استفاده
کند.

آنالیز ادرار

ممکن
است پزشک، یک نمونه ادراری برای بررسی هرگونه ناهنجاری، از جمله پروتئین یا قند
غیر طبیعی که به ادرار وارد می شود، بگیرد.

ممکن
است پزشک، یک تست رسوبات ادراری نیز انجام دهد. این تست، میزان گلبول های قرمز و
سفید را اندازه گیری می کند، به جستجوی سطوح بالای باکتری و تعداد زیادی از ذرات
لوله شکل، به نام قالب های سلولی می پردازد.

اندازه گیری حجم ادرار

اندازه گیری خروجی ادرار،
یکی از ساده ترین تست ها برای کمک به تشخیص نارسایی کلیه است.

برای مثال، خروجی پایین
ادرار، ممکن است نشان دهنده این باشد که بیماری کلیوی، به علت انسداد ادراری است
که خود می تواند منجر به بیماری ها یا آسیب های گوناگون شود.

نمونه های خونی

ممکن
است پزشک، دستور انجام تست خون برای اندازه گیری موادی را دهد که توسط کلیه، تصفیه
می شوند، مانند نیتروژن اوره خون (BUN) و کراتینین (Cr).

افزایش
سریع سطوح این مقادیر، ممکن است نشان دهنده نارسایی حاد کلیه باشد.

تصویربرداری

تست
هایی مثل فراصوت، MRI و سی تی اسکن،
تصاویری از کلیه ها و مجرای ادراری فراهم می کند.

این
تصاویر به پزشک کمک می کند بتواند به جستجوی انسدادها یا ناهنجاری ها در کلیه ها
بپردازد.

نمونه بافت کلیه

نمونه های بافتی، برای
رسوبات غیرطبیعی، زخم ها یا ارگانیسم های عفونی، مورد بررسی قرار می گیرند.

بیوپسی، یک فرآیند ساده است
که معمولا هنگام بیداری فرد انجام می شود.

پزشک، بی حسی موضعی انجام
می دهد تا هیچ دردی احساس نشود.

سپس یک سوزن بیوپسی را از
طریق پوست وارد کلیه می کنند تا نمونه را به دست آورند.

تجهیزات فراصوت یا اشعه
ایکس، مکان کلیه ها را نشان می دهد و به پزشک در هدایت سوزن کمک می کند.

این تست ها می توانند کمک
کنند تعیین شود آیا کلیه ها به درستی فعالیت خود را انجام می دهند.

سایر تست های عملکردی کلیه، در تعیین علت علائم نیز به پزشک کمک می کند.

مراحل نارسایی کلیوی

نارسایی کلیه، به پنج مرحله
تقسیم بندی می شود. این طبقات، بین خیلی خفیف (مرحله 1) تا نارسایی کامل کلیه
(مرحله 5) قرار دارند.

علائم و عوارض، با پیشرفت
مراحل، افزایش می یابند.

مرحله 1

این مرحله، بسیار خفیف است.
ممکن است فرد، هیچ گونه علائم و عوارضی نداشته باشد. آسیب هایی وجود دارد.

همچنان امکان مدیریت و کند
کردن پیشرفت، از طریق حفظ سبک زندگی سالم، وجود دارد.

این امر شامل رژیم غذایی
متعادل، ورزش منظم و عدم استفاده از دخانیات است.

حفظ وزن مناسب نیز مهم است.

اگر فرد دیابت دارد، مدیریت
قند خون حائز اهمیت است.

مرحله 2

بیماری کلیوی مرحله 2،
همچنان خفیف به حساب می آید اما مسائلی مثل وجود پروتئین در ادرار یا آسیب فیزیکی
به کلیه ها، ممکن است مشهودتر باشد.

رویکردهای سبک زندگی سالمی
که در مرحله 1 مفید هستند، در مرحله 2 نیز کاربرد دارند.

باید با پزشک خود نیز در
مورد خطرات دیگری که می تواند پیشرفت بیماری را تسریع کند، صحبت کرد.

این موارد شامل بیماری
قلبی، التهاب و اختلالات خونی است.

مرحله 3

در این مرحله، بیماری کلیه،
متوسط در نظر گرفته می شود. کلیه ها آنطور که باید، کار نمی کنند.

گاهی
مرحله 3، به 3A و 3B تقسیم می شود. تست خونی که میزان
محصولات زائد در بدن را اندازه گیری می کند، بین این دو تمایز ایجاد می کند.

ممکن
است علائم در این مرحله، آشکارتر شوند. تورم در دست ها و پاها، کمردرد و تغییرات
ادرار، محتمل هستند.

ایجاد
تغییراتی در سبک زندگی نیز ممکن است مفید باشد. ممکن است پزشک، داروهایی را نیز
برای درمان عارضه های زمینه ای که می توانند نارسایی را تسریع کنند، تجویز کند.

مرحله 4

مرحله
4، متوسط تا شدید در نظر گرفته می شود. کلیه ها درست کار نمی کنند اما هنوز
نارسایی کامل اتفاق نیفتاده است.

همچنان
داشتن سبک زندگی سالم، واجب است. پزشک احتمالا بیمار را تحت درمان هایی که برای
کاهش سرعت آسیب طراحی شده اند، قرار می دهد.

علائم
می تواند شامل عوارضی مثل کم خونی، فشار خون بالا و بیماری استخوانی باشد.

مرحله 5

در
مرحله 5، کلیه ها نزدیک به نارسایی کامل یا دقیقا در حالت نارسایی کامل قرار
دارند.

علائم
از دست رفتن عملکرد کلیه، آشکار خواهد بود.

این علائم
شامل استفراغ و تهوع، مشکلات تنفسی، خارش پوست و موارد دیگر است.

در این مرحله، فرد به دیالیز منظم یا پیوند کلیه نیاز خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: مخاط یا Mucus در آزمایش ادرار 

درمان نارسایی کلیه

درمان های متعددی برای نارسایی کلیه وجود دارد. نوع درمان، به علت نارسایی کلیه بستگی خواهد داشت.

دیالیز

دیالیز،
با استفاده از یک دستگاه، خون را تصفیه و پاک می کند.

دستگاه،
نقش کلیه ها را ایفا می کند. بر اساس نوع دیالیز، ممکن است فرد به یک دستگاه بزرگ
یا یک کیسه کاتتر قابل حمل متصل شود.

ممکن
است نیاز به رعایت رژیمی با پتاسیم و نمک پایین، به همراه دیالیز باشد.

دیالیز،
نارسایی کلیه را درمان نمی کند اما در صورت انجام درمان های منظم، می تواند طول
عمر را افزایش دهد.

پیوند کلیه

گزینه
درمانی دیگر، پیوند کلیه است. کلیه پیوندی، می تواند به طور طبیعی کار کند و دیگر
نیازی به دیالیز نیست.

معمولا
برای دریافت کلیه ی اهدایی که سازگار با بدن فرد باشد، نیاز به انتظار طولانی است.

اگر
اهداکننده زنده وجود داشته باشد، احتمالا فرآیند، بسیار سریع تر پیش رود.

پس از
جراحی، باید از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده شود تا از پس زدن کلیه جدید
جلوگیری شود.

این
داروها، عوارض جانبی خود را دارند که برخی از آن ها جدی هستند.

ممکن
است پیوند، گزینه درمانی مناسبی برای همه نباشد. این احتمال نیز وجود دارد که
جراحی، موفقیت آمیز نباشد.

باید
با پزشک مشورت کرد که آیا فرد، کاندید خوبی برای پیوند کلیه هست یا خیر.

رژیم غذایی برای مشکلات کلیوی

رژیم
غذایی به خصوصی برای افراد درگیر نارسایی کلیه وجود ندارد. دستورالعمل های غذایی،
اغلب به مرحله بیماری کلیوی و سلامتی فرد بستگی دارد.

برخی
توصیه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سدیم و پتاسیم را محدود
  کنید. حساب مصرف این دو ماده مغذی را داشته باشید. بر روی خوردن کمتر از 2000 میلی
  گرم در روز هدف گذاری کنید.
• فسفر را محدود کنید. مثل سدیم و
  پتاسیم، خوب است که محدودیتی برای میزان فسفر مصرفی در روز تعیین شود.

سعی کنید زیر 1000 میلی گرم مصرف کنید.

• دستورالعمل های پروتئینی را
  رعایت کنید. در بیماری کلیوی اولیه و متوسط، ممکن است نیاز باشد مصرف پروتئین کاهش یابد.

در نارسایی کلیه مرحله آخر، بر اساس توصیه پزشک، میتوان
پروتئین بیشتری مصرف کرد.

فراتر
از این دستورالعمل های کلی، ممکن است به فرد گفته شود از غذاهای خاصی نیز دوری
کند.

بیشتر بخوانید: سنگ کلیه ، تشخیص و درمان

رنگ ادرار در مشکلات کلیوی

رنگ ادرار،نشانه کوچکی از سلامت بدن است. این عامل، تا زمان پیشروی آسیب در کلیه، اطلاعات زیادی در مورد وضعیت کلیه نمی دهد.

با
این حال، تغییرات رنگ ادرار ممکن است در مورد مسائلی هشدار دهد.

شفاف
یا زرد کمرنگ. این رنگ نشان دهنده این است که مصرف آب، مناسب است. در اغلب موارد، این رنگ،
رنگ ایده آل است.

زرد تیره یا کهربایی. ممکن است بدن فرد، آب از دست داده باشد. بهتر است آب بیشتری نوشیده شود و مصرف نوشیدنی های گازدار تیره، چای و قهوه کاهش یابد.

نارنجی. این رنگ می تواند
نشانه ای از کم آبی یا وجود صفرا در جریان خون باشد. عموما بیماری کلیوی منجر به
این اتفاق نمی شود.

صورتی
یا قرمز. ادرار با ته رنگ صورتی یا کمی قرمز، می تواند حاوی خون باشد.

ممکن
است به علت مصرف غذاهای به خصوص مثل چغندر یا توت فرنگی نیز باشد.

یک
تست ادرار فوری، می تواند تفاوت را آشکار کند.

کف
آلود. ادرار با حباب های بیش از حد، نشانه ای از وجود احتمالی مقادیر زیاد پروتئین
در آن است.

وجود
پروتئین در ادرار، نشانه بیماری کلیوی است.

رنگ
ادرار می تواند مشکلات بالقوه را آشکار کند. لازم است افراد در مورد دلایل ایجاد
هر رنگ و اینکه چه عاملی بیش از همه بر درجه رنگ ادرار تاثیر می گذارد، آگاهی پیدا
کنند.

دیابت و مشکل کلیه

دیابت،
شایع ترین علت نارسایی کلیه است. عدم کنترل قند خون بالا، می تواند به کلیه ها
آسیب برساند.

آسیب
می تواند با گذشت زمان، بدتر شود.

نفروپاتی
دیابتی یا آسیبی که ناشی از دیابت نوع 1 یا 2 است، نمی تواند به حالت اول بازگردد.

مدیریت
قند خون و فشار خون می تواند به کاهش آسیب کمک کند.

مصرف
داروهای تجویزی پزشک نیز مهم است.

اگر
فرد، دیابت داشته باشد، احتمالا پزشک، معاینات معینی را برای بررسی نارسایی کلیه
انجام خواهد داد.

ریسک
نوروپاتی دیابتی با گذشت زمان بیشتر می شود.

لازم
است فرد، از فاکتورهای دیگری که ممکن است ریسک این نوع از بیماری کلیوی را افزایش
دهد، اطلاع پیدا کند.

امید به زندگی در نارسایی کلیه

اطلاع
دقیق از طول عمر فرد درگیر نارسایی کلیه، ممکن نیست. هر فرد، متفاوت است.

به
طور کلی، فردی که دیالیز می شود، درصورت پیگیری درمان، می تواند انتظار داشته باشد
به طور متوسط، 5 تا 10 سال زنده بماند.

فاکتورهایی
که در امید به زندگی نقش دارند:

• سن
• مرحله بیماری کلیوی
• عارضه های هم زمان دیگر

یک
فرد جوان در مرحله میانی نارسایی کلیه، که هیچ فاکتور ریسک یا عوارض دیگری ندارد،
احتمالا بیش از یک فرد مسن تر با نارسایی کلیه مرحله 4 یا 5 به علاوه ی دیابت یا
بیماری قلبی عروقی، عمر کند.

زمانی
که فرد به مرحله نهایی نارسایی کلیه برسد، برای زنده ماندن نیاز به دیالیز دارد.

از
دست دادن حتی یک جلسه درمانی، می تواند امید به زندگی او را کاهش دهد.

احتمالا
پیوند کلیه، 5 تا 10 سال دوام داشته باشد. این امکان وجود دارد که پس از مردود شدن
پیوند اول، پیوند دوم انجام شود.

نارسایی کلیه و الکل

اگر
فردی نارسایی کلیه دارد و الکل می خورد، کلیه ها مجبور خواهند شد سخت تر از قبل
کار کنند.

الکل
به خارج از سیستم، متابولیزه نمی شود، بنابراین تاثیرات آن تا زمان انجام دیالیز و
تصفیه آن به خارج از خون، محسوس خواهد بود.

آبجو
و شراب، حاوی مقادیر زیادی فسفر هستند. اگر کلیه ها نتوانند فسفر را تصفیه کنند،
می تواند منجر به مشکلات قلبی شدید و حتی مرگ شود.

اگر
فرد، نارسایی کلیه دارد یا بیماری کلیوی مرحله آخر دارد، ممکن است پزشک توصیه کند،
تعداد دفعات نوشیدن الکل محدود شود.

در برخی افراد، ممکن است حذف کامل الکل از رژیم غذایی، بهترین راه باشد. نوشیدن الکل با وجود نارسایی کلیه می تواند عملکرد طبیعی سایر اندام ها را مختل کند.

طی
زمان، استفاده طولانی مدت از الکل سنگین می تواند منجر به بیماری کبدی شود.

مصرف
الکل ممکن است باعث ایجاد علائم دیگر مثل درد شود. لازم است در مورد چگونگی تاثیر
الکل بر کمردرد و پهلودرد، آگاه شد.

پیش بینی نارسایی کلیه

پیش بینی یا دورنما، برای افراد دارای نارسایی کلیه، به فاکتورهای بسیاری بستگی دارد. این فاکتورها شامل علت زمینه ای، کیفیت درمان علت و هرگونه فاکتور پیچیده مثل فشار خون بالا یا دیابت هستند.

درمان
مناسب و تغییرات سبک زندگی، ممکن است قادر باشد دورنما را بهبود بخشد.

رژیم
سالم، کاهش غذاهای آسیب زننده به کلیه و درمان هرگونه مسئله زمینه ای، می تواند به
دوام سلامت و زندگی فرد کمک کند.

پیشگیری از نارسایی کلیه

گام
هایی برای کاهش ریسک نارسایی کلیه وجود دارد.

هنگام
دریافت داروهای بدون نسخه، دستورالعمل ها را پیگیری کنید. مصرف دوزهای بسیار بالا
(حتی در داروهای معمولی مثل آسپرین) می تواند در زمانی کوتاه، سطوح بالایی از سموم
را ایجاد کند.

این امر می تواند به کلیه ها، بار بیش از حدی وارد کند. بسیاری از عارضه های کلیه یا مجرای ادراری، اگر به درستی مدیریت نشود، منجر به نارسایی کلیه می شود.

به
کمک موارد زیر می توان ریسک نارسایی کلیه را کاهش داد:

• حفظ سبک زندگی سالم
• رعایت نظرات پزشک
• مصرف داروهای تجویزی طبق
  دستور
• درمان دلایل شایع نارسایی
  کلیه، مثل فشار خون بالا و دیابت

اگر هرگونه نگرانی در مورد کلیه های خود دارید، و یا در ناحیه کلیه احساس ناراحتی می کنید، در مراجعه به پزشک تردید نکنید.

همین حالا می توانید با کلینیک اورولوژی الهام تماس بگیرید تا با پزشکان متخصص و فوق تخصص اورولوژی ما قرار ملاقاتی را تنظیم کرده و یا مشاوره های لازم را دریافت کنید.

شماره های تماس کلینیک: 02188591523 / 02188591358

آدرس و اطلاعات تماس کلینیک الهام

کلینیک اورولوژی در شهرک غرب