هر آنچه باید درباره سیستیت بدانید 

سیستیت یک عفونت نسبتاً شایع در قسمت تحتانی دستگاه ادراری است و به طور خاص به التهاب دیواره مثانه اشاره دارد.

سیستیت معمولاً یک وضعیت جدی نیست اما در صورت عدم درمان می تواند ناراحت کننده باشد و منجر به عوارض شود.

در این مقاله علل ابتلا به سیستیت، نحوه تشخیص و درمان از جمله روش های خانگی و چگونگی پیشگیری از بیماری را بررسی خواهیم کرد.

سیستیت بینابینی نوع جدی و مزمن این بیماری است.

نکات کوتاه درباره سیستیت

در ادامه نکات مهمی درباره سیستیت آورده شده و جزئیات بیشتر در مقاله اصلی ذکر خواهد شد.

• سیستیت بیشتر در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود.
• سیستیت خفیف در اکثر موارد طی چند روز به خودی خود از بین می رود.
• در صورت ادامه داشتن مشکل بیش از 4 روز باید با پزشک صحبت کنید.

سیستیت چیست؟

سیستیت معمولاً زمانی رخ می دهد که مجرای ادرار و مثانه که به طور معمول کاملاً تمیز یا بدون میکروب هستند به باکتری ها آلوده شوند.

باکتری ها به پوشش مثانه چسبیده و باعث تحریک و التهاب این ناحیه خواهند شد.

مردان و زنان در هر سنی به سیستیت مبتلا می شوند. این مشکل در زنان بیشتر از مردان شایع است چراکه زنان مجرای ادرار کوتاه تری دارند.

حدود 80 درصد از تمام عفونت های مجاری ادراری ناشی از باکتری های روده است که به مجاری ادراری می رسند.

اکثر این باکتری ها بخشی از فلور سالم روده را تشکیل می دهند اما به محض ورود به فضای بدون میکروب مجرای ادراری و مثانه می توانند باعث ایجاد عفونت شوند.

عفونت های مجاری ادراری به ویژه در بیمارانی که از کاتترهای ادراری استفاده می کنند از شایع ترین عفونت های بیمارستانی در ایالات متحده محسوب می شود.

علائم سیستیت

موارد زیر علائم و نشانه های شایع سیستیت است:

• وجود خون در ادرار
• ادرار تیره با بوی قوی
• درد دقیقاً بالای استخوان شرمگاهی، قسمت تحتانی کمر یا شکم
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• تکرر ادرار یا احساس مداوم نیاز به ادرار

احتمال دارد افراد سالخورده احساس ضعف و تب داشته باشند اما هیچ کدام از علائم دیگری که بالا ذکر شده است را تجربه نکنند. همچنین احتمال دارد در وضعیت ذهنی آن ها تغییراتی ایجاد شود.

در این شرایط نیاز مکرر به ادرار کردن وجود دارد اما هر بار تنها مقدار کمی ادرار دفع می شود.

کودکان مبتلا به سیستیت علاوه بر هر یک از علائم ذکر شده بالا علائمی مانند استفراغ و ضعف عمومی نیز خواهند داشت.

برخی از بیماری ها یا شرایط دیگر مانند موارد زیر علائم مشابه سیستیت دارند:

• اورتریت یا التهاب مجرای ادرار
• سندرم مثانه دردناک
• پروستاتیت یا التهاب غده پروستات
• هایپرپلازی خوش خیم پروستات در مردان
• مشکلات دستگاه ادراری تحتانی
• سوزاک
• کلامیدیا
• عفونت کاندیدا یا برفک

علل سیستیت

سیستیت علل احتمالی بسیاری دارد. اکثر آن ها عفونی بوده و بیشتر این موارد ناشی از عفونت های پیشرونده هستند. باکتری ها از طریق ساختارهای تناسلی خارجی وارد می شوند.

عوامل خطر شامل موارد زیر است:

• استفاده از تامپون: هنگام وارد کردن تامپون اندکی خطر ورود باکتری ها از طریق مجرای ادرار وجود دارد.
• قرار دادن، تعویض یا استفاده طولانی مدت از سوند ادراری: احتمال انتقال باکتری به مجاری ادراری از طریق سوند وجود دارد.
• دیافراگم برای کنترل تولد: احتمال ابتلا به سیستیت در زنانی که از دیافراگم و اسپرم کش استفاده می کنند نسبت به زنان فعال جنسی که از این موارد استفاده نمی کنند بیشتر است.
• مثانه پر: در صورت کامل تخلیه نشدن مثانه محیطی برای تکثیر باکتری ها ایجاد می شود. این مشکل نسبتاً میان زنان باردار یا مردانی که پروستات بزرگ شده اند بسیار شایع است.
• فعالیت جنسی: احتمال وارد شدن باکتری ها از طریق مجرای ادرار در زنان فعال جنسی بیشتر است.
• انسداد در بخشی از دستگاه ادراری که مانع جریان ادرار می شود.
• سایر مشکلات مثانه یا کلیه
• رابطه جنسی مکرر یا شدید: این امر احتمال آسیب جسمی و در نتیجه ابتلا به سیستیت را افزایش می دهد. این مورد گاهی سیستیت ماه عسل نیز نامیده می شود.
• کاهش سطح استروژن: سطح استروژن در دوران یائسگی کاهش یافته و مجرای ادرار زن نازک تر می شود. هرچه این پوشش نازک تر شود احتمال ابتلا به عفونت و آسیب بیشتر می شود. بعد از یائسگی نیز خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است.
• جنسیت: ورودی مجرای ادرار زنان نزدیک به مقعد است بنابراین خطر ورود باکتری ها از روده به مجرای ادرار بیشتر خواهد بود.
• کاهش مخاط: در دوران یائسگی در ناحیه واژن زنان مخاط کمتری تولید می شود. این مخاط معمولاً به عنوان لایه محافظ در برابر باکتری ها عمل می کند.
• رادیوتراپی: آسیب دیدن مثانه پس از رادیوتراپی می تواند منجر به سیستیت شود.

خطر ابتلا به سیستیت در زنانی که تحت درمان جایگزینی هورمون قرار دارند در مقایسه با زنان یائسه که تحت چنین درمانی قرار ندارند کمتر است.

با این حال این روش درمانی خطرات خاص خود را به همراه خواهد داشت بنابراین به طور معمول برای درمان سیستیت عفونی در زنان یائسه استفاده نمی شود.

بیشتر بخوانید: عفونت مجاری ادراری

تشخیص

پزشک سؤالاتی پرسیده، بیمار را معاینه کرده و آزمایش ادرار انجام خواهد داد. آزمایش ادرار به آزمایشگاه فرستاده شده و یا پزشک از دیپ استیک استفاده می کند.

نتایج دیپ استیک ادرار به سرعت و در حالی که بیمار هنوز در مطب است آماده می شود.

برای تعیین نوع باکتری احتمالاً کشت ادرار انجام شده و یا نمونه ادرار کاتتریزه تهیه می شود. پزشک پس از فهمیدن نوع باکتری خاص که باعث عفونت می شود یک آنتی بیوتیک خوراکی تجویز خواهد کرد.

اکثر پزشکان آزمایش عفونت مقاربتی جنسی نیز تجویز می کنند چراکه این عفونت ها معمولاً علائمی مشابه سیستیت دارند.

بیمارانی که به طور مرتب دچار سیستیت می شوند به آزمایشات بیشتر احتیاج خواهند داشت.

این آزمایشات می تواند شامل اسکن سونوگرافی، اشعه ایکس یا سیستوسکوپی مثانه با استفاده از دوربین فیبر نوری باشد.

روش های درمان

روش های درمان خانگی و اقدامات زیر می تواند به شما کمک کند:

• مسکن ها مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن می توانند ناراحتی را تسکین دهند. این داروها برای خرید آنلاین در دسترس هستند.
• آب و مایعات دیگر به شسته شدن باکتری های سیستم ادراری کمک می کنند.
• باید از مصرف الکل خودداری کرد.
• زغال اخته حاوی یک ماده فعال است که از چسبیدن باکتری به دیواره مثانه جلوگیری می کند اما آب زغال اخته یا کپسول ها حاوی ماده فعال کافی برای جلوگیری از بروز علائم نیستند.
• خودداری از رابطه جنسی احتمال ورود باکتری ها به مجرای ادرار را کاهش می دهد.

درمان سیستیت

اکثر موارد ابتلا به سیستیت خفیف طی چند روز برطرف می شوند. اگر سیستیت بیش از 4 روز طول بکشد باید با پزشک صحبت کرد.

پزشکان با توجه به شرایط بیمار یک دوره 3 یا 7 تا 10 روزه آنتی بیوتیک تجویز خواهند کرد. این داروها باید از روز اول علائم را کاهش دهند.

در صورتی که علائم بعد از مصرف آنتی بیوتیک بهبود نیابند بیمار باید به پزشک مراجعه کند.

آنتی بیوتیک هایی که معمولاً برای سیستیت باکتریایی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

نیتروفورانتوئین، تریمتوپریم سولفامتوکسازول، آموکسی سیلین، سفالوسپورین ها، سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین.

در افراد مسن و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف به عنوان مثال افراد مبتلا به دیابت خطر گسترش عفونت به کلیه و بروز عوارض دیگر بیشتر است.

افراد آسیب پذیر و زنان باردار باید فوراً تحت درمان قرار گیرند.

جلوگیری

سیستیت اغلب قابل پیشگیری نیست اما اقدامات زیر می توانند به جلوگیری از بروز این مشکل کمک کنند:

• بهداشت مناسب بعد از رابطه جنسی
• استفاده از صابون های خنثی و غیر عطری در ناحیه تناسلی
• تخلیه کامل مثانه هنگام ادرار کردن
• عدم به تأخیر انداختن ادرار
• خودداری از پوشیدن لباس زیر و شلوار تنگ
• پوشیدن لباس زیر پنبه ای
• پاک کردن از جلو به عقب
• استفاده از روان کننده هنگام برقراری رابطه جنسی

افرادی که از کاتتر استفاده می کنند باید از پزشک یا پرستار درباره جلوگیری از آسیب هنگام تغییر کاتترسؤال بپرسند.

بر اساس پیش بینی اکثر زنان در طول زندگی خود حداقل یکبار و بسیاری از آن ها بیش از یکبار به سیستیت مبتلا خواهند شد.

تمام مردان و کودکان در صورت ابتلا به سیستیت باید به پزشک مراجعه کنند.

ابتلا به سیستیت در مردان می تواند جدی تر از زنان باشد.

سیستیت در مردان به احتمال زیاد ناشی از بیماری زمینه ای دیگری مانند عفونت پروستات، سرطان، انسداد یا بزرگ شدن پروستات است.

درمان زود هنگام سیستیت مردانه در اکثر موارد مشکل را به طور کامل حل می کند اما عدم درمان عفونت مثانه می تواند منجر به عفونت یا آسیب کلیه یا پروستات شود.

بیشتر بخوانید: انواع بیماری های اورولوژی

اگر علائم و نشانه های عفونت مثانه و مجاری ادراری را تجربه می کنید به پزشک اورولوژی مراجعه کنید. برای دریافت نوبت از پزشک متخصص و مجرب اورولوژی دکتر علی حاجب با کلینیک الهام تماس بگیرید.

شماره تماس های کلینیک: 02188591523 / 02188591358

جهت دریافت نوبت از متخصص اورولوژی هم اکنون با کلینیک الهام تماس بگیرید.