عروقی که خون را به مغز و صورت می‌برند، شریان‌های کاروتید نام دارند. در هر یک از دو طرف گردن، یک شریان کاروتید وجود دارد. گاهی اوقات، وجود مواد چربی به نام پلاک باعث انسداد جزئی یا کامل جریان خون در این عروق می‌شود. نرسیدن خون کافی به مغز می‌تواند باعث بروز سکته مغزی شود. یکی از جراحی‌هایی که می‌توان از آن برای درمان تنگی یا انسداد عروق کاروتید استفاده کرد، آنژیوپلاستی کاروتید به همراه نصب استنت است.
از عمل آنژیوپلاستی داخل جمجمه‌ای و نصب استنت برای برقراری مجدد جریان خود در عروق مسدود شده داخل جمجمه استفاده می‌شود. آنژیوپلاستی با کمک یک میکروکاتتر که در انتهای آن یک بالون کوچک قرار دارد انجام می‌شود. در این عمل، کاتتر از طریق عروق خونی به طرف انسداد هدایت شده و در آنجا بالون باد می‌شود تا انسداد را باز کند. گاهی اوقات، برای باز نگه‌داشتن رگ خونی درمان شده، یک استنت در آن قرار داده می‌شود.’
فهرست مطالب
- 1 آنژیوپلاستی مغز چیست؟
- 2 چرا این عمل انجام می‌شود؟
- 3 قبل از عمل
- 4 آنژیوپلاستی کاروتید و نصب استنت چگونه انجام می‌شوند؟
- 5 بعد از جراحی
- 6 خطر‌ها
- 7 چشم‌انداز (پیش آگهی)
آنژیوپلاستی مغز چیست؟
معمولاً برای بیمارانی که مبتلا به تصلب شرایین مغز، گردن یا ستون فقرات هستند، عمل کم‌تهاجمی آنژیوپلاستی بالون و نصب استنت توصیه می‌شود. در آنژیوپلاستی بالون، دسترسی به محل انسداد در عروق، از طریق وارد کردن یک کاتتر به عروق فراهم می‌شود. سپس، بالون سر کاتتر باد می‌شود تا انسداد رفع شده و جریان خون به حالت طبیعی بازگردد. به علاوه، گاهی اوقات یک لوله مشبک باریک، موسوم به استنت، در محل انسداد قرار می‌گیرد تا آن را باز نگه دارد.
- از آنژیوپلاستی داخل جمجمه‌ای به همراه نصب استنت برای باز کردن عروق تنگ شده مغز و در نتیجه پیشگیری از سکته مغزی در بیمارانی استفاده می‌شود که به داروهای استاندارد پاسخ نداده‌اند.
- آنژیوپلاستی خارج جمجمه‌ای به همراه نصب استنت برای درمان تنگی عروق بیرون مغز انجام می‌شود.
- از آنژیوپلاستی شریان کاروتید به همراه نصب استنت برای احیای جریان خون در شریان کاروتید گردن استفاده می‌شود.
- از آنژیوپلاستی شریان ورتبرال (مهر‌ه‌ای) به همراه نصب استنت برای درمان بیماران مبتلا به تنگی منشأ شریان ورتبرال استفاده می‌شود.
از روش درمان داخل عروقی به این دلیل استفاده می‌شود که نسبت به اعمال جراحی باز قدیمی دارای مزایایی مانند زمان درمان کوتاه‌تر، درد کمتر و بهبودی سریعتر است.
چرا این عمل انجام می‌شود؟
جراحی کاروتید (اندارترکتومی) و آنژیوپلاستی روش‌های قدیمی‌تر و مؤثری برای درمان تنگی یا انسداد شریان‌ها هستند. این اعمال تقریباً هیچ خطری ندارند.
این روش‌های درمان، در صورت انجام توسط یک جراح مجرب، جایگزین‌های بسیار خوبی برای جراحی خواهند بود. همچنین برخی عوامل، استفاده از استنت را ضروری می‌سازند، از جمله:
- بیمار بسیار ناخوش‌تر از آن باشد که بتواند تحت عمل اندارترکتومی کاروتید قرار بگیرد.
- محل تنگی در شریان کاروتید، جراحی را دشوارتر کند.
- بیمار در گذشته جراحی کاروتید یا گردن انجام داده باشد.
- بیمار در گذشته در ناحیه گردن تحت پرتودرمانی قرار گرفته باشد.
قبل از عمل
ابتدا، متخصص جراحی بسته مغز و اعصاب یک معاینه فیزیکی و چند تست پزشکی از شما به عمل می‌آورد. اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتی اگر دارو، مکمل یا داروی گیاهی بدون نسخه باشد، حتماً به متخصصتان اطلاع دهید.
از دو هفته قبل از عمل:
- می‌بایست مصرف داروهایی که انعقاد خون را سخت‌تر می‌کنند کنار بگذارید. این داروها شامل آسپرین، ایبوپروفن (آویل، مورتین)، کلوپیدوگرل (پلاویکس)، تیکاگرلور (بریلینتا)، پراسوگرل (اِفیِنت)، ناپروزین (آلوه، ناپروکسن) و سایر داروهای مشابه هستند.
- از پزشکتان بپرسید کدام داروها را باید در روز جراحی نیز مصرف کنید.
- در صورت سیگاری بودن، باید مصرف سیگار را متوقف کنید.
- اگر پیش از جراحی به امراضی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا، تب، هرپس یا سایر بیماری‌ها مبتلا شدید حتماً به پزشک اطلاع دهید.
بعد از نیمه شب پیش از جراحی از مصرف هر گونه نوشیدنی، حتی آب، خودداری کنید.
آنژیوپلاستی کاروتید و نصب استنت چگونه انجام می‌شوند؟
آنژیوپلاستی کاروتید و نصب استنت (CAS) با استفاده از یک برش بسیار کوچک انجام می‌شود.
- جراح بعد از بی‌حس کردن بخشی از کشاله ران در آن یک برش ایجاد می‌کند. به علاوه به شما داروی آرام‌بخش نیز داده خواهد شد.
- جراح کاتتر، که یک لوله انعطاف‌پذیر است، را از طریق برش ایجاد شده به یک شریان وارد می‌کند. سپس کاتتر با دقت به طرف گردن هدایت می‌شود تا به انسداد موجود در شریان کاروتید برسد. برای دیدن شریان و هدایت کاتتر در جهت صحیح، از تصاویر زنده‌ی اشعه ایکس (فلوروسکوپی) استفاده می‌شود.
- سپس، جراح سیمی را از درون کاتتر به طرف انسداد می‌فرستد. کاتتر دیگری، که نوک آن یک بالون قرار دارد، روی این سیم حرکت داده می‌شود تا به درون انسداد برسد. سپس بالون باد می‌شود.
- بالون به داخل دیواره شریان فشار می‌آورد (و چربی‌ها را به دیواره پرس می‌کند). با این کار شریان باز شده و خون دوباره به طرف مغز جریان می‌یابد. یک استنت (لوله مشبک سیمی) نیز در محل انسداد قرار داده می‌شود. استنت همراه با کاتتر بالون‌دار وارد شریان شده و همراه با باد شدن بالون باز می‌شود. استنت در شریان باقی می‌ماند تا به باز ماندن آن کمک کند.
- سپس، جراح بالون را خارج می‌کند.
بعد از جراحی
بعد از جراحی، شب را در بیمارستان باقی خواهید ماند تا تحت نظر بوده و از لحاظ هر گونه علائم خونریزی، سکته مغزی یا مشکل جریان خون به مغز کنترل شوید. البته، اگر عمل را صبح زود انجام داده باشید و مشکلی هم نداشته باشید میتوانید همان روز از بیمارستان مرخص شوید.
در محل برش کمی احساس درد و سوزش خواهید داشت که معمولاً با مسکن‌های ملایم رفع خواهد شد. احتمالاً پزشک جهت جلوگیری از لختگی خون داروی ضدانعقاد نیز برایتان تجویز کند. پزشک از شما خواهد خواست شب را در بیمارستان سپری کنید، تا مطمئن شود دچار هیچگونه عوارضی نخواهید شد. اگر به استنت نیز نیاز داشته باشید ممکن است از شما خواسته شود، جهت کنترل هر گونه حوادث کرونری احتمالی مانند سکته قلبی یا مغزی، مدت بیشتری در بیمارستان بمانید. وقتی به خانه برگشتید، مقدار فراوانی مایعات بنوشید و تا مدتی از انجام فعالیت‌های فیزیکی خودداری کنید. همچنین، باید از تمامی دستورالعمل‌های پزشکتان پیروی کنید.
خطر‌ها
خطرهای آنژیوپلاستی عروق کاروتید و نصب استنت، که به عواملی مانند سن بستگی دارند، عبارتند از:
- واکنش آلرژیک به ماده رنگی حاجب
- لخته‌های خون یا خونریزی در محل جراحی
- آسیب مغزی
- گرفتگی داخل استنت (تنگی مجدد داخل استنت)
- نارسایی کلیوی (که ریسک آن در افرادی که از قبل به مشکلات کلیوی دچار بوده‌اند بالاتر است)
- انسداد بیشتر شریان کاروتید، که به مرور زمان رخ می‌دهد.
- حمله (به ندرت اتفاق می‌افتد)
- سکته مغزی
چشم‌انداز (پیش آگهی)
آنژیوپلاستی شریان کاروتید و نصب استنت احتمال بروز سکته مغزی را کاهش می‌دهد. البته برای کمک به پیشگیری از تشکیل پلاک، لخته‌های خونی و سایر مشکلاتی که به مرور زمان در شریان کاروتید بروز می‌کنند، باید سبک زندگی‌تان را نیز تغییر دهید.
علت التهاب مغزی + تشخیص و درمان
التهاب مغزی چیست التهاب مغز یا آنسفالیت عموماً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود. این بیماری که معمولاً به عنوان «تب مغزی» نیز…
