سنگ مثانه و راه های درمان آن 

سنگ مثانه تجمعات سخت مواد معدنی موجود در مثانه است. این سنگ ها زمانی که مواد معدنی موجود در ادرار غلیظ متبلور شوند تشکیل خواهند شد.

این مشکل معمولاً زمانی که در تخلیه کامل مثانه مشکل داشته باشید اتفاق می افتد. سنگ های مثانه کوچک احتمالاً به درمان احتیاجی ندارند اما گاهی نیز به دارو یا جراحی نیاز خواهند داشت.

سنگ های مثانه در صورت عدم درمان می توانند منجر به عفونت و عوارض دیگر شوند.

علائم سنگ مثانه

برخی اوقات سنگ مثانه و حتی آن هایی که بزرگ هستند هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند.

اما در صورتی که سنگ دیواره مثانه را تحریک کرده و یا جریان ادرار را مسدود کند علائم و نشانه های آن شامل موارد زیر خواهد بود:

• درد زیر شکم
• درد هنگام ادرار
• تکرر ادرار
• مشکل در ادرار کردن یا قطع جریان ادرار
• وجود خون در ادرار
• ادرار تیره یا دارای رنگ غیر طبیعی

علل ایجاد سنگ مثانه

سنگ مثانه زمانی که مثانه به طور کامل تخلیه نشود تشکیل می شوند. این امر باعث افزایش غلظت ادرار و سپس متبلور شدن آن و تشکیل سنگ خواهد شد.

برخی از عفونت ها می توانند منجر به تشکیل سنگ مثانه شوند و گاهی شرایط اساسی که بر توانایی نگه داشتن، ذخیره یا دفع ادرار تأثیر می گذارند نیز می توانند منجر به تشکیل سنگ مثانه شوند.

هر ماده خارجی موجود در مثانه به تشکیل سنگهای مثانه تمایل دارد.

شایع ترین شرایط تشکیل سنگ مثانه عبارتند از:

بزرگ شدن غده پروستات

بزرگی غذه پروستات (هایپرپلازی خوش خیم پروستات) می تواند باعث ایجاد سنگ مثانه در مردان شود. این مشکل مانع از جریان ادرار شده و از تخلیه کامل مثانه جلوگیری خواهد کرد.

آسیب عصبی

اعصاب به طور معمول پیام هایی را از مغز به عضلات مثانه منتقل کرده و به این عضلات فرمان منقبض یا شل شدن می دهند.

در صورتی که این اعصاب در اثر سکته مغزی، آسیب نخاعی یا مشکلات پزشکی دیگر آسیب ببینند مثانه به طور کامل تخلیه نخواهد شد.

این مشکل به مثانه نوروژنیک معروف است.

سایر دلایل احتمالی تشکیل سنگهای مثانه عبارتند از:

التهاب

التهاب مثانه که گاهی به دلیل عفونت ادراری یا پرتو درمانی لگن ایجاد می شود می تواند منجر به تشکیل این سنگ شود.

تجهیزات پزشکی

کاتتر مثانه یا لوله های باریک داخل مجرای ادرار که برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده می شوند می توانند باعث ایجاد سنگهای مثانه شوند.

همچنین مواردی مانند دستگاه پیشگیری از بارداری یا استنت ادراری که به طور تصادفی وارد مثانه می شوند نیز تأثیر مشابه دارند.

بلورهای معدنی که در آینده به سنگ تبدیل می شوند بر روی سطوح این دستگاه ها شکل می گیرند.

سنگ کلیه

سنگ هایی که در کلیه ها تشکیل می شوند مانند سنگهای مثانه نیستند و نحوه شکل گیری آن ها متفاوت است.

احتمال دارد سنگ های کلیوی کوچک از روده به مجرای مثانه منتقل شده و در صورت عدم دفع می توانند به سنگهای مثانه تبدیل شوند.

عوامل خطر

احتمال ابتلا به سنگهای مثانه در مردان و به ویژه افراد بالای 50 سال بیشتر است.

شرایطی که می تواند خطر تشکیل سنگهای مثانه را افزایش دهد شامل موارد زیر است:

انسداد

هر شرایطی که جریان ادرار را از مثانه به مجاری ادراری که لوله ای است که ادرار را از بدن خارج می کند مسدود کند می تواند منجر به تشکیل سنگهای مثانه شود.

دلایل زیادی در ارتباط با این مشکل وجود دارد اما شایع ترین آن بزرگ شدن پروستات است.

آسیب عصبی

سکته مغزی، آسیب های نخاعی، بیماری پارکینسون، دیابت، دیسک فتق و مشکلات متعدد دیگری می توانند به اعصابی که عملکرد مثانه را کنترل می کنند آسیب برسانند.

احتمال دارد آسیب عصبی و شرایطی ایجاد شود که در خروجی مثانه انسداد ایجاد شود. این شرایط خطر تشکیل سنگ را افزایش خواهند داد.

عوارض

سنگهای مثانه که دفع نمی شوند و حتی آن هایی که علائمی ایجاد نمی کنند می توانند منجر به عوارضی مانند موارد زیر شوند:

• مشکلات مزمن مثانه. عدم درمان سنگهای مثانه می تواند باعث طولانی شدن مشکلات ادراری مانند درد یا تکرر ادرار شود. این سنگ همچنین می تواند در دهانه ای که ادرار از مثانه به مجرای ادرار خارج می شود قرار گیرد و جریان ادرار را مسدود کند.
• عفونت ادراری. احتمال دارد در اثر سنگ مثانه در مجاری ادراری عفونت های مکرر باکتریایی ایجاد شود.

پیشگیری

سنگهای مثانه معمولاً بر اثر شرایطی اساسی که جلوگیری از آن دشوار است ایجاد می شوند اما می توانید با رعایت نکات زیر احتمال ابتلا به bladder stone را کاهش دهید:

درباره علائم غیرمعمول ادرار به پزشک اطلاع دهید

تشخیص و درمان زودرس پروستات بزرگ شده و یا یک وضعیت ارولوژیک دیگر می تواند خطر ابتلا به سنگ مثانه را کاهش دهد.

مایعات زیاد بنوشید

نوشیدن مایعات بیشتر به ویژه آب می تواند به جلوگیری از سنگ مثانه کمک کند چراکه مایعات مواد معدنی موجود در مثانه را رقیق می کنند.

میزان مصرف آب به سن، وزن، سلامتی و میزان فعالیت بستگی دارد. از پزشک درباره میزان مناسب مصرف مایعات سؤال بپرسید.

تشخیص سنگ مثانه

تشخیص سنگ مثانه شامل مراحل زیر است:

معاینه بدنی

پزشک احتمالاً زیر شکم را برای بررسی بزرگ شدن مثانه (متورم) لمس کرده و یا احتمال دارد برای تشخیص پروستات بزرگ شده معاینه مقعدی انجام دهد.

همچنین درباره علائم ادراری و یا هرگونه علائم دیگر با پزشک صحبت خواهید کرد.

آزمایش ادرار

احتمالاً برای بررسی مقادیر خون میکروسکوپی، باکتری ها و مواد معدنی متبلور یک نمونه ادرار تهیه خواهد شد.

از دیگر اهداف آزمایش ادرار تشخیص عفونت ادراری ناشی از سنگهای مثانه است.

سی تی اسکن

سی تی اسکن از پرتوهای ایکس و رایانه ها برای اسکن و تهیه سریع تصاویر واضح از داخل بدن استفاده می کند.

از این طریق حتی سنگ های بسیار ریز نیز تشخیص داده خواهند شد. سی تی اسکن یکی از حساس ترین تست ها برای شناسایی انواع سنگ مثانه است.

سونوگرافی

در این آزمایش از اندام ها و سایر ساختارهای بدن صدایی تولید شده و از این طریق تصاویری تهیه می شود که به شناسایی سنگ مثانه کمک می کنند.

اشعه ایکس

اشعه ایکس کلیه ها، مجاری ادرار و مثانه به پزشک در تشخیص وجود سنگ کلیه کمک می کند. با این حال برخی از انواع سنگ ها در اشعه ایکس معمولی قابل مشاهده نیستند.

درمان سنگ مثانه

نوشیدن مقدار زیاد آب می تواند به دفع طبیعی سنگ های کوچک کمک کند.

با این حال از آنجا که سنگ مثانه اغلب به دلیل مشکل در تخلیه کامل مثانه ایجاد می شود احتمال دارد تنها نوشیدن آب اضافی برای دفع سنگ کافی نباشد.

در اکثر مواقع لازم است سنگ ها برداشته شوند. چندین راه برای انجام این کار وجود دارد.

شکستن سنگ ها

در این روش ابتدا به شما داروی بی حسی یا بیهوشی عمومی داده می شود تا بیهوش شوید.

سپس یک لوله کوچک که در انتهای آن یک دوربین قرار دارد وارد مثانه شده تا پزشک بتواند سنگ را مشاهده کند.

در نهایت سنگ با استفاده از لیزر، دستگاه سونوگرافی یا دستگاه های دیگر به قطعات کوچک خرد شده و از مثانه خارج می شود.

جراحی برداشتن

سنگهای مثانه گاهی بزرگ هستند و یا بسیار سخت می شکنند. پزشک در این موارد سنگها از طریق جراحی از مثانه خارج می کند.

در صورتی که سنگ مثانه نتیجه انسداد مسیر خروجی مثانه یا پروستات بزرگ شده باشد لازم است این مشکلات نیز همزمان با این سنگ و معمولاً از طریق جراحی درمان شوند.

آزمایشات بالینی

مطالعات کلینیک مایو در ارتباط با آزمایش روش های درمانی جدید، مداخلات و تست ها را به عنوان ابزاری برای پیشگیری، تشخیص، درمان یا مدیریت این بیماری بررسی کنید.

داروهای جایگزین برای درمان سنگ مثانه

هیچ مدرکی مبنی بر تأثیر داروهای گیاهی در شکستن سنگ مثانه در دست نیست.

این سنگ ها بسیار سفت هستند و معمولاً برای برداشتن به لیزر، سونوگرافی یا روش های دیگر احتیاج دارند.

همیشه قبل از مصرف هرگونه داروی جایگزین برای اطمینان از بی خطر بودن آن ها و عدم تداخل با سایر داروهای مصرفی با پزشک مشورت کنید.

آماده شدن برای مراجعه به پزشک

در صورت داشتن علائم و نشانه های سنگ مثانه لازم است ابتدا به پزشک مراقبت های اولیه مراجعه کنید.

سپس به یک پزشک متخصص اختلالات دستگاه ادراری (متخصص ارولوژی) ارجاع داده خواهید شد.

آنچه شما می توانید انجام دهید

هنگام آماده شدن برای قرار ملاقات لیستی از موارد زیر تهیه کنید:

• علائمی که دارید از جمله مواردی که احتمال دارد با وضعیت شما ارتباطی نداشته باشند.
• اطلاعات کلیدی شخصی از جمله هرگونه فشار عمده یا تغییرات اخیر در زندگی
• تمام داروهای مصرفی و همچنین هر نوع ویتامین یا مکمل

علاوه بر این موارد:

• از محدودیت های قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. بطور کلی درباره کارهایی که لازم است انجام دهید مانند محدودیت های رژیم غذایی سؤال بپرسید.
• از یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان بخواهید شما را همراهی کنند. این شخص می تواند اطلاعاتی را که متوجه نشده و یا فراموش کرده اید را به شما یادآوری کند.

همچنین بهتر است از سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید یک لیست تهیه کنید. برخی سؤالات اساسی که درباره این مشکل مثانه باید مطرح شوند عبارتند از:

• آیا این احتمال وجود دارد که سنگهای مثانه بدون درمان دفع شوند؟
• در غیر این صورت این سنگ ها باید برداشته شوند؟ و بهترین روش برای انجام این کار چیست؟
• خطرات درمان پیشنهادی چیست؟
• اگر سنگ ها برداشته نشوند چه اتفاقی خواهد افتاد؟
• آیا دارویی برای دفع سنگهای مثانه وجود دارد؟
• چگونه می توانم از بازگشت این سنگ ها جلوگیری کنم؟
• شرایط سلامتی دیگری نیز دارم. چگونه می توانم به بهترین شکل این شرایط را مدیریت کنم؟
• آیا محدودیت های رژیمی وجود دارد که لازم باشد دنبال کنم؟
• آیا سنگ ها بازمی گردند؟
• آیا موارد چاپی وجود دارد که بتوانم از آن ها استفاده کنم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

از پرسیدن سؤالات دیگری که احتمال دارد هنگام ملاقات ایجاد شود دریغ نکنید.

چه انتظاراتی از پزشک داشته باشید

احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی از جمله موارد زیر خواهد پرسید:

• علائم از چه زمانی شروع شده اند؟
• آیا علائم مداوم بوده یا گاه به گاه ظاهر می شوند؟
• علائم چه اندازه شدید هستند؟
• تب یا لرز دارید؟
• مواردی وجود دارد که به نظر برسد باعث بهبود علائم شما می شوند؟
• مواردی وجود دارد که باعث بدتر شدن علائم شما شوند؟

برای تشخیص، درمان و تجویز آزمایشات لازم برای بررسی وجود سنگ مثانه پزشکان ما در کلینیک الهام واقع در شهرک غرب در خدمت شما خواهند بود.

تماس و دریافت نوبت اورولوژی از دکتر علی حاجب

شماره تماس های کلینیک: 02188591523 / 02188591358

جهت دریافت نوبت از متخصص اورولوژی هم اکنون با کلینک الهام تماس بگیرید.