تغذیه سکته مغزی 

تغذیه سکته مغزی به منظور ریکاوری و رساندن انرژی و مواد لازم به بدن بسیار مهم است. تغذیه بیماران سکته مغزی، انرژی مورد نیاز بیمار برای فعال ماندن، انجام تمرینات فیزیوتراپی سکته مغزی و بازگشت به روال زندگی طبیعی را تامین می کند. همچنین باعث پایین آمدن احتمال بروز سکته مغزی بعدی می شود.

اما تغذیه پس از سکته مغزی به راحتی قبل نیست. آسیبی که به مغز وارد شده، حرکت دادن ماهیچه ها را دشوار کرده، احساس درد را هنگام تغذیه بیماران سکته مغزی چند برابر می کند و روی خلقیات و اشتهای این بیماران تاثیر منفی می گذارد. تغذیه پس از سکته مغزی به دلایل زیر گاهی اوقات بسیار دردناک و دشوار است:

تغذیه سکته مغزی و اختلال بلع

تغذیه بیماران سکته مغزی معمولا با سرفه و احساس خفگی همراه است. گاهی اوقات مایعات از بینی بیمار بیرون می آیند. خوشبختانه شدت این مشکلات معمولا با گذشت زمان کمتر می شود. چند راهکار تغذیه سکته مغزی که می تواند در این زمینه مفید باشد:

از غذاهای نرم استفاده کنید

برای تغذیه پس از سکته مغزی، سعی کنید از غذاهایی استفاده کنید که بافت و غلظتی مشابه با پوره سیب زمینی یا سوپ دارند. تغذیه بیماران سکته مغزی با استفاده از این مواد غذایی بسیار راحت تر خواهد بود. در صورتی که می خواهید برای ایجاد تنوع از غذاهای سفت تر استفاده کنید، حتما غذا را قبل از استفاده توسط بیمار، با استفاده از لوازمی مانند مخلوط کن خرد و نرم کن.

مایعات را تغلیظ کنید

در تغذیه سکته مغزی، نوشیدن مایعات اهمیت بالایی دارد. بیمار باید حتما به میزان کافی از مایعات استفاده کند تا دچار کم آبی نشود. اما آب و سایر مایعات احتمال دارد به جای مری، وارد مجرای تنفسی بیمار شوند. با مشورت متخصص اختلال بلع می توانید برای تغلیظ مایعات در تغذیه بیماران سکته مغزی از نشاسته ذرت، موز و یا محصولات خاصی که به همین منظور تولید می شوند استفاده کنید.

با متخصص اختلال بلع مشورت کنید

متخصص اختلال بلع می تواند با انجام تمرین های خاص، عضلات زبان، لب و دهان و گلو را تقویت کرده و به بلع و تغذیه بیماران سکته مغزی تا حد زیادی کمک کند. متخصص بلع همچنین ممکن است در صورت نیاز از تحریک الکتریکی عصبی عضلانی برای بهبود کیفیت تغذیه سکته مغزی استفاده کند. در این روش برای تقویت عضلات دخیل در عمل بلع، با استفاده از یک ابزار خاص، پالس های الکترکی به عصب های گلو ارسال می شود.

متخصص اختلال بلع همچنین ممکن است برای تغذیه بیمار سکته مغزی، داروهایی تجویز کند که باعث شل شدن عضلات، باز شدن راه گلوی بیمار و در نتیجه بلع آسان تر می شوند.

تغذیه سکته مغزی و مشکل استفاده از ابزار و وسائل

سکته مغزی معمولا باعث ضعیف شدن عضلات دست و بازو می شود. به همین دلیل تغذیه پس از سکته مغزی با استفاده از قاشق و چنگال برای بیمار دشوار است. چند راهکار تغذیه سکته مغزی که می تواند در این زمینه مفید باشد:

از قاشق هایی که دسته بزرگ تری دارند استفاده کنید

نگه داشتن این قاشق ها برای بیماران سکته مغزی راحت تر است. همچنین از چاقوهایی استفاده کنید که دارای تیغه منحنی شکل هستند. بریدن و تکه تکه کردن غذا به وسیله این چاقوها، با استفاده از تنها یک دست، ساده تر از چاقوهای معمولی است.

از گارد بشقاب استفاده کنید

به این ترتیب بیمار می تواند با استفاده از دیواره ایجاد شده کنار بشقاب، غذا را با استفاده از تنها یک دست میل کند و به این ترتیب تغذیه بیمار سکته مغزی بسیار آسان تر می شود.

استفاده از زیر بشقابی های لاستیکی برای تغذیه سکته مغزی

قرار دادن این لاستیک ها زیر بشقاب بیمار، کمک می کند تا بشقاب در جای خود ثابت بماند و به این طرف و آن طرف نرود.

استفاده از سایر ابزار برای تغذیه پس از سکته مغزی

وسایل دیگری هم برای کمک به تغذیه بیماران سکته مغزی وجود دارد که می تواند انجام امور روزمره در مورد تغذیه را برای بیمار آسان تر کند. به عنوان مثال قیچی هایی که استفاده از آنها با یک دست آسان است؛ پوست کن های برقی و تخته های آشپزی مخصوص.

تغذیه سکته مغزی و از دست دادن اشتها

پس از سکته مغزی، فرد به احتمال زیاد اشتهای خود را تا حد زیادی از دست خواهد داد. همچنین افسردگی بیمار، معمولا باعث تشدید این بی اشتهایی می شود. احتمال این وجود دارد که سکته مغزی، به بخشی از مغز بیمار که کنترل حواس را به عهده دارد آسیب رسانده باشد. در نتیجه حس چشایی و بویایی بیمار تحت تاثیر قرار می گیرد و تضعیف می شود. چند راهکار تغذیه سکته مغزی که می تواند در زمینه افزایش اشتها مفید باشد:

1. غذاهایی را انتخاب کنید که طعم قوی دارند. البته باید دقت کنید که غذاهایی که برای افزایش اشتهای بیمار و تغذیه پس از سکته مغزی استفاده می کنید، میزان چربی اشباع شده و نمک پایینی داشته باشند. بهترین گزینه ها در این مورد مرکبات و گیاهان و ادویه جات مختلف است.
2. برای تغذیه بیمار سکته مغزی و افزایش اشتهای او بهتر است از غذاهای رنگارنگ که ظاهر زیبایی دارند و اشتهاآور هستند استفاده کنید. به عنوان مثال می توانید از ماهی سالمون، هویج و سبزیجات رنگارنگ استفاده کنید. مصرف این مواد غذایی همچنین ریسک سکته مغزی مجدد را کاهش می دهد.
3. در تغذیه سکته مغزی، ابتدا باید غذاهای با کالری بالا در وعده غذایی مصرف شوند. در صورتی که سطح اشتهای بیمار بسیار پایین است، می توانید از یک مکمل غذایی مایع برای رساندن انرژی و مواد غذایی به بیمار پس از سکته مغزی کمک بگیرید.
4. در صورت امکان با فعالیت های فیزیکی سبک، مثل تلاش برای راه رفتن، اشتهای بیمار سکته مغزی را افزایش دهید.
5. در صورتی که بیمار از دندان مصنوعی استفاده می کند، حتما با مشورت با یک دندان پزشک، دوباره آنها را چک کنید. گاهی اوقات تغذیه پس از سکته مغزی با استفاده از این دندان های مصنوعی برای بیمار دردناک می شود و به همین دلیل از خوردن غذا امتناع می کند.

از سلامت روان بیمار غافل نشوید. بسیاری از بیماران پس از سکته مغزی، دچار افسردگی می شوند. افسردگی باعث از بین رفتن اشتهای بیمار و بروز اختلال در روند خواب او می شود. پزشک ممکن است برای بیمار سکته مغزی، داروهای ضد افسردگی و یا مشاوره روان درمانی تجریز کند.

تغذیه سکته مغزی و پایین بودن سطح انرژی

بسیاری اوقات سطح انرژی بیمار به قدری پایین است، که حتی حوصله و توان بیرون آمدن از تخت خواب را هم ندارد، چه برسد به اینکه بتواند مواد اولیه لازم را تهیه کند و یک وعده غذای سالم برای خود آماده کند. اما در این زمینه هم راهکارهایی برای آسان تر کردن تغذیه بیماران سکته مغزی وجود دارد:

1. صبحانه باید وعده اصلی شما برای تغذیه پس از سکته مغزی باشد. به احتمال زیاد بیمار صبح ها برای آماده کردن غذا انرژی بیشتری دارد. برای وعده آخر، چیزی میل کنید که آماده کردن آن راحت باشد. به عنوان مثال یک وعده حاضری پر انرژی مصرف کنید.
2. میوه و سبزیجات را به صورت شسته شده و خرد شده خریداری کنید. به این ترتیب استفاده از این مواد مغذی در تغذیه سکته مغزی آسان تر می شود.
3. از خانواده و دوستان خود بخواهید تا برای شما غذاهایی آماده کنند که می توانید آنها را فریز کنید و دوباره گرم کنید و مصرف کنید.
4. با یکی از رستوران های محل هماهنگ کنید که به صورت مرتب و مستمر وعده های غذایی شما را آماده و برای شما ارسال کند.
5. بهتر است تغذیه پس از سکته مغزی در کنار دوستان و خانواده انجام شود. به این ترتیب بیمار برای مصرف وعده های غذایی انرژی و انگیزه بیشتری خواهد داشت.

گاواژ سکته مغزی

بسیاری از اوقات به دلیل اختلال بلع، بی اشتهایی و افسرگی و . . . برای تغذیه سکته مغزی و رفع نیازهایی غذایی بیمار پس از سکته مغزی باید از تغذیه از طریق لوله ان جی استفاده کرد. به محلول هایی که از طریق لوله ان جی برای تغذیه پس از سکته مغزی مورد استفاده قرار می گیرند، گاواژ گفته می شود.

گاواژ سکته مغزی شامل پروتئین ها، چربی ها، کربوهیدارت ها و ویتامین ها و مواد معدنی موردنیاز بیمار سکته مغزی به صورت دست نخورده، نیمه هیدرولیز شده و هیدرولیز شده کامل است. نکات مهم در مورد گاواژ سکته مغزی:

غلظت مناسب گاواژ

محلول گاواژ باید به راحتی از طریق لوله به بدن بیمار انتقال پیدا کند. پس این محلول را باید با غلظت مناسب تهیه کنید.

گاواژ و پوزیشن مناسب

حین انجام گاواژ سکته مغزی، بیمار باید در حالت نشسته باشد و حداقل تا ۳۰ دقیقه پس از انجام گاواژ نیز به حالت نشسته باقی بماند.

استفاده از لوله های سیلسکونی

برای گاواژ و تغذیه بیمار سکته مغزی از لوله های سیلیکونی استفاده کنید. استفاده از لوله های بی کیفیت باعث آسیب رساندن به بینی و مری بیمار سکته مغزی می شوند.

زمان گاواژ سکته مغزی

بهتر است گاواژ سکته مغزی به صورت منظم و در ساعت های خاص انجام شود.

تغذیه افراد سکته مغزی خفیف چیست؟

مهم ترین عامل موثر در تغذیه سکته مغزی خفیف ایجاد تغییرات در سبک زندگی است. برای جلوگیری از سکته مغزی بعدی، بیمار باید رژیم غذایی دنبال کند که روی کاهش سطح و میزان کلسترول تمرکز می کند.

کاهش میزان کلسترول در تغذیه افراد سکته مغزی خفیف نقش کلیدی دارد. با مصرف کمتر غذاهای سرخ شده و گوشت قرمز و افزایش میزان مصرف میوه ها و سبزیجات، سطح کلسترول در خون فرد پایین می آید و به این ترتیب پلاکت در رگ های فرد انباشه نمی شود و رگ های خونی تنگ نمی شوند. با رعایت این موارد در تغذیه سکته مغزی خفیف، خون به صورت طبیعی و بدون لخته شدن در رگ های فرد جریان پیدا خواهد کرد.

تغذیه برای جلوگیری از سکته مغزی

تغذیه برای جلوگیری از سکته مغزی، در کنار بالا بردن سطح فعالیت فیزیکی و پرهیز از سیگار کشیدن و مصرف الکل بهترین راه برای جلوگیری از دچار شدن به سکته مغزی است.

تغذیه برای جلوگیری از سکته مغزی باید شامل مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه باشد. برای جلوگیری از تنگ شدن رگ های خونی باید میزان کلسترول مصرفی در رژیم غذایی خود را کاهش دهید. از غذاهایی استفاده کنید که میزان چربی های اشباع شده و چربی های ترانس در آنها پایین است.

همچنین باید میزان مصرف نمک خود را نیز کاهش دهید. مصرف بیش از حد نمک می تواند باعث افزایش فشار خون و در نهایت سکته مغزی شود. همچنین با پایین نگه داشتن وزن بدن خود به جلوگیری از سکته مغزی کمک کنید. احتمال سکته مغزی در افرادی که دچار اضافه وزن هستند بالاتر است.

تغذیه سکته مغزی طب سنتی

طب ستنی بیشتر روی پیشگیری از سکته مغزی تمرکز دارد. تغذیه سکته مغزی طب سنتی بر پایه کنترل میزان کلسترول موجود در خون استوار است. گزینه های رایج در طب سنتی برای پیشگیری از سکته مغزی و بهبود تدریجی بیماران سکته مغزی:

آشواگاندا: آشواگاندا یا جنسینگ هندی دار ی خواص آنتی اکسیدان است که در تغذیه سکته مغزی طب سنتی رایج است. تاثیر آشواگاندا در جلوگیری و درمان سکته مغزی در یک تحقیق در سال ۲۰۱۵ که بر روی موش ها انجام شد ثابت شده است.

سیاه گیله یا بیل بری: این گیاه باعث کاهش سطح کلسترول و قند خون می شود.

سیر: سیر دارای خواص ضد لخته شدن خون و از بین بردن پلاکت است و به همین دلیل در تغذیه سکته مغزی طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد.

جنسینگ آسیایی: جنسینگ آسیایی در تغذیه سکته مغزی طب سنتی برای بازگردان و تقویت حافظه بیمار سکته مغزی مورد استفاده قرار می گیرد.

گوتو کولا: گوتوکولا یا گیاه بشقابی در تقویت فعالیت مغز پس از سکته مغزی تاثیر مثبت دارد.

زردچوبه: زردچوبه باعث پایین آمدن سطح کلسترول خون و جلوگیری از گرفتی رگ ها می شود و به همین دلیل در تغذیه سکته مغزی طب سنتی مورد استفاده قرار می گیرد.