تاثیر مشکلات حرکتی و حسی روی تغذیه 

 مشکلات حسی و حرکتی مختلفی روی توانایی غذا خوردن فرد و تغذیه او تاثیر می گذارند. در این مقاله سعی در توصیف برخی از این چالش‌ ها داریم.

مشکل در هماهنگی

 افرادی که دمانس یا زوال عقل دارند ممکن است در نگهداری و استفاده از کارد و چنگال یا برداشتن لیوان مشکل داشته باشند.

همچنین قادر نیستند از داخل بشقاب، غذا برداشته و به دهان بگذارند.

 فردی که زوال عقل دارد حین جلو آوردن غذا دهان خود را باز نمی کند و احتمالاً نیاز به یاد آوری جهت باز کردن دهان خود دارد.

 احتمال دارد فرد بیماری های دیگری هم داشته باشد که روی هماهنگی اعضای بدن اش تاثیر بگذارد مثل بیماری پارکینسون.

این مشکل سبب فراموشی وعده ‌های غذایی می ‌شود چون فرد از بیماری خود خجالت می کشد و می خواهد از کشمکش به دور باشد.

•  اگر فرد مدام با کارد و چنگال درگیر باشد باید غذا را خرد کنید تا بتواند آن را با قاشق بخورد
• اگر به نظر می رسد فرد با کارد، چنگال، قاشق مشکل دارد  شاید باید او را تشویق به استفاده از دست‌ هایش جهت بردن غذا به دهان کنید.
• غذاهای انگشتی را امتحان کنید مثل ساندویچ های کوچک، تکه های میوه، سبزیجات، سوسیس، پنیر و پای
• اجازه دهید هر وقت بیمار احساس راحتی می کند غذا بخورد
• با کاردرمانگر صحبت کنید و درباره کمک هایی که می تواند انجام دهد مشاوره بگیرید. کمک های چون یاد دادن طرز گرفتن کارد و چنگال، طرز استفاده از بشقاب های با دیواره بلند یا فنجان های ضد چکه

جویدن و بلع

 فردی که زوال عقل دارد در جویدن غذا مشکل داشته و جویدن را فراموش می کند و غذا را در دهان نگه می دارد.

غذاهایی خاص مثل ذرت شیرین یا بیسکویت های خشک برای جویدن و بلع مناسب نیستند.

رعایت بهداشت دهان و دندان برای این افراد بسیار مهم است. اگر فرد در دهان احساس درد دارد جویدن سخت و مشکل خواهد بود.

اگر بیمار دندان مصنوعی دارد باید دندان کاملاً راحت بوده و به خوبی در دهان جای گرفته باشد.

 افرادی که زوال عقل دارند خیلی زود خسته می شوند. خوردن غذا های نرم و خیس که به حداقل میزان جویدن نیاز دارد بسیار کمک کننده خواهد بود.

 با پیشرفت زوال عقل اشکال در بلع یا دیسفاژی رایج تر شده اما فرد به فرد متفاوت است. اگر بیمار در بلع مشکل دارد ارجاع به آسیب شناس گفتاری مفید خواهد بود.

 مشکلات شامل نگه داری غذا در دهان، جویدن مداوم و باقی ماندن غذاهای سفت تر مثل سبزیجات داخل بشقاب می شود.

 اشکال در بلع منجر به از دست دادن وزن، سوء تغذیه و کم ‌آبی خواهد شد. اگر فرد خواب آلوده است یا دراز کشیده، بلعیدن خطرناک خواهد بود.

 قبل از پیشنهاد به خوردن یا آشامیدن مطمئن شوید بیمار کاملا هوشیار بوده و نشسته است.

فیزیوتراپیست تکنیک های صحیح نشستن را آموزش می دهد و کاردرمانگر جهت بهتر خوردن و نوشیدن توصیه هایی می کند.

بیشتر بخوانید: مدیریت مشکلات بلع

مشکلات حسی

 دما

 آن هایی که زوال عقل دارند توانایی تشخیص دمای غذا را ندارند. مطمئن شوید غذا خیلی گرم نباشد تا دهان بیمار نسوزد.

 نوشیدن مایعات

 احساس تشنگی با افزایش سن تغییر می کند که گاهی اوقات به این معناست که فرد از تشنگی خود آگاه نیست.

 کسی که زوال عقل دارد هم مشکلات مشابهی دارد. این افراد قادر نیستند نوشیدنی های لازم برای خود تهیه کنند بنابراین باید تشویق شوند تا در طول روز به قدر کافی مایعات استفاده کنند.

 معمولاً ۱.۵ تا ۲ لیتر در روز پیشنهاد می شود. گذاشتن نوشیدنی مقابل فرد به معنای استفاده او از نوشیدنی نیست. همچنین لیوان خالی همیشه نشانه خورده شدن محتوایش توسط بیمار نیست.

شاید مایع روی زمین ریخته شده، کس دیگری آن را خورده یا دور ریخته شده باشد.

 مطمئن شوید فرد به قدر کافی آب می نوشد. به چند نکته مهم که پرستاران باید توجه کنند اشاره می کنیم:

•  هر وقت فرد در حال خوردن چیزی است لیوانی آب در دست داشته باشید.
• از لیوان شیشه ای شفاف استفاده کنید تا بیمار محتویات لیوان را ببیند.
• اگر ممکن است لیوان را در مقابل دید فرد قرار داده یا پیشنهاد نوشیدن آب دهید.
• محتویات لیوان را توصیف کنید و بگویید کجا قرار دارد بنابراین اگر فرد مشکل بینایی داشته باشد می تواند از این طریق نوشیدنی را پیدا کند.
•  در طول روز انواع مختلفی از نوشیدنی گرم و سرد پیشنهاد کنید مثل سوپ، آب، آب میوه و چای.
• مطمئن شوید لیوان یا فنجان مناسبی انتخاب کرده اید. نه سنگین و نه نگه داری اش مشکل باشد.
• غذاهایی که رطوبت بالایی دارند هم کمک کننده اند مثل ژله، بستنی و آبگوشت

مشکل با توانایی ذهنی

 شناخت غذا و نوشیدنی

 افرادی که زوال عقل دارند ممکن است در شناخت غذا و نوشیدنی مشکل داشته باشند که منجر به نخوردن آن ها شود.

 این امر به علت آسیبی است که زوال عقل به مغز وارد کرده یا این که غذا برای فرد ناشناخته است یا شکل ظاهری غذا مناسب نیست.

 اگر بیمار دارای زوال عقل مشکل بینایی دارد احتمالاً غذا را به خوبی نمی بیند. توضیح دادن شکل و ظاهر غذا کمک کننده خواهد بود.

 مطمئن شوید که فرد عینک خود را به چشم دارد.

 تمرکز

 افرادی که زوال عقل دارند شاید قادر به تمرکز نباشند و بنابراین نسبت به غذا بی توجه خواهند بود. این مشکل شاید به علت خستگی باشد.

 وقتی فرد دست از غذا خوردن می ‌کشد به معنای تمام شدن غذا و سیری نیست.

اگر به بیمار در غذا خوردن کمک می کنید و مدت زیادی طول کشیده، این امر تجربه ای منفی برای او در پی خواهد داشت مخصوصا اگر غذا سرد شده باشد.

بیشتر بخوانید: لوله تغذیه در بیماری زوال عقل پیشرفته

اگرهر گونه سوالی درباره مقابله با مشکلات تغذیه ای ناشی از اختلالات حسی حرکتی دارید یا می خواهید بدانید برای شرایط خاص شما بهتر است چه کاری انجام شود می توانید با متخصص اختلالات بلع کلینیک یادمان، دکتر فرشاد خسروی سولات خود را مطرح کنید.

شماره تماس کلینیک : ۰۲۱۸۸۰۷۳۱۳۶

شهرک غرب، بلوار فرحزادی، پانصد متر بالاتر از بلواردادمان، کوچه محتاج ، انتهای بن بست ، پلاک ۱

برای مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.