بیماری قلبی کودک | نحوه تشخیص و درمان 

قلب کودک بلافاصله پس از لقاح شروع به شکل گیری می کند و در هفته هشتم بارداری کامل می شود. قلب به عنوان یک ساختار لوله ای شکل می گیرد که پیچیده و تقسیم می شود تا دریچه های قلب و قلب را تشکیل دهد. یک نقص مادرزادی قلب معمولاً به وجود می آید، زیرا قلب به طور طبیعی پیچیده و تقسیم نمی شود. برخی از مادران از اینکه مواد مخدر، الکل یا داروها در نقص قلب فرزندشان نقش داشته باشد، تعجب می کنند. در بیشتر موارد، ما نمی دانیم که چرا این نقص ها و بیماری قلبی کودک رخ می دهد. اگرچه، برخی از نقص های قلبی می تواند ناشی از سابقه خانوادگی و یا مربوط ب بیماری مادر باشد، مانند دیابت.

 

پیشنهاد برای مطالعه دریچه میترال و تشخیص اختلالات آن با کمک اکوکاردیوگرافی

 

تقریباً از هر ۱۰۰ نوزاد یکی با نقص قلب متولد می شود. به این نقص مادرزادی قلب (CHD) گفته می شود. برخی از نقص ها خفیف هستند و هیچ اختلال قابل توجهی در نحوه عملکرد قلب ایجاد نمی کنند. با این وجود، بیش از نیمی از کودکان مبتلا به CHD دچار عارضه ای جدی هستند که نیاز به درمان دارند.

نقایص مادرزادی قلب از خفیف تا بسیار شدید متغیر است. برخی از آن ها نیاز به ترمیم جراحی در دوره نوزادی دارند و برخی ممکن است به تنهایی با گذشت زمان برطرف شوند. متخصص قلب و عروق کودک شما می تواند در مورد شدت نقص قلب کودک شما مشاوره دهد.

 

قلب چگونه کار می کند؟

قلب یک پمپ دوتایی است که از چهار حفره تشکیل شده است. نقش آن تأمین اکسیژن خون و خونرسانی به بدن است، قلب طی این مراحل خونرسانی را انجام می دهد:

خونی را که دارای اکسیژن کمی باشد به داخل محفظه جمع آوری راست (دهلیز راست) می برد و آن را در محفظه پمپاژی مناسب (بطن راست) فشرده می کند.

سپس خون از طریق شریان به ریه ها می رود تا اکسیژن بگیرد.

از ریه ها، خون پر از اکسیژن به داخل حفره جمع آوری سمت چپ (دهلیز چپ) می رود.

سپس به محفظه پمپاژ سمت چپ (بطن چپ) و به شریان (آئورت) می رود، جایی که به اندام های مختلف بدن میرود.

 

آیا بیماری قلبی کودک می تواند در رحم ایجاد شود؟

اگر قلب و رگ های خونی در طی رشد جنین نتوانند به درستی رشد کنند، این ممکن است باعث موارد زیر شود:

• انسدادهایی که از جریان خون در قلب و عروق جلوگیری می کنند.
• جابه جایی (پمپاژ) غیر طبیعی خون از طریق قلب
• توسه نیافتن بخش هایی از قلب

 

بیماری قلبی کودک چگونه اتفاق می افتد؟

برخی از کودکان پس از یک بیماری دچار مشکل قلبی می شوند. بیماری هایی که می تواند به مشکل قلبی منجر شود شامل میوکاردیت (التهاب عضله قلب)، کاردیومیوپاتی (بیماری عضله قلب)، بیماری روماتیسمی قلب (بیماری که ممکن است به دنبال عفونت باکتریایی استرپتوکوکی باکتریایی باشد) و بیماری کاوازاکی (بیماری که همراه با تب و بثورات است) و تورم غدد لنفاوی که ممکن است قلب را تحت تأثیر قرار دهد. این اختلالات قلبی اکتسابی نامیده می شوند.

برخی از کودکان با یک بیماری ژنتیکی به نام سندرم نونان نیز می توانند ناهنجاری های قلبی داشته باشند.

 

علل بیماری قلبی کودک چیست؟

از هر ده مورد حدود هشت مورد، دلیل نقص مادرزادی قلب ناشناخته است. برخی از علل شناخته شده CHD عبارتند از:

ژن ها:

۲۰ درصد از بیماری قلبی کودک علت ژنتیکی دارد.

سایر نقایص هنگام تولد:

نوزادی که تحت تأثیر برخی نقایص هنگام تولد مانند سندرم داون قرار دارد، احتمالاً ناهنجاری های قلبی دارد.

بیماری مادر:

بیماری مادر در دوران بارداری (در بخش های بعدی بیشتر توضیح داده می شود) ممکن است خطر ابتلا به اختلالات مادرزادی قلب را افزایش دهد.

پیشنهاد برای مطالعه قلب در بارداری

داروها:

داروهای قانونی یا داروهای غیرقانونی که مادر در دوران بارداری مصرف می کند، ممکن است خطر ابتلا به اختلالات مادرزادی قلب را افزایش دهد.

الکل:

مادری که در دوران بارداری مقدار زیادی الکل می نوشد، ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را در کودک افزایش دهد.

سلامت مادر:

عواملی مانند دیابت بدون کنترل و تغذیه نامناسب در دوران بارداری ممکن است خطر را افزایش دهد.

سن مادران:

نوزادان زنان مسن، بیشتر از نوزادان خانم های جوان تر احتمال دارد دچار نقص هنگام تولد شوند.

 

علائم بیماری قلبی کودک

مشکلات قلبی ممکن است علائم مختلفی را در نوزادان ایجاد کند، از جمله:

• تنگی نفس: این ممکن است به دلیل ایجاد مایعات در ریه ها باشد.
• مشکل تغذیه: این ممکن است رخ دهد زیرا کودک در تنفس مشکل دارد.
• لب ها و پوست آبی: برخی از نقایص قلبی می تواند منجر به اختلاط خون آبی (کم اکسیژن) از رگ ها و خون قرمز (غنی از اکسیژن) از ریه ها شود. این ممکن است یک رنگ مایل به قرمز لب و پوست ایجاد کند، به نام “سیانوز”.

انواع بیماری های قلبی در کودک

نقص دیواره بین بطنی چیست؟

نقص سپتوم بطنی شایعترین نقص مادرزادی قلب است. این بیماری در هر ۳۴۴ تولد در حدود یک نفر دیده می شود. بطن ها دو محفظه پمپاژ پایین قلب هستند. نقص سپتوم بطنی به معنای وجود سوراخ در دیواره بین بطن ها است. این سوراخ اجازه می دهد تا خون اکسیژن دار با خون کم اکسیژن مخلوط شود.

در این بیماری قلبی کودک قلب باید خیلی سخت تر از حد نرمال کار کند و ممکن است بزرگ شود. علائم آن شامل نفس نفس زدن، مشکل در تغذیه، افزایش ضربان قلب و عدم رشد با سرعت مورد انتظار است. بسته به شدت شرایط، کودک ممکن است دچار نارسایی احتقانی قلب شود و خطر ابتلا به پنومونی را افزایش دهد.

 

درمان بیماری قلبی کودک

درمان نقص سپتوم بطن بستگی به شدت نقص دارد. اگر سوراخ کوچک باشد، ممکن است با گذشت زمان بهبود یابد و هیچ درمانی  به جز نظارت دقیق  لازم نیست. نقایص بزرگ همراه با علائم در نوزادی، ممکن است نیاز به جراحی قلب باز داشته باشد. بستن سوراخ (معمولاً با یک لکه) اجازه می دهد تا خون به طور عادی گردش کند و فشار را بر روی قلب تسکین دهد. در بعضی موارد، بطور کلی در کودکان بزرگتر که سوراخ بسته نشده است و هنوز هم باعث ایجاد فشار در قلب می شود، ممکن است یک روش سوند امکان پذیر باشد و نقص با دستگاه کاشت بسته شود.

تعویض عروق بزرگ

به طور معمول، خون از بطن راست قلب توسط شریان ریوی به ریه ها منتقل می شود. خون از بطن چپ توسط آئورت (شریان اصلی بدن) بهاندام های بدن منتقل می شود.

تعویض عروق بزرگ به این معناست که این وضعیت معکوس شده است، در حالی که شریان ریوی به بطن چپ و آئورت در سمت راست وصل شده است. خون اکسیژن شده به جای بدن به ریه ها برگردانده می شود.

در صورت عدم درمان بیماری قلبی کودک در هفته های اولیه زندگی می تواند کشنده باشد. برخی از نوزادان سوراخی در پارتیشن بین حفره های فوقانی یا تحتانی قلب وجود دارد که اجازه می دهد خون مخلوط شود. علائم اصلی انتقال عروق بزرگ سیانوز، رنگ آمیزی آبی به پوست است که در اثر کمبود اکسیژن ایجاد می شود.

 

درمان بیماری قلبی جابه جایی عروق در کودک

درمان جابجایی عروق بزرگ شامل روشی به نام سپتونومی بالون است. این کار ممکن است انجام شود تا شکاف کوچک بین دهلیز که در بدو تولد وجود دارد بزرگ شود تا خون و اکسیژن بیشتری به بدن برسد. جراحی های بعدی معمولاً در دو هفته اول زندگی برای اتصال مجدد شریان ها به طور عادی برگزار می شود.

انسداد آئورت

آئورت شریان اصلی بدن است و “کوارکتاسیون” به معنای باریک شدن یا انسداد آن است که معمولاً در قفسه سینه فوقانی قرار دارد. این بدان معنی است که فشار خون در پایین بدن پایین تر از حد طبیعی است.

این وضعیت اغلب در هفته های اولیه زندگی منجر به علائم جدی می شود. علائم به طور معمول در هفته اول زندگی رخ می دهند و شامل نفس نفس زدن یا مشکلاتی در تنفس است. به طور معمول، این اختلال در دوران کودکی قابل تشخیص نیست و ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا کشف شود.

در صورت شدید بودن شرایط و ایجاد علائم در مراحل ابتدایی، جراحی برای معالجه درمورد آئورت مورد نیاز خواهد بود. در کودکان بزرگتر، بخش باریک گاهی اوقات با بالن های مخصوص یا استنت ها کشیده می شود.

تترالوژی فالوت

هنگامی که بیماری قلبی کودک تترالوژی فالوت تشخیص داده می شود، در واقع قلب آن ها از چهار نقص اصلی تحت تأثیر قرار می گیرد:

• نقص سپتوم بطنی
• انسداد جریان خونی که از بطن راست خارج می شود.
• ضخیم شدن دیواره بطن راست
• جابجایی آئورت به سمت بطن راست

این چهار نقص اجازه می دهد تا خون اکسیژن یافته و دفع اکسیژن شده در قلب مخلوط شود. علائم اصلی سیانوز (رنگ آمیزی آبی) است که در هفته های اولیه یا ماه های اولیه زندگی ایجاد می شود.

درمان

درمان تترولوژی فالوت برای بستن نقص سپتوم و رفع انسداد جریان خون از بطن راست نیاز به عمل جراحی دارد. برخی از نوزادان با علائم شدید در اوایل زندگی ممکن است عمل اولیه انجام دهند که باعث افزایش جریان خون به ریه ها و تسکین سیانوز می شود، اما نقص زیربنایی را اصلاح نمی کند.

سندرم قلب چپ هیپوپلاستیک

در این شرایط، کل سمت چپ قلب از جمله دریچه ها و رگ های خونی، توسعه نیافته است. اگر این وضعیت به سرعت درمان نشود، نوزاد احتمالاً در طی روزها یا هفته های اولیه پس از تولد می میرد. علائم آن شامل کبود شدن چهره و مشکلات شدید تنفسی است.

درمان

سندرم هیپوپلاستی قلب چپ به عمل جراحی نیاز دارد. تکنیک های موجود شامل یک عمل “نوروود” است که باعث می شود بطن راست به محفظه پمپاژ بدن و ریه ها تبدیل شود. عمل جراحی دشوار است و خطر زیادی را شامل می شود. برای دستیابی به عملکرد طبیعی قلب حداقل به بیشتر از دو عمل در اوایل کودکی نیاز است.

اکوکاردیوگرام جنین چیست؟

اکوکاردیوگرام جنین یک سونوگرافی دقیق است که قبل از تولد نوزاد، از قلب کودک انجام می شود. این اکو از امواج صوتی برای بررسی قلب کودک در حال رشد استفاده می کند. اکو جنین می تواند به پیدا کردن نقایص قلبی قبل از تولد کمک کند اگر یک بیماری قلبی کودک زود تشخیص داده شود، احتمال درمان بیشتر خواهد بود.

چرا ممکن است به اکو جنین نیاز داشته باشم؟

ارائه دهندگان خدمات بهداشتی در این موارد اکو جنین را توصیه می کنند تا از افزایش تعداد بیماری قلبی کودک جلوگیری کنند:

• سابقه داشتن کودکی با بیماری قلبی
• سابقه خانوادگی مشکلات ژنتیکی قلب
• مشکل ژنتیکی موجود در جنین
• مصرف داروهای خاص توسط مادر که ممکن است باعث نقایص مادرزادی قلب شوند ( این ها شامل داروهای خاصی برای تشنج، افسردگی و آکنه است. آن ها همچنین شامل داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و داروهای فشار خون (مهار کننده های ACE) هستند).
• مصرف مواد مخدر و الکل توسط مادر در دوران بارداری
• مادر دارای مشکلات خاصی مانند دیابت، لوپوس یا فنیل کتونوری است.
• مادر در دوران بارداری عفونت خاصی داشته است، اینها شامل سرخک آلمانی (سرخچه) یا سیتومگالوویروس است.
• نتایج آزمایشات شما نسبت به بقیه غیر طبیعی است.
• باردار شدن به طور غیر طبیعی و با استفاده از فناوری
• در معاینه کودک ضربان قلب خیلی سریع، آهسته یا نامنظم داشته است.
• ناهنجاری هایی که در سونوگرافی جنین مشاهده می شود.
• بارداری در سنین بالا

 

در مورد بیماری قلبی کودک بیشتر بدانید!

اکوکاردیوگرام جنین برای زنان زیر توصیه می شود:

اگر خویشاوند درجه یک با نقص مادرزادی قلب تشخیص داده شده باشد. خویشاوند درجه اول شامل مادر یا پدر نوزاد و همچنین خواهر و برادرهای کودک است.

اگر سابقه خانوادگی شناخته شده ای از اختلالات وجود داشته باشد که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند مانند سندرم مارفان یا اسکلروز توبرکی.

اگر کودک متولد نشده دارای اختلال ژنتیکی از جمله اختلالات با تعداد غیر طبیعی کروموزوم باشد. به عنوان مثال سندرم داون.

آمنیوسنتز غیر طبیعی

اگر مادر داروهایی مصرف کرده است که به عنوان یک نقص مادرزادی قلب شناخته شده است، به عنوان مثال Accutane.

اگر مادر مشکلات سلامتی خاصی از قبیل دیابت (نوعی از دیابت که مربوط به قبل از بارداری است)، فنیل کتونوری یا بیماری های خود ایمنی مانند اریتماتوز لوپسی سیستمیک دارد.

اگر ناهنجاری هایی در خارج از قلب جنین وجود داشته باشد که در سونوگرافی روتین قبل از تولد مشاهده می شود. نمونه ها شامل مایعات اضافی در اطراف ریه ها یا قلب یا ناهنجاری عضو دیگر مانند کلیه ها یا مغز هستند.

ضربان قلب یا ریتم غیر طبیعی می تواند یک ضربان قلب نامنظم یا ضربان قلبی باشد که خیلی سریع یا خیلی کند است.