بدن برای عملکرد صحیح به مقدار کمی از چربی نیاز دارد. ولی سطح بالای چربی خون می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات قلبی و عروقی شود. روغن‌ها و چربیها در واقع کالری و چربیهای ضروری بدن را تأمین می‌کنند و به بدن کمک می‌کنند تا ویتامین‌های محلول در چربی مانند A، D، E و K را جذب کند. انواع مختلفی از چربیها در بدن موجود است. به همین دلیل مهم است که چربیهای غیر اشباع سالم را برای مصرف انتخاب کنید. خوردن بیش از حد و انواع اشتباه چربی، مانند چربی اشباع شده و ترانس، ممکن است باعث افزایش کلسترول LDL ناسالم و کاهش کلسترول HDL سالم شود. این عدم تعادل می‌تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا، سخت شدن عروق (آترواسکلروز)، حمله قلبی و سکته را افزایش دهد.
ویتامین‌ها محلول در چربی
این ویتامین‌ها دارای اهمیت بوده زیرا هر کدام به تنهایی کمک‌های بسیاری به بدن می‌نماید. برای مثال ویتامین A برای بینایی، رشد سلول‌ها، سیستم ایمنی و پوست مفید است. ویتامین K در روند انعقاد خون دارای اهمیت است. ویتامین D برای جذب کلسیم از رودها مؤثر است. ویتامین E برای جلوگیری از پیری سلول‌ها و افزایش قدرت باروری سلول‌های جنسی مهم هستند.
علائم بالا بودن چربی خون
- حس سنگینی یا خستگی داشتن یا کوفته بودن بدن
- خواب آلود بودن
- حس سوزش و افزایش حرارت بدن بخصوص در شب هنگام و در کف پا
- داشتن درد در قسمت‌های ساق پا، کف پا و گاهی در قسمت‌های دیگر بدن
- سردردهایی که معمولاً حالت سنگین بودن سر را در فرد به وجود می‌آورند
- تلخ شدن دهان و خشکی آن
- وزوز کردن گوش و سرگیجه داشتن
- تپش قلب
- پف کردن اطراف چشم و ورم صورت
- تشدید عرق کردن بدن
- چربیهای غیر اشباع
نشان داده شده است که چربیهای غیر اشباع شده باعث بهبود سطح کلسترول خون می‌شوند. آن‌ها در برخی مواد غذایی موجود هستند. مانند:
- روغن زیتون
- روغن کنوول
- روغن بادام زمینی
- مارگارین غیر هیدروژنه شده
- آووکادوها
- برخی از آجیل‌ها (بادام، پسته و فندق)
عملکرد چربیهای غیر اشباع
چربیهای غیر اشباع می‌توانند سطح کلسترول بد خون (LDL) را کاهش دهد. یک نوع امگا ۳ است که می‌تواند به جلوگیری از لخته شدن خون، کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی و همچنین کاهش‌تری گلیسیرید، یک نوع چربی خون مرتبط با بیماری‌های قلبی کمک کند. بهترین منابع چربی امگا ۳ عبارتند از:
- ماهی آب سرد (ماهی خال مخالی، ساردین، شاه ماهی، قزل آلای رنگین کمان و ماهی قزل آلا)
- روغن کنوول و سویا
- تخم مرغ
- گردو
- گردوی آمریکایی
- دانه کاج
نوع دیگری از چربی غیر اشباع شده، امگا ۶ است. امگا ۶ باعث کاهش کلسترول بد LDL می‌شود. اما در مقادیر زیاد، همچنین باعث کاهش کلسترول خوب یا HDL خواهد شد. بنابراین امگا ۶ را در حد اعتدال بخورید. امگا ۶ در گلرنگ، روغن آفتابگردان و ذرت، مارگارین غیر هیدرژین شده و آجیل مانند بادام و دانه‌های آفتابگردان یافت می‌شود. البته در بسیاری از غذاهای دیگر هم یافت می‌شود.
چربیهای اشباع شده
چربی اشباع شده می‌تواند کلسترول بد (LDL) را افزایش دهد. کلسترول LDL عامل خطر ساز بیماری قلبی و سکته مغزی است. شواهد جدید نشان می‌دهد که چربی اشباع شده ممکن است بسته به منبع غذایی چربی اشباع شده متفاوت باشد. کارشناسان و راهنمایان تغذیه توصیه می‌کنند که به سوی غذاهای گیاهی بیشتری بروید تا میزان چربی خون اشباع شده‌ای که می‌خورید را کاهش دهید.
غذاهایی که دارای چربی اشباع هستند عبارتند از:
- گوشت چرب
- فراورده‌های لبنی فراوان
- کره
- مارگارین سخت
- روغن نارگیل
- کره آب شده
- روغن نخل
اما منبع اصلی چربیهای اشباع شده که در رژیم غذایی کانادا معرفی شده است، غذاهای فرآوری شده است. این غذاها دارای مواد تشکیل دهنده بسیاری هستند و از طریق تغییرات پیچیده که در کارخانه‌ها بر روی آن‌ها اعمال می‌شود، مواد غذایی دیگر شباهتی به منبع اصلی و طبیعی خود ندارد. غذاهای به شدت فرآوری شده عبارتند از:
- هات داگ
- همبرگر
- بیکن‌ها
- کوکی‌ها
- دونات
- کیک‌ها
- چیپس
- سیب زمینی سرخ کرده
- و سایر میان وعده‌ها
با محدود کردن این غذاهای فرآوری شده، مقدار چربی خون اشباع شده که مصرف می‌کنید هم کاهش می‌یابد. همچنین باعث کاهش قند، سدیم و چربیهای ترانس نیز خواهند شد.
چربی ترانس
از سپتامبر ۲۰۱۸، افزودن چربی ترانس به محصولات غذایی توسط دولت کانادا ممنوع شده است.
چربی ترانس مصنوعی، نوعی چربی است که به بعضی از محصولات غذایی اضافه شده است تا طعم و بافت آن را بهبود بخشیده و عمر مفید آن را افزایش دهد. با این حال، چربیهای ترانس می‌توانند خطر ابتلا به بیماری قلبی را با افزایش کلسترول بد LDL و کاهش کلسترول خوب HDL افزایش دهند. افزایش بیماری‌های مربوط به قلب و سکته مغزی، نقش کلیدی در از بین بردن چربیهای مصنوعی و غیر طبیعی از مواد غذایی کانادایی را ایفا کرده است.
مصرف روزانه چربی
نوع چربی مصرف شده مهمتر از میزان مصرف چربی است. استفاده از چربی بد ممکن است منجر به ایجاد عوارضی ناشی از بالا رفتن چربی خون در بدن شود.
هدف از تمامی مسائلی که در بالا مطرح شد، این نیست که کل چربی موجود در رژیم غذایی را کاهش دهید. آن در واقع تشویق کننده کاهش مصرف چربیهای اشباع شده و افزایش مصرف مواد غذایی حاوی چربی غیر شاباع است.
تمرکز بر رژیم غذایی سالم
رژیم حاوی انواع سبزیجات و میوه، دانه‌های کامل و پروتئین از منابع مختلف از قبیل حبوبات، آجیل، لبنیات کم چربی و جایگزین کردن گوشت بدون چربی و ماهی با انواع چربیهای بد
با محدود کردن مواد غذایی که فرآوری شده‌اند و انتخاب غذاهای کامل و طبیعی به ویژه بیشتر غذاهای گیاهی، می‌توانید مقدار چربیهای اشباع شده را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
مقدار چربی خون مورد نیاز یک کودک یا نوجوان بستگی به قد، وزن، جنسیت و سطح فعالیت او دارد. افراد در سنین پایین برای رشد نیاز بیشتری به چربیهای مفید خواهند داشت ولی با افزایش سن نیاز آن‌ها محدود شده و باید مصرف آن را کنترل کنند تا به دیگر مشکلات و ناراحتی‌های قلبی مبتلا نشوند.
کلسترول موجود در رژیم غذایی
کبد حدود ۸۰ درصد کلسترول بدن را تولید می‌کند. ۲۰٪ باقی کلسترول از غذاهایی که می‌خورید تشکیل می‌شود. غذاهایی که کلسترول خون شما را افزایش می‌دهد، دارای چربی اشباع شده هستند مانند: گوشت چرب و فراورده‌های لبنی فراوان، غذاهای میان وعده و برخی غذاهای آماده.
غذاهای دارای سطح بالایی از کلسترول در رژیم غذایی عبارتند از:
- زرده تخم مرغ
- میگو
- ماهی مرکب
- گوشت‌های پر چرب
کلسترول موجود در رژیم غذایی تنها در برخی افراد اثر دارد. از دیدگاه کارشناسان تغذیه، بهترین راه برای کنترل کلسترول خون، خوردن یک رژیم غذایی سالم است که از نظر میزان چربی دارای سطح پایینی از انواع آن، به ویژه نوع اشباع شده و ترانس، است. مطالعات نشان می‌دهد که افراد سالم بدون سابقه بیماری قلبی، دیابت و یا کلسترول خون بالا، با مصرف متوسط یک تخم مرغ در روز (یا هفت تخم مرغ در هفته) خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در آن افزایش نمی‌یابد.
اگر یک رژیم غذایی سالم و متعادل از غذاهای کامل و طبیعی داشته باشید. یا مصرف غذاهای فرآوری شده و دارای انواع مضر چربیها را محدود کنید، مصرف چربی اشباع شده نباید مشکلی برای بدن ایجاد کند.
اگر بیماری قلبی یا دیابت داریدباید با پزشک متخصص یا کارشناس تغذیه خود در مورد توصیه‌های مصرفی کلسترول و چربی صحبت کنید.
اندازه گیری سطح کلسترول خون
اگر در سنین جوانی در حدود ۲۰ سالگی قرار دارید، توصیه می‌شود که میزان کلسترول خون خود را هر ۴ تا ۶ سال اندازه گیری کنید. اما در صورتی که مبتلا به کلسترول بالا یا بیماری‌های دیگری هستید، پزشکان توصیه می‌کنند که کلسترول خون خود را در مدت زمان‌های کوتاهتر و تندتر اندازه گیری نمایید.
فراموش نکنید که تنها ۱۰ درصد از رژیم غذایی روزانه شما باید شامل کلسترول باشد، بنابراین به هنگام مصرف مواد غذایی حتماً از مواد غذایی به کار برده در آن‌ها پرس و جو کنید و در همه حال به آن توجه داشته باشید.
درمان بالا بودن کلسترول
- رژیم غذایی سالم
- مصرف دارو
علائم کلسترول بالا
در بیشتر موارد بدون علائم بوده و نشانه دقیقی که شنان دهد که کلسترول خون بالا رفته وجود ندارد و تنها در صورتی افراد متوجه می‌شوند که به کلسترول بالا مبتلا شدند که به عوارض مربوط به آن مبتلا شوند.
عوامل بالا برنده
عوامل زیادی از جمله مصرف غذاهای سرشار از انواع چربیهای اشباع شده و نشده و همین طور ترانس میزان کلسترول را افزایش می‌دهند. علاوه بر آن می‌توان به عدم فعالیت کافی و سیگار کشیدن هم اشاره کرد.
یکی از علت‌هایی که خارج از دسترس ما بوده، ژنتیک است. ژن‌هایی که از والدین به کودک منتقل می‌شود می‌تواند حاوی بیماری کلسترول بالا هم باشد. در نتیجه ابتلا به این بیماری از این روش خارج از کنترل افراد است.
- عوامل خطر ساز برای بیماری کلسترول بالا
- چاقی و اضافه وزن داشتن
- عدم فعالیت و ورزش کردن
- مصرف سیگار و تنباکو
- داشتن سابقه خانوادگی این بیماری
- داشتن دیابت
- بیماری کلیوی
- کم کاری تیروئید
عوارض ناشی از چربی خون بالا
- خستگی
- حالت تهوع
- بیماری قلبی
- درد در قفسه سینه
- حمله قلبی
برای درمان چه باید کرد؟
- داشتن عادات غذایی سالم اعم از مصرف انواع میوه‌ها و سبزیجات
- انجام ورزش منظم و داشتن فعالیت کافی
در برخی موارد مصرف:
- داروها
استاتین ها و مهار کننده‌های جذب کلسترول و اسیدهای صفراوی
- مصرف مکمل‌ها
مکمل‌هایی مانند امگا ۳ که بدون توصیه پزشک هم می‌توانید از داروخانه‌ها آن را تهیه کنید، باعث متعادل ساختن میزان چربی خون در بدن می‌شوند. البته در بسیاری از مواد غذایی هم موجود بوده که در ابتدای مقاله گفته شد.
علت التهاب مغزی + تشخیص و درمان
التهاب مغزی چیست التهاب مغز یا آنسفالیت عموماً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود. این بیماری که معمولاً به عنوان «تب مغزی» نیز…
