مغز مرکز کنترل تمام واکنش‌های ارادی و غیرارادی در بدن است. مغز از سلول‌های عصبی که به طور طبیعی از طریق فعالیت‌های الکتریکی با یکدیگر ارتباط دارند تشکیل شده است. تشنج هنگامی رخ می‌دهد که قسمت یا قسمت‌هایی از مغز به دفعات زیاد سیگنال‌های غیرعادی که باعث قطع موقت عملکرد الکتریکی عادی مغز شود را دریافت کنند.
برنامه ما توسط متخصص مغز و اعصاب متبحری ارائه می‌شود که در تحقیق، تشخیص و روش‌های درمانی مرتبط با تشنج حاذق و باتجربه است. برنامه ما ارائه روش‌های درمانی بی‌خطر، مؤثر و خلاق برای درمانی این اختلالات است. برای دریافت اطلاعات بیشتر راجع به علائم و درمان تشنج و مشکلات ناشی از آن می‌توانید با ما از طریق شماره 02188415320 تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
- 1 انواع مختلف تشنج
- 1.1 تشنج موضعی
- 1.2 تشنج گسترده
- 1.3 تشنج ناشی از تب
- 2 علل بروز تشنج چیست؟
- 3 علائم تشنج چیست؟
- 4 تشنج چگونه تشخیص داده می‌شود؟
- 5 درمان تشنج
- 5.1 دارودرمانی
- 5.2 تحریک عصب واگ
- 5.3 عمل جراحی
- 6 نکات مهم
انواع مختلف تشنج
چندین نوع تشنج وجود دارد که عبارتند از:
تشنج موضعی
تشنج موضعی زمانی رخ می‌دهد که عملکرد الکتریکی مغز در یک یا چند ناحیه از مغز مختل شود. دو نوع تشنج موضعی وجود دارد که عبارتند از:
- تشنج موضعی ساده: تشنج معمولاً کمتر از یک دقیقه طول می‌کشد. هوشیاری در این نوع از تشنج از دست نمی‌رود.
- تشنج موضعی پیچیده: این نوع تشنج معمولاً در لوب تمپورال مغز رخ می‌دهد. این نوع تشنج معمولاً بین یک تا دو دقیقه طول می‌کشد. هوشیاری معمولاً در هنگام بروز این نوع تشنج از دست رفته و رفتارهای مختلفی ممکن است انجام شود.
تشنج گسترده
تشنج هر دو طرف مغز را در برمی‌گیرد. در هنگام تشنج و پس از آن هوشیاری فرد از دست می‌رود. انواع مختلف تشنج گسترده عبارتند از:
- تشنج کوچک: معمولاً، وضعیت شخص در حالت تشنج حفظ می‌شود. دهان و صورت به راحتی حرکت کرده و ممکن است چشم‌ها چشمک بزنند. این نوع از تشنج معمولاً بیش از 30 ثانیه طول نمی‌کشد. وقتی که تشنج تمام شد، شخص به یاد نمی‌آورد که چه اتفاقی افتاده است. این نوع تشنج که معمولاً بین سنین 4 تا 12 سالگی رخ می‌دهد، ممکن است چندین مرتبه در روز اتفاق بیفتد.
- آتونیک (به آن حملات غش نیز اتلاق می‌شود): در هنگام بروز تشنج آتونیک فرد به طور ناگهانی کنترل عضلات خود را از دست داده و از حالت ایستاده به زمین افتاده و ناگهان سرش می‌افتد. در هنگام بروز این نوع تشنج، شخص شل شده و بی‌حرکت می‌شود.
- تشنج تونیک – کلونیک گسترده: بدن، دست‌ها و پاها منقبض شده، باز می‌شوند و تکان می‌خورند. پس از این نوع از تشنج، شخص ممکن است به خواب رفته و برای دیدن و تکلم با مشکل مواجه شود و سر درد، خستگی و بی‌حالی و بدن درد شدیدی داشته باشد.
- تشنج میوکلونیک: این نوع از تشنج به حرکات سریع و پرش‌های ناگهانی گروهی عضلات اشاره دارد. این نوع از تشنج ممکن است چندین مرتبه در روز یا چند روز پشت سر هم اتفاق بیفتد.
- اسپاسم شیرخواران: این نوع نادر از تشنج در شیرخواران زیر شش سال اتفاق می‌افتد. این نوع از تشنج بیشتر در زمانی که کودک بیدار است یا در حالی که دارید او را می‌خوابانید اتفاق می‌افتد. معمولاً در گردن، بدن و پاهای شیرخوار در زمان بسیار کوتاهی در حد چند ثانیه رعشه ایجاد می‌شود.
تشنج ناشی از تب
این نوع از تشنج همراه با تب اتفاق می‌افتد. این تشنج‌ها غالباً در کودکان بین 6 ماهه تا 5 ساله دیده می‌شود و ممکن است سابقه فامیلی هم داشته باشد. تب ناشی از تب که کمتر از 15 دقیقه طول بکشد اثرات نورولوژیکی بلندمدت ندارد؛ اما تشنجی که بیش از 15 دقیقه طول بکشد تغییرات نورولوژیکی در کودک ایجاد می‌کند.
علل بروز تشنج چیست؟
با این که هنوز دلیل اصلی بروز تشنج مشخص نشده است اما علل شایعی که باعث بروز تشنج می‌شوند را می‌توان به شرح ذیل توصیف کرد:
- در نوزادان و شیرخوارگان
- آسیب‌دیدگی‌های حین تولد
- مشکلات مادرزادی
- تب و عفونت
- عدم تعالی شیمیایی یا متابولیکی در بدن
- در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- آسیب‌دیدگی یا ضربه به سر
- عفونت
- بیماری‌های مادرزادی
- عوامل ژنتیکی
- بیماری‌های مغزی پیش‌رونده
- بیماری آلزایمر
- سکته مغزی
برخی دیگر از عواملی که ممکن است باعث بروز تشنج شوند عبارتند از:
- تومور مغزی
- ترک مواد مخدر
- داروها
علائم تشنج چیست؟
شخص ممکن است درجات مختلفی از علائم را داشته باشد که به نوع تشنج بستگی دارد. علائم عمومی یا هشداردهنده تشنج عبارتند از:
- خیره شدن
- رعشه و حرکات لرزشی دست‌ها و پاها
- گرفتگی و سفتی بدن
- از دست دادن هوشیاری (بیهوشی)
- مشکلات و اختلالات تنفسی یا قطع تنفس
- زمین خوردن ناگهانی و بدون دلیل
- از دست دادن کنترل مثانه و روده
- عدم واکنش به صداها یا کلام در مدت کوتاهی
- گیج و مات بودن
- خواب‌آلودگی و تحریک‌پذیری صبح‌ها در هنگام بیدار شدن
- تکان‌های سر
- چشمک زدن‌های سریع و خیره شدن مقطعی
ممکن است در هنگام تشنج لب‌های فرد کبود شده و تنفسش طبیعی نباشد.
تشنج چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص تشنج با کمک معاینات بالینی و آزمایش‌های تشخیصی انجام می‌شود. در خلال معاینات، پزشک سوابق پزشکی بیمار و خانواده او را گرفته و در مورد بروز تشنج در آن‌ها سؤالاتی می‌پرسد. آزمایش‌های تشخیصی عبارتند از:
- آزمایش خون
- الکتروانسفالوگرام (EEG)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی)
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن یا اسکن CAT)
- پونکسیون کمری (نخاع)
درمان تشنج
اهداف اصلی از کنترل تشنج عبارت است از:
- شناسایی صحیح نوع تشنج
- استفاده از داروهای مناسب با نوع تشنج
- مصرف کمترین مقدار دارو برای دستیابی به کنترل کافی
- حفظ سطح مناسب داروهای مصرفی
معمولاً درمان شامل موارد زیر می‌شود:
دارودرمانی
انواع مختلف دارو برای درمان صرع و تشنج وجود دارد. داروها بر اساس نوع تشنج، سن بیمار، عوارض جانبی، هزینه‌های دارویی و پایبندی به مصرف داروها تعیین می‌شوند. داروها در منزل به شکل کپسول، قرص، قطره یا اسپری و شربت مصرف می‌شوند یا به صورت مقعدی استعمال می‌شوند. اگر فرد مبتلا به تشنج در بیمارستان باشد، داروهایی از طریق تزریق وریدی برای وی تجویز می‌شود.
باید حتماً داروها به موقع و مطابق دستور پزشک مصرف شوند. زمانی که شما دارو مصرف می‌کنید، آزمایش‌های مختلفی برای ارزیابی میزان تأثیر داروها روی شما انجام می‌شود. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- آزمایش خون: انجام آزمایش‌های مکرر خون برای بررسی سطح و میزان تأثیرات داروهای مصرف شده در بدن
- آزمایش ادرار: برای بررسی واکنش بدن نسبت به داروهای مصرف‌شده
- الکتروانسفالوگرام : برای بررسی و ارزیابی چگونگی کمک داروها به مغز در مشکلات الکتریکی
تحریک عصب واگ
تحریک عصب واگ (طولانی‌ترین عصب مغزی است که از ساقه مغز تا اندام‌های داخلی شکم ادامه می‌یابد) فقط برای افراد بالای 12 سال که تشنج جزئی دارند و با روش‌های درمانی دیگر مداوا نشده‌اند به کار برده می‌شود. در تحریک عصب واگ تلاش می‌شود تا از عصب واگ که بزرگ‌ترین عصب گردنی است به مغز پالس‌های کوچک انرژی ارسال شود و تشنج کنترل شود. برای انجام این منظور طی یک عمل جراحی یک باطری کوچک در دیواره قفسه سینه قرار داده می‌شود. در زیر پوست سیم‌های کوچکی از باطری به اطراف عصب واگ می‌رود. باطری برای ارسال پالس‌های انرژی در هر چند دقیقه یک بار به مغز برنامه‌ریزی می‌شود. وقتی که فرد احساس می‌کند که تشنج در حال وقوع است با نگه داشتن یک مگنت کوچک روی باطری، آن را فعال می‌کند. در بسیار از موارد با این کار جلوی بروز تشنج گرفته می‌شود.
عمل جراحی
یک روش دیگر درمانی برای کنترل تشنج، انجام عمل‌های جراحی است. عمل جراحی در یک شخص با ملاحظات زیر انجام می‌شود:
- فرد مبتلا به تشنجی باشد که با دارودرمانی کنترل نشود.
- فرد مبتلا به تشنجی باشد که همیشه در یک نقطه از مغز آغاز می‌شود.
- فرد به تشنج در قسمتی از مغز مبتلا باشد که بتوان آن را بدون ایجاد اختلال در قدرت تکلم، حافظه یا دید برطرف کرد.
نکات مهم
- مطمئن شوید که خودتان یا فرزندتان به نوع تشنج واقف بوده و داروهای مناسب و مورد نیاز آن را می‌شناسید.
- مقدار مصرفی، زمان‌بندی و عوارض جانبی تمام داروهای مرتبط را بشناسید.
- قبل از مصرف داروهای دیگر با پزشک مشورت کنید. داروهای تشنج ممکن است با داروهای دیگر تداخل دارویی داشته باشند.
- زنان جوان که در سن زایش هستند و داروهای ضد تشنج مصرف می‌کنند باید از مضرات این داروها برای جنین آگاه شوند
- افرادی که به خوبی تشنج را کنترل کرده‌اند، فقط محدودیت‌های جزئی در انجام برخی از فعالیت‌ها دارند.
- پیگیری‌های خاص با نظر پزشک انجام می‌شود.
- داروهای ضد تشنج باید مادام‌العمر استفاده شوند. البته این مورد باید توسط پزشک تشخیص داده شود.
علت التهاب مغزی + تشخیص و درمان
التهاب مغزی چیست التهاب مغز یا آنسفالیت عموماً به دلیل عفونت ویروسی ایجاد می شود. این بیماری که معمولاً به عنوان «تب مغزی» نیز…
