انواع بیماری میوپاتی عضلانی:علت،علائم و درمان 

میوپاتی یک بیماری عضلانی یا عصبی – عضلانی است که در اثر آن رشته‌های عضلانی به دلایل متعددی به درستی کار نمی‌کنند. در نتیجه، میوپاتی باعث ایجاد ضعف عضلانی در نواحی خاصی از بدن می‌شود که ایستادن، راه رفتن، جویدن و بلعیدن غذا و حرف زدن را برای بیمار با مشکلاتی مواجه می‌سازد. بعضی از بیماری‌های عضلانی هنگامی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به ماهیچه‌ها حمله می‌کند و به اشتباه یک التهاب ناخواسته در ماهیچه ایجاد می‌کند که به آن میوپاتی التهابی گفته می‌شود. این التهاب باعث آسیب رسیدن به بافت عضله و بروز ضعف عضلانی می‌شود.

انواع میوپاتی

انواع بسیار متفاوتی از میوپاتی وجود دارد که به طور کلی می‌توان آن‌ها را به صورت زیر طبقه‌بندی نمود:

میوپاتی ارثی

میوپاتی ارثی به علت یک نقص ژنتیکی به وجود می‌آید. شایع‌ترین مورد از دیستروفی عضلانی که با عنوان دیستروفی عضلانی دوشن و بکر (Duchenne and Becker) شناخته می‌شود، به علت یک نقص ژنتیکی در کروموزم ایکس اتفاق می‌افتد.

میوپاتی متابولیک

میوپاتی متابولیک یا میوپاتی غدد درون‌ریز به علت تولید بیش از حد یا ناکافی بعضی از هورمون‌ها به وجود می‌آید. این عارضه که احتمال بروز آن هم در کودکان و هم بزرگسالان و جود دارد معمولاً  به خوبی نسبت به درمان پاسخ می‌دهد.

• میوپاتی استروئیدی که شایع‌ترین بیماری عضلانی متابولیک به شمار می‌رود. بالا بودن بیش از حد استروئیدها که به علت یک بیماری در غده فوق کلیوی (به نام بیماری آدیسون) و یا تزریق و مصرف داروهای استروئیدی به مدت طولانی اتفاق می‌افتد می‌تواند باعث ضعف و لاغری شدید عضلات شود.
• میوپاتی ناشی از پرکاری تیروئید به علت تولید بیش از حد هورمون تیروکسین توسط غده تیروئید اتفاق می‌افتد. علائم این نوع از میوپاتی شامل ضعف و لاغری عضلات بخصوص در ناحیه شانه‌ها و ران و گاهی اوقات در چشم‌ها می‌باشد.
• میوپاتی ناشی از کم کاری تیروئید به علت کمبود تولید هورمون تیروکسین اتفاق می‌افتد و منجر به بروز ضعف عضلانی در پاها و دست‌ها می‌شود. ممکن است اندازه عضلات در اثر این نوع از میوپاتی افزایش پیدا کند.
• بیماری کوشینگ که به علت تولید بیش از حد هورمون‌هایی که توسط غده‌های هیپوفیز و فوق کلیوی تولید می‌شوند اتفاق می‌افتد و منجر به بروز میوپاتی می‌شود.
• مقدار بالای هورمون پاراتیروئید منجر به بیماری هیپرکلسمی و بروز درد و ضعف در عضلات پروگزیمال می‌شود.
• تومورهای ترشح کننده هورمون نیز می‌توانند باعث بیماری‌های غدد درون ریز و بروز میوپاتی شوند.

میوپاتی التهابی

میوپاتی‌های التهابی یک سری بیماری‌های خود ایمنی (یعنی بیماری‌هایی که به علت حمله اشتباهی سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم اتفاق می‌افتد) هستند. در مورد میوپاتی، سیستم ایمنی بدن به رشته‌های عضلانی سالم حمله می‌کند و باعث بروز التهاب می‌شود که این التهاب به نوبه خود به عضلات آسیب می‌رساند.

• پلی‌میوزیت (PM) باعث بروز درد عضلانی و حساسیت می‌شود. ضعف عضلانی ناشی از پلی‌میوزیت بسیار شدید است و ممکن است تا چند هفته یا چند ماه به صورت نوسان‌دار ادامه پیدا کند. علائم این عارضه اغلب در ناحیه گردن، بازوها و کشاله ران شدیدتر است و برخاستن از حالت نشسته به ایستاده را برای بیمار مشکل می‌سازد.
• درماتومیوزیت (DM) با یک لکه پوستی و نیز علائم مربوط به پلی‌میوزیت مشخص می‌شود. لکه پوستی به شکل تغییر رنگ پوست اطراف چشم‌ها و روی گونه‌ها به بنفش است، اما ممکن است در سایر قسمت‌های بدن نیز اتفاق بیفتد. در نهایت پوست نازک و شکننده می‌شود. درماتومیوزیت در بین کودکانی که در سنین 5 تا 14 سال قرار دارند شیوع بیشتری دارد.

میوپاتی سمی

میوپاتی‌های سمی به علت قرار گرفتن در معرض داروها و مواد شیمیایی خاصی به وجود می‌آیند. مصرف زیاد الکل نیز می‌تواند باعث آسیب به عضلات اسکلتی شود. داروها و مواد شیمیایی که می‌توانند باعث بروز میوپاتی شوند شامل موارد زیر است:

• داروهای بیهوشی و بی‌حسی (مانند لیدوکائین، مپیواکائین، اتیل کلراید)
• داروهای کاهنده کلسترول (مانند کلوفیبرات، جم فیبروزیل، لوواستاتین، سیمواستاتین، نیاسین)
• گلوکوکورتیکوئیدها (مانند تریامسینولون، دگزامتازون، بتامتازون)
• مخدرها (مانند کوکائین، هروئین، مپریدین)
• سایر داروها (مانند زیدوودین، دى پنیسیلامین، پروکائین آمید، کلروکین، گالامین)
• علفکش‌ها، آفتکش‌ها و مواد آتش‌نشان

علل میوپاتی

میوپاتی می‌تواند به صورت ارثی یا اکتسابی باشد. شایع‌ترین مشخصه میوپاتی شامل ضعف و خشکی عضلات می‌باشد که باعث بروز خشکی و درد عضلانی می‌شود. سایر علل این عارضه شامل بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی بدن است که تولید درد و التهاب می‌کنند. برخی از مهم‌ترین علل دیگر میوپاتی عبارتند از:

• سموم
• عفونت‌ها
• بیماری‌های خودایمنی
• بیماری‌های ارثی

تشخیص میوپاتی

پزشک هنگامی به وجود بیماری میوپاتی مشکوک می‌شود که بیمار از ناتوانی در انجام کارهایی که به قدرت عضلانی نیاز دارد شکایت داشته باشد. همچنین بروز لکه‌های پوستی و مشکلات تنفسی می‌تواند از علائم میوپاتی باشد. اغلب افراد مبتلا به میوپاتی درد بسیار خفیفی را در عضلات خود احساس می‌کنند و یا اصلاً دردی ندارند. علائم این عارضه با بیماری‌های دیگر تفاوت دارد. مثال‌هایی از سایر بیماری‌هایی که می‌تواند باعث بروز درد عضلانی شود عبارتند از بیماری‌های عضلانی، درد مفاصل به علت آرتروز و مشکلات عصبی که باعث بی‌حسی یا مور مور شدن دست‌ها و پاها می‌شوند. بسیاری از بیمارانی که به بیماری‌های دیگری غیر از میوپاتی مبتلا هستند نیز فکر می‌کنند که به ضعف عضلانی دچار شده‌اند، اما در واقع این افراد ضعف عضلانی ندارند، بلکه خسته یا افسرده هستند و تنگی نفس دارند.

پزشک برای پی بردن به وجود ضعف عضلانی در بیمار یک آزمایش اندازه‌گیری قدرت عضله انجام می‌دهد. ممکن است بعد از این آزمایش به انجام تست‌های زیر هم نیاز باشد:

• یک آزمایش خون برای اندازه‌گیری میزان آنزیم‌های عضلانی مختلف
• یک نوار عصب و عضله (الکترومیوگرام) که اغلب با عنوان تست EMG شناخته می‌شود و برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عضله انجام می‌گیرد.
• نمونه‌برداری بیوپسی از عضله ضعیف شده (یک قطعه کوچک از بافت عضله برای انجام آزمایش برداشته می‌شود)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی که اغلب به آن ام آر آی گفته می‌شود و برای نشان دادن وضعیت غیر طبیعی در ساختار عضلات انجام می‌گیرد.

درمان میوپاتی

برای دستیابی به بهترین نتایج ممکن از درمان میوپاتی، باید این عارضه به طور صحیح تشخیص داده شود. پزشکان معمولاً بهترین روش‌های درمانی موجود را به بیماران خود توصیه می‌کنند. در اغلب موارد پزشکان برای درمان این بیماری از داروها استفاده می‌کنند. برخی از رایج‌ترین درمان‌های مورد استفاده برای میوپاتی عبارتند از:

کورتیکواستروئیدها

در اغلب موارد اولین درمانی که برای میوپاتی تجویز می‌شود یک داروی کورتیکواستروئید خوراکی از قبیل پردنیزون با دوز بالا می‌باشد. این دارو باعث کاهش التهاب می‌شود. سطح آنزیم‌های عضلانی که در خون وجود دارند معمولاً بعد از گذشت 4 تا 6 هفته از شروع مصرف این دارو به حالت عادی بر می‌گردد. اغلب بیماران بعد از دو تا سه ماه قدرت عضلانی معمول خود را دوباره به دست می‌آورند.

درمان ترکیبی

پزشک شما احتمالاً یک داروی دیگر به نام متوترکسات یا آزاتیوپرین را نیز به برنامه درمانی شما اضافه می‌کند. این دارو به کنترل بهتر بیماری در درازمدت کمک می‌کند و از بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف کورتیکواستروئیدها در طولانی مدت جلوگیری می‌نماید. مهم‌ترین عوارض جانبی داروهای کورتیکواستروئید شامل اضافه وزن و تغییر شکل چربی‌های موضعی در بدن، نازک شدن پوست، پوکی استخوان و آب مروارید می‌باشد. حتی ضعف عضلانی هم می‌تواند یکی از عوارض جانبی این داروها باشد. از آنجا که بیمارانی که داروی پردنیزون را مصرف می‌کنند بیشتر در معرض خطر ابتلاء به پوکی استخوان هستند، باید برای جلوگیری از عوارض جانبی این دارو، درمان‌های مناسب را دریافت کنند.

درمان‌های ایمنی

برای بیمارانی که شدت میوپاتی در آن‌ها خیلی زیاد است و یا به درمان‌های معمول جواب نمی‌دهند، گزینه‌های دیگری هم وجود دارد. این گزینه‌ها شامل داروهای ایمونوگلبولین‌های داخل وریدی (IVI) یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن می‌باشد. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی شامل سیکلوسپورین (نئورال، سند ایمون)، تاکرولیموس (پروگراف)، مایکوفنولات موفتیل (سل سپت) و ریتوکسیماپ (ریتوکسان) می‌باشد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می‌تواند به بیماران مبتلا به بیماری‌های عضلانی کمک کند که به زندگی عادی و فعال خود بازگردند. فیزیوتراپی و حرکات ورزشی در درمان بیماری‌های عضلانی اهمیت خاصی دارند. بیمارانی که از ضعف شدید عضلات رنج می‌برند و نمی‌توانند به درستی حرکت کنند باید طیفی از حرکات و برنامه‌های ورزشی را انجام دهند. این ورزش‌ها از انقباض مفاصل (بدشکلی مفصل) جلوگیری می‌کند. افرادی که ضعف عضلانی آن‌ها در حد متوسط است، باید یک برنامه ورزشی مناسب را برای تقویت عضلات خود شروع کنند. هدف این برنامه ورزشی آن است که شدت تمرین‌ها به موازات افزایش قدرت عضلانی بیمار، افزایش داده شود. بیمارانی که به ضعف خفیف عضلانی دچار هستند نیز باید سعی کنند فعالیت‌های عادی و روزمره خود را انجام دهند.

زندگی با میوپاتی

میوپاتی یک بیماری مزمن (درازمدت) است. برای کمک به کنترل این بیماری بسیار مهم است که یک سبک زندگی و عادت‌های سالمی داشته باشید. بنابراین سعی کنید یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید، ورزش کنید و وزن خود را در حد سالم نگه دارید. اگر بر روی پوست شما لکه‌های ناشی از درماتومیوتیت ظاهر شده است، پوست خود را از نور آفتاب محافظت کنید، زیرا به دلایلی که هنوز به درستی شناخته نشده است شدت این لکه‌ها در اثر برخورد نور آفتاب بیشتر می‌شود. بنابراین تا می‌توانید کمتر به فضای باز بروید و هنگام بیرون رفتن حتماً از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. در صورتی که برای بلعیدن غذا مشکل دارید از غذاهای نرم و نیمه جامد استفاده کنید و یا غذاهای جامد خود را به حالت پوره تبدیل کنید. اگر در رختخواب بستری هستید، باید هنگام غذا خوردن بنشینید تا غذا وارد نای و ریه‌های شما نشود. افراد مبتلا به میوپاتی ممکن است از نظر ظاهری کاملاً سالم و طبیعی به نظر برسند. بنابراین برای کارفرمایان، آموزگاران و افراد خانواده این بیماران لازم است که مشکلات و محدودیت‌هایی که بیماران مبتلا به میوپاتی در اثر ضعف عضلانی با آن مواجه هستند را به خوبی بشناسند و از تأثیرات آن بر زندگی و فعالیت‌های عادی بیمار آگاهی داشته باشند.